Ünlü tarihçi Reşad Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi Arşivi artık herkesin erişimine açık

Web sitesi, Reşad Ekrem Koçu’nun yarım kalan İstanbul Ansiklopedisi’nin G harfine kadar basılmış ciltleri ile ilk kez erişime sunulan binlerce arşiv belgesini bir araya getirdi.

Site, farklı dönemlerde yayımlanmış ansiklopedi maddeleri ve 40.000’i aşkın belge ile kullanıcılarına detaylı bir araştırma imkânı sundu. Basılı ansiklopedi ciltleri ile arşiv belgeleri arasındaki metinsel ve görsel ilişkilerin izini sürmek mümkün hale getirildi.

Projenin bir parçası olarak gerçekleştirilen ”Başka Kayda Rastlanmadı” sergisi ile aynı adı taşıyan e-yayın sonrası hayata geçirilen web sitesi, sıradışı kayıtlar ve bilgilerin geçerliliği açısından derinlemesine incelenmeyi bekliyor.

Medya arkeolojisi niteliği taşıyor

İstanbul’un tarihine büyük katkılarda bulunmuş bir tarihçi ve romancı olan Reşad Ekrem Koçu, 1944 yılında İstanbul’un ”muazzam kütüğü”nü oluşturmak amacıyla kaynak tarama ve madde yazımı çalışmalarına başladı. Ancak, bu kapsamlı projeyi tamamlayamadı. 24 cilt olarak planlanan ansiklopedinin G harfine kadar olan ilk 11 cildi, 1973 yılına kadar aralıklarla yayımlandı.

Çalışmasında, İstanbul’un sokakları, mimari yapıları, önemli şahısları, âdetleri ve tarihî olayları kapsamlı bir şekilde ele alan Koçu, İstanbul’un Osmanlı İmparatorluğu başkentinden Türkiye Cumhuriyeti’nin bir vilayetine dönüşüm sürecine tanıklık ederken, gündelik yaşamın sıradan unsurlarını da ansiklopedisine dahil etti.

Kadir Has Üniversitesi tarafından 2018 yılında devralınan 40.000’i aşkın belgeden oluşan arşiv, Koçu’nun çalışma yöntemlerine dair bilgiler sunarak, ansiklopedinin karmaşık oluşum sürecini ayrıntılı bir şekilde ortaya koydu. ”Medya arkeolojisi laboratuvarı” niteliği taşıyan çalışma, hem geçmişe dair bilgiler sunması hem de İstanbul’un kültürel mirasını araştıranlar için önemli bir kaynak olması sebebiyle öne çıkmaktadır.