İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, 13 Ocak 2025’te gözaltına alındığı şafak operasyonu sonrasında süreçte hakkında tutuklama kararı verilen Beşiktaş Belediye Başkanı Rıza Akpolat’a yapılan operasyona karşı düzenlenen ilk mitingde “Tek başına olmaz. Öyle Kurtuluş yok tek başına ya hep beraber ya hiçbirimiz” söylemiyle dikkat çekti. Daha önce meydanlarda bir çok protesto gösterisinde adaletsizliğe, haksızlığa karşı kullanılan bu slogan Alman şairi Bertolt Brecht’in şiirinden uyarlama.
Hitler ve Nazi yönetiminin hedefine oturan Bertolt Brecht
Eserlerinde, toplumsal sorunları ve sınıf mücadelesini politik bir dille işleyen Brecht, Almanya’da iş başına gelen Hitler ve yönetiminin hedefi olan bir isim. 1930’lu yılların başındaki oyunları ve şiirleriyle Nazilerin hedefi olan Brecht, oyunlarının yasaklanması, Reichstag Yangınından bir gün sonra ailesi ve arkadaşlarıyla Berlin’i terk eder. Alman vatandaşlığından çıkarılır. 17 yıl sürgünde kalır.
Türkiye’de Brecht'in eserlerine büyük ilgi
Alman yazar, şair ve tiyatro yönetmeni, epik tiyatro anlayışının en önemli temsilcilerinden Brecht'in eserleri, büyük ilgi gördüğü Türkiye’de birçok tiyatro topluluğu tarafından sahnelendi. Eserleri, eleştirel toplumsal bakış açısıyla dönemin önemli siyasi ve sosyal meselelerine ışık tuttu.
Türkiye’de İlk Tiyatro Oyunu
Brecht’in Türkiye’de sahnelenen ilk tiyatro oyunu "Arturo Ui'nin Önlenebilir Yükselişi" (Die Maßnahme veya Die Verhinderung der Aufstieg des Arturo Ui) olarak kabul edilir. Bu oyun, 1960'larda Genco Erkal tarafından sahnelenmiştir. Türkiye'de Brecht’in tiyatrosuna olan ilgi özellikle 1960'lı ve 1970'li yıllarda artmıştır. Oyunlarında sınıf mücadelesi, toplumsal adalet ve politik bilinç gibi temalar işlenir.
“Dayanışma” Şiiri
Brecht’in “Dayanışma” şiiri, işçi sınıfı mücadelesine ve kolektif dayanışmanın gücüne vurgu yapar. Şiirin ana fikri, toplumsal sorunların üstesinden gelmenin ancak birlikte hareket ederek mümkün olduğudur. Brecht’in şiirlerinde genel olarak olduğu gibi, “Dayanışma” da insanları harekete geçmeye çağırır ve bireysel değil, kolektif çıkarların önemine dikkat çeker.
Meclis’in yeni Kamer Genç’i
Kısa bir sohbet için Meclis’teki çalışma odasının önüne geldik. Tıklım, tıklım ziyaretçi. Ordu’dan da diğer illerden de ziyaretçi yüz yüze konuşmak için bekliyor. CHP’li örgütlerden de bekleyenler dikkat çekiyor. Odasının kapısı açık, içerisi dolu. Gelenlere ‘Hoş geldiniz’ derken, telefonlara cevap veriyor. Kısa bir süre önce ‘CHP'ye katılmasının daha doğru olacağını ‘söyleyen Bağımsız İstanbul Milletvekili Cemal Enginyurt’tan söz ediyorum. Kapıda görünce içeri davet ediyor. Kalabalık olsa da yer buluyoruz gazeteci arkadaşımla. İmralı heyeti diyoruz, meselenin Anayasa olduğunun anlaşıldığını söylüyor ve Cumhurbaşkanlığı seçiminde aranan 50+1’in, yüzde 40’a düşürülme amacına işaret ediyor. Enginyurt’a göre, Meclis’te Anayasa değişikliği sayısını bulamazlar.
Ayrılırken, CHP örgütünden bir ziyaretçi, “Biz, Cemal Enginyurt’u, Kamer Genç’e benzetiyoruz. Yeni Kamer Genç’imiz” diyor. Kamer Genç gibi sözünü budaktan sakınmadığını belirtiyor, yüzündeki gülümsemeyle. Yazılmasını istiyor.
CHP’nin eline geçen ‘kırmızı kart’ kozu
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, merakla beklenen "büyük sürprizini", meydana seslendiği "Mersin'den başlıyoruz ve bütün Türkiye'deki emeklileri, asgari ücretlileri, tüm ezilenleri bu iktidara kırmızı kart göstermeye davet ediyorum" sözleriyle ilan etti. Halka da, "Kırmızı kartı elinizden, cebinizden eksik etmeyin. Canı sıkılan, yolda bunalan, daralan; kartı çıkarın, karşınızda biri daha olacak. Bu kartı cebinizden, gönlünüzden eksik etmeyin" tembihinde bulundu. Ne olduysa iktidar kanadı bu konuşmadan sonra hareketlendi. Özel'in 'kırmızı kart' sürprizinin ardından AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, sosyal medya hesabından "Günün siyasi fıkrası bu kadar. CHP Genel Başkanı yine topu taca atmış" dedi. Ancak, CHP Genel Başkanı Özgür Özel partisinin grup toplantısında kırmızı kart çıkartarak iktidara erken seçim çağrısı yaptı. Kırmızı kart tartışması iyice alevlendi. Bu kez, Cumhurbaşkanı Erdoğan, CHP lideri Özgür Özel'in iktidara yönelik kırmızı kart kampanyasına değinirken, "Ben futbol oynadım ama hayatımda hiç kırmızı kart görmedim" dedi. Bu açıklamadan kısa bir süre sonra Erdoğan'ın, 2017 yılında futbolcu olduğu dönemi anlatırken bir kez kırmızı kart gördüğünü anlattığı röportaj gündemi salladı.
1 Mart tezkeresinde ABD’ye ‘kırmızı kart’
Özgür Özel’in, ‘kırmızı kart’ argümanın, her zeminde iktidarın kullandığı, “‘Halk size kırmızı kart gösterdi’ kozunun CHP’ye kaptırıldığını gösteriyor. CHP, Meclis’te ‘kırmızı kart’ ile yol almış görünüyor. Kulislerde, ‘kırmızı kart’’, 1 Mart tezkeresiyle anılıyor. Silahlı Kuvvetleri'nin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması için Hükümet’e yetki verilmesini öngören Başbakanlık Tezkeresinin Genel Kurul oylaması AKP içinde verilen firelerle çok konuşulmuştu. Kulislere göre, o gün iktidar ve muhalefet ABD’ye ortak ‘kırmızı kart’ göstermişti.
