Böyle anket mi yapılır?

Oğuz Büber - Muhalif Özel

Bugün telefonuma tanımadığım bir numaradan arama geldi. Daha cevap vermeme fırsat vermeden başladı hızlıca konuşmaya….

“Özdemir Araştırma’nın gerçekleştirdiği bir ankettir, İstanbul çapında düzenlenmektedir” gibi şeyleri arka arkaya sıraladı ve hemen soruları sormaya koyuldu:

“28 Mayıs Cumhurbaşkanlığı Seçimleri 2. Turunda oyunuzu hangi adaya verdiniz?

Recep Tayyip Erdoğan ise 1’e, Kemal Kılıçdaroğlu ise 2’ye basınız” dedi.

Hiçbir tuşa basmadım tabi. “Bu nasıl bir anket?” demeye fırsat kalmadan 2. soruyu yapıştırdı.

“2024 Mart Yerel Seçimleri’nde İstanbul’da oyunuzu hangi partiye vereceksiniz?”

Bu sefer tüm partilerin adayları da belli olmadığından dolayı partiler sorulmuştu.

“AK Parti için 1’e, Cumhuriyet Halk Partisi için 2’ye…” diye bir sürü parti sıraladı..

Hepsini sırayla saydı ben yine tuşlamadım tabii ki. Sonunda, “Ankete katıldığınız için teşekkür ederiz” diyerek kapattı.

Kullandığım ilk cümle “Bu neydi şimdi oldu?”

Sonrasında arayan numarayı internetten de kontrol ettim. Farklı sitelerde birçok kişi ‘dolandırıcı’ olarak raporlamıştı.

Buradan söylemiş olalım; Özdemir Araştırma’nın anketi değil ise kendilerine bize ulaşmaları durumunda ilgili numarayı verebilirim, olması durumunda ise böyle bir çalışma gerçekleştiriyorlar ise kurum açısından durumun çok daha kötü olduğunu söyleyebilirim.

Neden böyle bir anket olmaza geçmeden önce anketin ne olduğuna dair kısa bilgilere yer verelim…

Bilimsel araştırmalarda kişilerden bilgi toplamak için çeşitli teknikler kullanılmaktadır. Seçmenlerin oy tercihleri incelenirken en başvurulan yöntem ise ankettir.

Genel tanım olarak baktığımızda anket, cevaplayan kişinin; daha önce belirli sıraya sokulmuş sorulara karşılık vermesiyle gerçekleşir.

Anket; insanların yaşam şartlarını, davranışlarını, inançlarını veya tutumlarını betimlemeye yönelik bir dizi sorudan oluşan veri toplama tekniğidir. Seçim anketlerinde de genel olarak tutuma odaklanılır.

Peki, anket diğer yöntemlere göre neden daha tercih edilebilirdir?

Çünkü, anket diğer veri toplama tekniklerine göre çok daha büyük gruplara hızla uygulama imkanı sunar bize ve maliyeti daha düşüktür.

Gelen aramanın neden anket olmadığını anlatmaya şuradan başlayalım?

‘Cevaplayacak kişi anket sorularını net bir şekilde anlayabilmelidir.’ Oysa, ben yaklaşık 30-40 saniye sonrasında bırakın anket olmasını, soru sorduklarını ancak fark edebilmiştim.

‘Yanıt veren kişi sorulara dürüst bir şekilde cevap vereceğini taahhüt etmelidir.’ Bu aramada anket hakkında hiçbir fikrimiz alınmadığı gibi sorular otomatik sorulduğu için gerçek bir kişi ile iletişimde bulunma şansımız bile yok.

Devam ediyorum, ‘iyi bir anket için neler yapılması gerekir?’

‘Konu, amaç, evren ve temsil edecek evren çok iyi bilinmeli ve buna göre denek seçilmelidir.’

Arayanların bana dair tek bildirileri ise bir cep numaram olduğu…

Bu neden önemli? Çünkü,

-18 yaşından küçük isem ankette olmamalıyım

-Oy kullanma hakkım yoksa ankette olmamalıyım

-Başka bir şehirde ikametim varsa ankette olmamalıyım

-Belki Türk vatandaşı değilim o zaman ankette olmamalıyım

“Belki bunları biliyorlar diyecekseniz” ama o zaman daha büyük sıkıntı. Benim bilgilerimin hiç tanımadığım bir anket firmasında ne işi var.

Ne mi olmalıydı? Arayıp; ankete katılıp katılmak istemediğimi bana sormalılar ve bu bilgileri benden almalılardı.

Bu sorular arasında kişilerin eğitim, ekonomik, sosyal ve politik özelliklerini tanımlayan sorular da yer almalıydı.

Yaptıkları bu anketin sonucunda ne diyebilirler?

Tüm İstanbul’un yüzde şu kadarı şuna, yüzde bu kadarı şuna deyip bitti mi?

Hangi ekonomik sınıftaki kitle hangi partiye yakın? Hangi siyasi görüşteki insanlardan diğer tarafa kayma yaşanmış öğrenmeden böyle bir anketi yapmanın anlamı ne?

Sadece bir dolandırıcılık vakası için ise bu eylem insanları kandırmada işlerine yarayabilir ama oradaki soru şu?

Telefonlarımız neden önüne gelen dolandırıcının eline geçiyor ve “İnternet taahhüt sürenizin sonuna geldiniz, çekilişten su arıtıcısı cihaz kazandınız, sıfır faizli kredi almaya hak kazandınız” vaatleri ile dolandırılmaya mahkum ediliyoruz?

Yok eğer bir anket firması böyle bir araştırma yapmaya çalışıyor ise o zaman vay haline….