EBYÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Kandemir ve ekibi, Munzur Dağlarındaki bitki topluluklarında, "tozlaştırıcı böcekler ve bitkiler arasındaki ilişkiyi" tespit etmek için Türkiye Bilimsel ve Teknoloji Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) desteğiyle çalışma başlattı.
Projenin başladığı nisan ayından bu yana Munzur Dağlarının uzantısı olan Ergan Dağı'nda 8 istasyon ve 24 farklı bölgede saha araştırmalarını sürdüren alanında uzman 8 akademisyen, bugüne kadar 650 bitki ve 1815 böcek kaydı tuttu.
Bölgede 2 yıl süreyle devam edecek çalışmalardan elde edilen bilimsel verilere ait sonuçlar, akademisyenlerce bir rapor haline getirilerek TÜBİTAK’a iletilecek.
Ayrıca ulaşılan sonuçlar bilimsel dergilerde makale ve bilimsel toplantılarda sözlü sunumlar şeklinde bilim dünyasına duyurulacak.
Prof. Dr. Ali Kandemir, çiçekli bitkilerin nesillerini devam ettirebilmeleri için böceklere ihtiyaç duyduğunu söyledi.
Bitki ile böcekler arasındaki ilişkiyi ortaya koyan bilimsel çalışmaların dünya çapında kıymetli çalışmalar olduğunu ifade eden Kandemir, şöyle konuştu:
"Günümüzde küresel iklim değişikliği, endüstriyel tarımda kullanılan bazı kimyasal maddeler, bu bitki ile böcekler arasındaki ilişkiyi bozuyor. Bu bakımdan bitki ve böcekler arasındaki ilişkiyi ortaya koyan çalışmalar dünyada kıymetli çalışmalar olarak değerlendiriliyor. Ülkemizde ve dünyada bu tür çalışmalar daha çok tarımsal bitkiler üzerinde yoğunlaşmış. Biz ülkemizde ilk olarak 'bir dağın çiçekleri ile onları tozlaştıran böceklerle nasıl bir ilişkileri var', TÜBİTAK'ın desteği ile 8 kişilik bir ekiple bunu araştırmaya başladık. Bu kapsamda yapılan çalışma, ülkemizde ilk kez yapılıyor."
"Endemik bitkiler tozlaştırıcı böcekleri seçiyor"
Kandemir, bazı bitkilerin her böceğin kendisini tozlaştırmasına izin vermediğini belirterek, yaptıkları çalışmalarda bazı bitkilerin tozlaştırıcı böcekleri özelliklerine göre seçtiğini fark ettiklerini dile getirdi.
Genel bitkilere çok sayıda böceğin tozlaştırıcı olarak geldiğine işaret eden Kandemir, "Ergan Dağı'nda bulunan ve endemik diyebileceğimiz bitkilere ise az sayıda böceğin uğradığını gözlemledik. Yani bitki kendine özel tozlaştırıcı böceğin çiçeğini ziyaret etmesine izin veriyor. Bunu da salgılamış oldukları nektarın içeriği, çiçek kısımların hareketi, çiçek rengi ve şekli gibi sergiledikleri hareketlerle kendine özgü olan böcekleri seçebiliyor." diye konuştu.
Özellikle bal arılarının yörede çiçekler için çok önemli tozlayıcı böcekler grubunda yer aldığını anlatan Kandemir, şunları kaydetti:
"Bal arılarının daha önceki literatürlerde bilinmeyen birçok bitki türünü örneğin geven türlerine nektar ve polen almak için uğradıklarını fark ettik. Aslında bu çalışmanın başka bir önemi daha var. Arıcılık bakımından öne çıkan bitki türlerini belirleme noktasında bize önemli katkısı bulunacak. Bir de bu çalışmanın gelecekte bizim veya başkaları tarafından tekrar edilmesi durumunda zaman içinde bu bitki ve böcek ilişkilerinin nasıl bir değişim gösterdiğini de belirleme bağlamında çalışmanın önemli bir faydası olacak"
Yaptıkları çalışmalarının sonuçlarının ilginç olacağını aktaran Kandemir, toplanan verilerin bilime önemli katkı sağlayacağını sözlerine ekledi.
