Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın faiz indirimi kararı, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın faiz ve döviz kurları yorumlarından sonra Türk Lirası'nın hızlı bir şekilde değer kaybettiği görüldü. TL'nin hızla değer kaybetmesinden sonra gündeme gelen "Devalüasyon" nedir?
Devalüasyon, sabit kur rejimi uygulayan ya da yarı sabit kur rejimi uygulayan ülkeler tarafından kullanılan bir para politikası aracıdır. Devalüasyon, bir ülkenin resmi para biriminin diğer ülke para birimleri karşısında veya bir grup para değeri karşısında ya da para standartlarındaki değerinin düşürülmesidir. Devalüasyon çoğunlukla depresyon ile karıştırılır ve revalüasyonun tam olarak tersidir.
Devalüasyon, ilgili paraya sabit ülkenin hükümeti veya merkez bankası tarafından kullanılan bir araçtır. Devalüasyon yapmanın en temel sebeplerinden bir tanesi ülkenin ticaret açığını dengelemek için parasının değerini düşürmesidir. Devalüasyon, para biriminin değerinin düşürülmesi ile ihracatın daha ucuza gelmesi ve küresel ticaret rekabetinde daha avantajlı hale gelmesini sağlamaktır. Bununla beraber, ithalat daha pahalı hale gelir ve yerli hane halkının ithal ürünlere olan talebinin azalması beklenirken, yurt içi üreticinin ürünlerine olan talebin artmasını sağlar.
Devalüasyon her ne kadar olumlu bir para politikası aracı gibi görünse de, negatif etkileri de bulunmaktadır. İthalatı daha pahalı hale getirmek yurtiçindeki üretimi daha az efektif hale getirebilir ya da ihracatın daha ucuz hale gelmesi talebi çok ciddi artırarak enflasyona sebep olabilir.
Devalüasyon Örnekleri Nelerdir?
Örneğin; Mısır ABD dolarının kara borsaya düşmesinden dolayı kur açısından ciddi baskı yaşamıştı. Kara borsanın yükselmesi, Mısır’ın yurt içi üretimini ve yatırımlarını ciddi sekteye uğratmıştı. Bu sebepten dolayı Mısır Mart 2016 yılında Amerikan doları karşısında kendi para birimini %14 devalüe etti.
Devalüasyonun ardından Mısır borsası çok ciddi yükselişler gösterdi ancak bunun karşısında kara borsa piyasası Mısır merkez bankasını daha fazla önlem almak zorunda bıraktı. 12 Haziran 2016’da Mısır bankası bir kez daha devalüasyon yaparak Mısır Pound’unun değerini Amerikan Doları karşısında düşürdü.
Devalüasyon konusunda diğer bir örnek ise Çin’dir. 2015 yılında kredi piyasası ve ekonomik daralma ile ciddi problemler yaşayan Çin, yerel para birimi olan Reminbi’yi devalüe etti. Yıl içerisinde bu devalüasyon hareketini birkaç defa tekrarlayan Çin, ABD ile küresel ticaret üzerinde para politikası araçları ile müdahale ettiği için Çin’i uyarmıştı. Ülkelerin para birimlerini devalüe etmek suretiyle, küresel ticarette avantaj sağlamaya çalışması, ihracatta avantajlı hale gelmesi kur savaşlarının ana nedeni olarak görülmektedir.
