Dünya Bankası Raporu’nda önemli itiraf: Kadın hakları reformları hız kesti

DÜNYA emekçi kadınlar gününde gelen haberler hiç de iç açıcı değil. Verilen onca mücadeleye, kazanılan onca hakka rağmen kadın erkek eşitliğini sağlamak için daha yürünecek çok yol var.

Bakın,  Dünya Bankası’nın 2023 yılı “Kadınlar, İş hayatı ve Hukuk” raporu ne diyor.

Yapılan araştırmaya göre 2023 yılında kadınlara eşit haklar sağlamak için yapılan reform sayısı dünya genelinde son 20 yılın en düşük seviyesine gerilemiş.

2023’de 18 ülkede cinsiyet eşitliği ile ilgili sadece 34 hukuksal reform gerçekleşmiş. Bu, 2001’den bu yana gerçekleşen en düşük sayı.

Reformların ebeveynlere ücretli doğum izni, kadınların iş hayatına atılmalarının önünü tıkayan uygulamaların kaldırılması ve eşit ücret konularıyla sınırlı olduğu görülüyor.

Rapora göre, değerlendirmeye giren göstergelerde ilerleme kaydedilmesi ile kadın erkek eşitliğinin sağlanabilmesi için 1, 549 reformun hayata geçirilmesi gerekiyor.  

Reform hızının bu seviyede devam etmesi halinde, birçok ülkede bugün işgücü içinde yer alan kadınların, eşit haklara sahip olamadan emekli olacakları öngörülüyor.

Raporda, eşitlik konusunda hayal kırıklığı yaratan en önemli iddia ise, “Reformlar hızlanmazsa eşitlik hedefine ulaşmak için en az 50 yıl beklemek gerekeceği. “

EŞİTLİK ZENGİNLİK DEMEK

Dünya Bankası raporu 190 ülkede 2023 yılında kadın erkek eşitliğini sağlamak için yapılan reformları, çıkan yasaları inceliyor. Sadece 14 ülkede kadınlar yasal olarak erkeklerle aynı haklara sahip.

Dünya geneline bakıldığında ise, çalışma çağındaki 2.4 milyar kadın erkeklerle eşit haklara sahip değil. 

Nüfusun yarısına sırtını dönen bir ülkede ekonomik başarının sağlanması mümkün mü?

Özellikle de pandemi sonrası krize giren küresel ekonomi açısından, kadın erkek eşitliği konusunda reformların yavaşlaması ekonomik gelişmenin önünde ciddi bir engel olarak değerlendiriliyor.

Uzmanlar, çalışma olanaklarıyla ilgili olarak cinsiyetler arasındaki farkın kapatılması durumunda kişi başı milli gelirin yüzde 20 artacağını hesaplıyorlar. Yine yapılan araştırmalara göre kadınlar girişim ve iş yeri açma konusunda erkeklerle eşit olanaklara sahip olsalar küresel ekonomi 5-6 trilyon dolar kazanç sağlayabilir.

Dünya Bankası üst düzey ekonomistlerinden İndermit Gill, “Küresel ekonomik büyümenin yavaşladığı dönemlerde ülkeler, ekonomik krizlere göğüs gerebilmek için tüm üretim kapasitelerini mobilize etmek zorundadırlar” diyor.

Gill, bu dönemlerde hükümetlerin ülke nüfusunun yarısını kenara itme gibi bir lükslerinin olamayacağını da vurguluyor ve devam ediyor: “Dünyanın birçok bölgesinde kadınları eşit haklardan mahrum etmek sadece kadınlara yapılan bir haksızlık değildir. Bu aynı zamanda ülkelerin yeşil, dayanıklı ve kapsayıcı gelişmesinin önünde de bir engeldir.” 

ZENGİN ÜLKELER FRENE BASTI

YÜZYILIN ilk on yılına dönüp baktığımızda dünya çapında kadın hakları açısından önemli adımlar atıldığını görüyoruz. 2000-2009 yılları arasında eşitlik sağlayan 600’den fazla reform değişik ülkelerde hayata geçiriliyor. Özellikle bu konularda geri kalmış ülkeler bu dönemde hamle yapıyorlar.

Örneğin ekonomik olarak fırsat eşitliği sağlayan reformlar zengin OECD ülkelerinde daha fazla görülüyor, ancak gelişmekte olan ülkelerde reform adımları devam ediyor. 

Örneğin, 2022 yılında yapılan reformların yarısı Afrika ülkelerinde gerçekleşiyor.

Raporda eşitlik 10 başlıkta inceleniyor.

Güvenlik, Hareket Kabiliyeti, İşyeri, Ücret, Evlilik, Ebeveynlik, Çocuk Bakımı, Girişimcilik, Varlıklar ve Emeklilik.

Birçok ülkede reformlar yapılmış olsa da, bunları hayata geçirecek önlemler ve düzenlemeler yapılmadığı için birçoğunun kağıt üzerinde kaldığı anlaşılıyor.

Özellikle, yıllık raporlar yeni ele alınan, kadınların güvenliği ve çocuk bakımı konularında  ülkelerin hiçbir reform yapmadığı saptanıyor. Bu iki gösterge de hesaba katılırsa kadın erkek fırsat eşitliğinde bütün ülkeler sınıfta kalmış durumda.

YA TÜRKİYE

2024 raporunda, Türkiye’nin adı reform yapan ülkeler arasında yok.

Türkiye, son beş yılda da raporlarda yer almıyor.

Çünkü çok uzun süreden beri kadın erkek eşitliği konusunda adım atmıyor.

Kadınlar ancak var olan haklarını korumak için mücadele ediyorlar ülkemizde. Fırsat eşitliği başta, özellikle de güvenlik konusunda hiçbir reform yapılmadı. Tuhaf olan muhalefetin de bu konularda, genel doğruları tekrar etmekten öte hiçbir adım atmaması. 

Herhangi bir göreve kadın atayarak eşitlik sağlanmıyor.

Eşitlik göstermelik değil, ancak yasalar ve uygulamayı güvence altına alan düzenlemelerle sağlanabilir, bunu da kadınların mücadelesi gerçekleştirir.

Kadın erkek eşitliğinin sağlanması için sadece kadınlar değil, küresel ekonomi de artık daha fazla bekleyemez.

“Kadınlar, İş dünyası ve Hukuk 2024 Raporu” da böyle söylüyor.

Bir 8 Mart’ı daha kadınlar erkek egemen ideolojinin cam tavanını delmeye çalışarak geçiriyorlar. Mücadele devam ediyor.