Çin'in Chang’e 6 görevi, Ay’ın uzak yüzeyinden toplanan örneklerle, 2.8 milyar yıl öncesine dayanan volkanik aktivitelerin izlerini ortaya koydu. Bu bulgular, Ay’ın tarihini yeniden şekillendirebilir ve uzay araştırmalarında çığır açan bir keşif olarak kabul ediliyor. Science dergisinde yayımlanan araştırmada, analiz edilen örneklerin bazalt türünde olduğu ve bu kayaçların volkanik kökenli olduğunu gösterdi. Bu bulgular, Ay’ın uzak yüzeyindeki lav akışlarının, Ay’ın volkanik geçmişini daha derinlemesine anlamamıza olanak tanıyor.
Ay’ın Uzak Yüzeyinden İlk Örnekler
2024 yılında gerçekleştirilen Chang’e 6 görevi, Ay’ın Güney Kutbu-Aitken havzasından 1.9 kilogram örnek toplayarak tarihe geçti. Bu, Ay’ın uzak yüzünden Dünya’ya getirilen ilk materyaller oldu. Önceki görevler, bu bölgedeki iki iniş dışında başka örnek toplama işlemi gerçekleştirmemişti.
Volkanik Aktiviteyi Derinlemesine Anlamak
Bu yeni bulgular, Ay’daki volkanik aktivitelerin düşündüğümüzden çok daha uzun süre sürdüğünü gösteriyor. Chang’e 5 görevi sırasında 2020 yılında Ay’ın yakın yüzeyinden toplanan örnekler de volkanik patlamaların 120 milyon yıl öncesine kadar devam ettiğini göstermişti. Bu araştırmalar, Ay’ın evrimi hakkında daha fazla bilgi edinmemize olanak sağlayarak, bilim dünyasında büyük heyecan yaratıyor.
Güney Kutbu-Aitken Havzası ve Volkanik Aktivite
Araştırmacılar, Güney Kutbu-Aitken havzasındaki devasa çarpışmanın, Ay’ın manto yapısında önemli değişikliklere yol açmış olabileceğini belirtiyorlar. Bu çarpışma, volkanik aktiviteler üzerinde büyük etkiler yaratmış olabilir. Ayrıca, potasyum ve uranyum gibi radyoaktif elementlerin eksikliği, Ay’ın uzak yüzeyindeki volkanik oluşumların azlığını açıklayabilir. Bu elementler, radyoaktif bozunma sırasında ısı yayarak volkanizmayı tetikler.
