Dünyada her yıl milyonlarca insanın ölmesine sebep olan; ekolojik dengeyi bozan ve günlük hayatımıza her geçen gün daha ciddi etkileri olan hava kirliliği, iklim krizinin önemli sebeplerinden biri. İklim krizi ve ona sebep olan başlıklar, yalnızca gezegeni değil, insan sağlığını da olumsuz etkiliyor. Geçmişte yürütülen bazı çalışmalar, beyinden gönderilen stres mesajları nedeniyle hava kirliliği ile obezite, diyabet ve doğurganlık arasında bir ilişki olduğunu ortaya koymuştu. Yeni bir araştırma ise hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine bir yenisini ekledi.
Sperm sayısı azalıyor
Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndan araştırmacıların yürüttüğü ve fareler üzerinde gerçekleştirilen araştırma, hava kirliliğinin beyinde enflamasyona yol açarak sperm sayısını azalttığını ortaya koydu. Son yıllarda dünya genelinde çeşitli çalışmalarda gözlemlenen sperm sayısındaki azalışın arkasındaki nedeni araştıran araştırmacılar, hava kirliliğinin önemli bir etken olduğunu gösterdi.
Çalışmanın baş araştırmacısı Zhekang Ying, hava kirliliğinin farelerin beyninde yol açtığı hasarın enflamasyon işaretçisinden alınarak düzeltilebildiğini vurugladı. Ying, ”Bu sayede hava kirliliğinin doğurganlık üzerindeki etkilerini düzeltecek terapiler geliştirebileceğimizi gördük” ifadelerini kullandı.
Araştırmada sağlıklı fareler ve beyninde IKK2 isimli enflamasyon işaretçisi olmayan fareler kirli havaya maruz bırakıldı. Sağlıklı farelerin sperm sayısında azalma tespit edilirken IKK2 mutant farelerde bir değişiklik olmadığı gözlemlendi. Ardından araştırmanın ikinci aşamsında bazı nöronlardaki IKK2 işaretçileri kaldırdı ve uyku düzeni ve obezite ile ilişkili bir hormonun sperm sayısındaki azalmadan sorumlu olduğu tespit edildi.
Söz konusu nöronlar açlık, susuzluk ve cinsel istek gibi dürtülerin kontrol edildiği hipotalamusta bulunuyor. Salgıladığı hormonlarla üreme organları ile doğrudan iletişim kuran hipofiz bezi ile birlikte çalışan hipotalamus, araştırmada önemli bir yer tutuyor. Konuya ilişkin konuşan Ying, “Beyin ve üreme organları arasında önemli bir köprü olduğunu bildiğimiz hipotalamustaki nöronların sperm sayısındaki azalmaya neden olan enflamasyon tepkisi vermesi aslında gayet mantıklı bir durum” diye konuştu.
