Bazıları çok daha küçük duyguları büyük hislerle yaşarken; bazıları büyük acıları veya mutlulukları kendi içerisinde, tepki vermez bir şekilde de yaşayabilir. İnsanlar, bu duygu göstergelerine göre belirli kalıplara sokulur. “Duygulu” ve “Duygusuz” kavramları, günlük hayatımızın her bir köşesinde rahatlıkla rastlayabileceğimiz kelimelerdir.
Dışarıya yansıttığı duygulara göre kişileri sınıflandırmak, doğru bir tahlil sonucu değildir elbette. Aşırı duygusal bir insan, hislerini kendi içerisinde yaşayabilir ve dışarıya yansıtmayı doğru bulmayabilir. Dışarıya yansıyan duyguların yanı sıra içimizde hissettiğimiz her şeyin biyolojik bir nedeni olduğunu bilseniz nasıl hissederdiniz?
Vücudumuzda salgılanan hormonlar veya kimyasallar nedeniyle mutlu ya da mutsuz olmamız kulağa oldukça ilginç ve ürkütücü gelebilir. Fakat vücudumuzda yaşadığımız değişimler ve aldığımız besinler duygu durumlarımızı sandığımızdan fazla etkileyebilir. Bunların başında yer alan dopamin ise hayatımızı etkileyen kimyasalların başında yer almaktadır. Gelin birlikte dopamin nedir? Ne değildir? Detaylı bir şekilde inceleyelim.
Dopamin nedir?
Duygu durumlarını etkileyen dopamin; vücudumuzda salgılanan önemli bir kimyasaldır. Dopamin, genel olarak bakıldığında sadece duygu değişimlerini değil; hareketlerimizden, anlama yetimize kadar birçok noktayı etkiler. İnsan hayatında oldukça önemli yeri olan bu kimyasal; psikiyatri ve nöroloji bilimlerinin ilgilendiği bir alanın içerisinde yer alır.
Sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan dopamin; kişilerin hareket fonksiyonlarından, insan ilişkilerine kadar derinden etkilenmelerine neden olabilir. Dopamin; vücutta az ya da fazla salgılandığı durumlarda, farklı psikolojik hastalıkların oluşmasına da sebep olabilir. Dopamin insan vücudunu nasıl etkiliyor sorusuna şöyle bir listeyle cevap verebiliriz:
Öğrenme ve hafıza konusunda etkileyici rolü bulunur.
Motivasyonunuzu düzenler.
Bir konuya dikkat etmeniz odaklanma durumunuzu etkiler.
Aşırı stresli durumlarda büyük rol oynar.
Ruh halleri ve duygu değişimlerinin belirlenmesine katkı gösterebilir.
Aşırı uyku veya uykusuzluk durumları üzerinde etkisi bulunur.
Hareket fonksiyonlarının sağlanmasına yardımcı olur.
Dopamin ve serotonin üretimi insanları nasıl etkiler?
Serotonin de dopamin gibi duygu durumlarını etkileyen bir başka kimyasaldır. Fakat görevleri ve yarattığı etki sebebiyle daima dopaminle birlikte anılır. Genel olarak tabirlerine bakıldığında ikisine de “mutluluk hormonu” diye hitap ederiz. Çünkü eksik veya çok salgılandıkları durumlarda; mutluluğumuzdan, değişen düşünce yapımıza kadar bizleri etkilerler.
Dopamin ve serotonin düzeylerinde yaşanan dengesizlikler psikolojik hastalıkların kadar fiziksel hastalıkların da nedeni olabilmektedir. Örnek olarak ise; parkinson hastalığı ile dopamin arasında bir bağ gözlemlenebilir. Aynı şekilde bağımlılık durumları da yaratabilirler. Oyun bağımlılığı, alkol bağımlılığı veya kumar bağımlılığı gibi durumlarda etkileri bulunabilir.
Dopamin eksikliği ve fazlalığında neler olur?
Beyinde yer alan sinir hücreleri arasında bağlantıyı kurmak gibi oldukça önemli bir görevi olan dopamin; seviyesinde yaşanan dengesizlik durumlarında insan vücudunu büyük ölçüde etkileyebilir. Eksikliği ve fazlalığının yaratabileceği durumlar birbirinden farklıdır. İki durumun da yaşanması, kişinin psikolojik ve fiziksel olarak bazı değişimlere uğramasına sebep olabilir.
Bazı hastalıkların oluşmasının yanı sıra hayata bakış açısını değiştirecek kararlar vermesi ve duygusal tutumlara sahip olmasına kadar derin bir sürece neden olabilmektedir. Vücutta dopamin dengesinin sağlanması, dışarıdan alınacak olan takviyelerle birlikte belirli bir düzene sokulabilir. Dışarıdan alınacak olan medikal yollu takviyeler kesinlikle doktor kontrolü altında gerçekleşmelidir.
Dopamin ilaçları, etkileri oldukça yüksek olan ve reçeteli şekilde kullanılması gereken ilaçlardır. Medikal ürünlerin yanı sıra aldığımız gıdaların bile dopamin üzerinde etkisi oldukça büyüktür. Vitamin takviyelerinden, protein ağırlıklı beslenmeye kadar birçok seçenek sayılabilir. Tabii, sadece gıda değil hayat koşullarının da etkisi yadsınamaz. Spor yapmak veya herhangi bir hobiye vakit ayırmak da dopamin seviyesinin artmasını sağlayabilir.
