Türk astronotun ”ALGALSPACE” deneyi uzun süreli uzay görevlerine katkı sağlayacak

İSTANBUL (AA) ZEYNEP RAKİPOĞLU İlk Türk astronot Alper Gezeravcı'nın, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) Antarktika ve ılıman bölge mikroalglerinin büyüme verilerini karşılaştırmak için yaptığı "ALGALSPACE" deneyiyle, kutup mikroalglerinin, uzun süreli uzay misyonlarında astronotlar için gıda takviyesi, karbondioksitten oksijen rejenerasyonu, su iyileştirme ve yaşam destek alanları için kullanılması amaçlanıyor.

Gezeravcı'nın uzayda çalışmalarını sürdürdüğü deneyler arasında Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Didem Balkanlı'nın proje yöneticisi olduğu "Uzay Koşullarında Antarktika ve Ilıman Mikroalg Yetiştiriciliğinin Karşılaştırmalı Bir Çalışması" başlığını taşıyan "ALGALSPACE" de yer alıyor.

ISS'de yapılan bu deneyle, Ulusal Antarktika Bilim Seferi'nde toplanan mikroalgler ile ılıman bölge mikroalglerinin büyüme verileri karşılaştırılarak, literatürde ilk kez kutup alglerinin uzayda kullanımına yönelik çalışma gerçekleştiriliyor.

Uzay görevlerini daha sürdürülebilir ve bağımsız hale getirmek için büyük potansiyel sunan, süper besin olma özelliğine sahip, antimikrobiyal ve antikanserojen özellikleri de kanıtlanan kutup mikroalglerinin, ileride uzun süreli uzay misyonlarında astronotlar için gıda takviyesi, karbondioksitten oksijen rejenerasyonu, su iyileştirme ve yaşam destek alanları için kullanılması hedefleniyor.

"Çalışmanın sonuçlarını sabırsızlıkla bekliyoruz"

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Didem Balkanlı, "ALGALSPACE" projesiyle uzay bilim misyonunun bir parçası olmaktan mutluluk ve gurur duyduğunu dile getirerek, deney kapsamında Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ne getirilen örneklerden izole ettikleri kutup algleri üzerinde çalışıldığını anlattı.

Antarktika'nın dünyada uzaya en yakın koşullara sahip bölge olduğunu belirten Balkanlı, bu bölgede büyüyen, çoğalan kutup alglerinin, ekstrem koşullara, aşırı soğuğa ve yüksek oranda ultraviyole (UV) radyasyonuna dayanıklı, dünyada ılıman bölgelerde yaşayan diğer alglerden farklı ve üstün özelliklere sahip olduğunu söyledi.

Balkanlı, daha önce çalışılmamış bu yeni türlerin, uzayda mikro yer çekimi ortamında nasıl davranacağını ve nasıl bir büyüme göstereceğini görmek istediklerini kaydederek, şöyle konuştu:

"Bu sebeple uzay projesini hazırladık ve başvurumuzu yaptık. Süreç sonunda başvurumuz kabul edildi. Asıl hedefimiz, mikro yerçekimi ortamında yani Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki koşullarda Antarktika algleri nasıl bir davranım gösterecek? Kimyasal, biyokimyasal ve yapısal özelliklerinde nasıl bir değişiklik olacak, asıl gözlemlemek istediğimiz bu. Çünkü bu özelliklerin uzay koşullarında nasıl olacağını görmek, ileride yapılacak birçok bilimsel çalışmaya yön verecek. Uzay projesinde kullandığımız algler, aynı zamanda antibakteriyel, antiviral, antikanserojen özelliklere sahip, içerisinde çok değerli sekonder metabolitler üretebilen, birçok hastalığa deva olabilecek çeşitli biyoaktif maddeler üretebilen mikroalgler. Bunları uzayda büyütmek, büyüme verilerini incelemek ve dünyada diğer ılıman bölgelerde yetişen mikroalglerle karşılaştırabilmek çok önemli sonuçlar verecek. Bu yüzden çok heyecanlıyız. Bu çalışmanın sonuçlarını sabırsızlıkla bekliyoruz."

"Günlük olarak deneylerimizi takip ediyoruz, çalışmalar başarıyla devam ediyor"

Prof. Dr. Balkanlı, proje için bir yılı aşkın süredir laboratuvar ortamında çok yoğun çalıştıklarını, astronotların da bu süreçte bilimsel eğitimler aldığını, deneyler yaptığını anlattı.

Bu deneylerin uzayda gerçekleştirilmesi için de bazı çalışmalar yapıldığına değinen Balkanlı, "Alper Gezeravcı'ya da deneylerle ilgili ihtiyaç duyulan alanlarda eğitimler verildi. Astronotumuzdan her gün haber alıyoruz. Günlük olarak deneylerimizi takip ediyoruz, çalışmalar çok başarıyla devam ediyor. Aldığımız haberlerde, deneylerimizin orada çok iyi sonuçlar verdiğini, çok başarılı bir şekilde yürütüldüğünü gördük." değerlendirmesinde bulundu.

Fırlatma öncesinde, 10 gün kadar da NASA laboratuvarlarında çalıştıklarını bildiren Balkanlı, elde edilen son numuneleri fırlatma anından önce NASA'nın ilgili ekiplerine teslim ettiklerini aktardı.

Türkiye'nin gurur kaynağı olan fırlatma anına da şahitlik ettiklerini dile getiren Balkanlı, çok duygulandıklarını, bunun önemli ve güzel bir süreç olduğunu ifade etti.

"Ülkemizin uzay çalışmalarında söz sahibi olması için bilimsel çalışmaların artırılması kıymetli"

Prof. Dr. Balkanlı, kutup alglerinin uzay istasyonunda, mikro yer çekimi ortamında ilk defa araştırıldığını belirterek, "Bunun sonuçları bilim dünyası için çok yeni bir katkı olacak. Beklentimiz, bu çalışmalar sonuçlandıktan sonra hem ulusal hem uluslararası literatüre çok büyük katkılar yapmak. Kutup alglerinin özellikleri itibarıyla özellikle sağlık, gıda, biyomalzeme alanında çok büyük katkılar yapmasını bekliyoruz." dedi.

Uzay çalışmalarının önemini vurgulayan Balkanlı, şunları kaydetti:

"Kutup algleriyle daha önce dünya ortamında laboratuvarda yaptığımız çalışmalarda çok güzel sonuçlar elde ettik. Bu konularda çok fazla sayıda makalemiz ve lisans üstü tezlerimiz oldu. Birçok saygın dergide çalışmalarımızın sonuçlarını yayınladık. Bundan dolayı ALGALSPACE deneyinin uzay çalışmalarını da önemsiyoruz. Uzay çalışmaları ülkemizin özellikle çocuklarını, gençlerini çok motive ediyor. Herkes uzay çalışmalarına ilgi duyuyor. İleride çok daha iyi çalışmalar yapacak olan şimdinin çocuklarını, gençlerini bu çalışmalara heveslendirmek, meraklandırmak bizim için çok kıymetli bir sonuç. Ülkemizin uzay çalışmalarında da söz sahibi olması için bu bilimsel çalışmaların artırılması bizim için çok kıymetli."

Kaynak: AA