Beyaz Saray, ateşkes konusunda topu Hamas’a attı

ABD Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby, pazartesi günü yaptığı açıklamada ABD Başkanı Joe Biden’ın tanıtması ve Netanyahu’nun karşı çıkar gibi gözükmesine rağmen masadakinin bir İsrail önerisi olduğunu iddia etti. İsrail lideri, ”Hamas’ın ordusu ve yönetim kapasitesinin tamamen yok edilmediği bir teklife kapalı olduğunu” söylemişti. 

Netanyahu, pazartesi günü İsrail parlamentosuna yaptığı açıklamada, ”Şartlarımız kabul edilmeden bir ateşkese ulaştığımız iddiaları yanlış” dedi. 

Kirby, pazartesi yaptığı açıklamada, Netanyahu’nun sözlerinin aksine masadakinin bir İsrail teklifi olduğunu kabul eden Dışişleri Bakanı İsrael Katz’ın söylerine işaret ederek, ”İsrail’den farklı açıklamalar geldiğini duydum” dedi. Kirby, Biden’ın cuma günü tanıttığı üç aşamalı planın ”İsraillilerle birlikte üzerine çalıştıkları planı isabetli şekilde yansıttığını” ifade etti. 

Perşembe akşamı itibariyle teklifin Hamas’a ulaştığını ve resmi bir yanıt beklediklerini söyleyen Kirby, ”Teklifi kabul etmeliler. Bu onlara istediklerini veriyor; bir ateşkes ve zaman içinde İsrail askerlerinin potansiyel olarak Gazze’den çekilmesi” diye konuştu.

Kirby, ”Topun Hamas’ın sahasında olduğunu söylemek adil olur” dedi.

The Guardian’ın aktardığına göre yetkililer, teklifin ABD’li, İsrailli ve Katarlı müzakereciler arasında geliştirildiğini ancak Netanyahu’nun masasına Biden planı açıklamadan saatler önce gittiğini ifade ediyor. 

Öneri Hamas’a perşembe günü ulaştırılsa da, belgelerin Hamas lideri Yahya Sinvar’a ulaştırılmasının zaman alabileceği konuşuluyor. 

Biden’ın sunduğu üç aşamalı planda neler var?

- Birinci aşama: Ateşkes, rehinelerin sınırlı olarak serbest bırakılaması ve İsrail’in geri çekilmesi

Biden, İsrail’in teklifinin ilk aşamasının altı hafta süreceğini ve ”tam ve eksiksiz” bir ateşkes sağlanacağını; İsrail güçlerinin Gazze’nin ”tüm nüfuslu bölgelerinden” çekileceğini ve ”yüzlerce Filistinli mahkûmun serbest bırakılması karşılığında kadınlar, yaşlılar ve yaralılar da dâhil olmak üzere bir dizi rehinenin serbest bırakılmasını” içereceğini söyledi.

Biden, bu aşamada Filistinli sivillerin Gazze’nin tüm bölgelerindeki evlerine ve mahallelerine döneceğini, insani yardımın ise Gazze’ye her gün yardım taşıyan 600 kamyona çıkacağını sözlerine ekledi.

”Ateşkesle birlikte bu yardımlar ihtiyacı olan herkese güvenli ve etkin bir şekilde dağıtılabilir. Konutlar da dahil olmak üzere yüz binlerce geçici barınak uluslararası toplum tarafından teslim edilebilir” diyen Biden, ilk aşamanın bir anlaşmaya varılmasının hemen ardından başlayabileceğini ifade etti. 

İlk aşama, teklifin bir sonraki aşamasına geçmek için İsrail ve Hamas arasındaki görüşmeleri de içerecek.

- İkinci aşama: Tüm rehinelerin serbest bırakılması, İsrail’in tamamen çekilmesi

Biden ikinci aşamayı ”düşmanlıklara kalıcı bir son” olarak nitelendirdi. Ancak, ikinci aşamaya ulaşmak için yapılacak müzakerelerin iki taraf arasında farklılıklar olacağı için altı haftadan daha uzun sürebileceğini de sözlerine ekledi.

Biden, ”İsrail kendi çıkarlarının korunduğundan emin olmak isteyecektir ancak teklif, müzakerelerin birinci aşamadan itibaren altı haftadan uzun sürmesi halinde, ateşkesin müzakereler devam ettiği sürece devam edeceğini söylüyor” diyerek önceki tekliflerden yeni bir gelişmeye işaret etti.

Biden, ABD, Katar ve Mısır’ın ikinci aşamayı başlatmak için ”tüm anlaşmalara varılana” kadar bu dönemde görüşmelerin devam etmesini sağlayacağını da sözlerine ekledi.

Biden’a göre ikinci aşamada erkek askerler de dahil olmak üzere hayatta kalan tüm rehineler serbest bırakılacak ve İsrail güçleri Gazze’den çekilecek.

Biden, ”Hamas taahhütlerini yerine getirdiği sürece, geçici ateşkes -İsrail’in önerisindeki ifadeyle- düşmanlıkların kalıcı olarak durdurulmasına dönüşecektir” dedi. 

- Üçüncü aşama: yeniden inşa ve cesetlerin iadesi

Biden üçüncü aşamada ”Gazze için büyük bir yeniden inşa planının başlayacağını ve öldürülen rehinelerden geriye kalanların ailelerine iade edileceğini” söyledi.

Biden, İsrail’in ”son sekiz ayda Hamas güçlerini harap ettiğini” söyledi ve ”Bu noktada Hamas artık yeni bir 7 Ekim eylemi gerçekleştirebilecek durumda değil” ifadelerini kullandı. 

Biden, Gazze’nin yeniden inşasına yönelik anlaşmaya Arap ülkeleri ve uluslararası toplumun da ”Hamas’ın yeniden silahlanmasına müsaade vermeyecek şekilde” katılacağını söyledi.

ABD Başkanı, Washington’ın, savaşın 2.3 milyonluk nüfusun neredeyse tamamını yerinden ettiği ve yaygın bir açlığa neden olduğu Gazze’de evleri, okulları ve hastaneleri yeniden inşa etmek için ortaklarıyla birlikte çalışacağını belirtti.