Sağlık Bakanlığı’na göre Türkiye’de şu anda 20 binden fazla insan böbrek nakli bekliyor. Ancak geçen yıl yalnızca 1593 böbrek nakli yapıldı. Hastalar bir böbreğe kavuşmak için yıllarca bekliyor. Bu süre içinde böbrek hastalığı ve böbrek yetmezliği çekiyor. Organ nakli yapılmadan önce onlarca insan ölüyor. Mevcut durum devam ederse, nakil ihtiyacı olan hasta sayısı her yıl artmaya devam edecek. ABD'de bilim insanları ise binlerce hayatın kurtarılmasını sağlayacak bir operasyona imza attı. Domuzdan alınan çift böbrek, beyin ölümü gerçekleşmiş bir hastaya nakledildi. Böbreklerin fonksiyonlarını başarıyla yerine getirdiği belirtildi.
Eylül 2021'de ABD’deki Alabama-Birmingham Üniversitesi'ndeki (UAB) araştırmacılar, daha fazla böbrek hastasının ihtiyaç duydukları organları almasına yardımcı olmak için büyük bir adım attı.
Böbrek fonksiyonlarını başarıyla yerine getirdi
Genetiği değiştirilmiş bir domuzdan, beyin ölümü gerçekleşen bir insana başarılı bir şekilde çift böbrek nakli gerçekleştirildi. Nakledilen iki böbrek, idrar üretimi ve kanı filtreleme dahil olmak üzere böbrek fonksiyonlarını başarıyla yerine getirdi.
American Journal of Transplantation adlı bilimsel dergide, yayımlanan hakemli çalışmaya göre operasyonun ardından geçen 77 saatte organlar reddedildiğine dair hiçbir belirti görülmedi.
UAB'nin cerrahi bölümündeki Kapsamlı Nakil Enstitüsü başkanı Jayme Locke, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Bu gerçekten bir ekip çalışmasıydı. Bunu tek seferlik bir naklin ötesinde, yaşayan insanlara taşımak için gerekli olacak yolun kritik bileşenlerini yakalayabildik" diye konuştu.
Genetiği değiştirilmiş bir domuz
Bununla birlikte, nakilde kullanılan böbrekler, United Therapeutics'in bir yan kuruluşu olan Revivicor tarafından geliştirilen genetiği değiştirilmiş bir domuzdan geldi.
Bu özel domuz, hem insan bağışıklık sisteminin organı reddetmesini önlemek için tasarlanmış 10 anahtar gen düzenlemesine, hem de domuz böbreğinin boyutunu bir insan böbreğine daha iyi uyacak şekilde sınırlayan bir anahtar düzenlemeye sahipti. Domuzlar patojen içermeyen bir tesiste yetiştirildi.
Bu deneysel naklin alıcısı ise vücudu işlem için yaşam desteğinde tutulan beyin ölümü gerçekleşmiş bir hasta olan Jim Parsons idi. Kayıtlı bir organ bağışçısı olmasına rağmen, organları nakil için uygun değildi. Parsons'ın ailesi, işlemin gerçekleşebilmesi için vücudunun yaşam destek ünitesinde kalmasına izin verdi.
Parsons'ın çocukları, kız kardeşleri ve annesiyle birlikte kararı veren eski eşi Julie O'Hara yaptığı açıklamada, "Jim, ölümüyle elinden geldiğince çok insanı kurtarmak isterdi. Ve bunu yaparak binlerce ve binlerce insanı potansiyel olarak kurtarabileceğini bilseydi, hiç tereddüt etmezdi” dedi.
Diğer taraftan operasyon esnasında, beyin ölümü gerçekleşen hasta, normalde bir nakil prosedürü sırasında kullanılacak olan bağışıklık bastırma tedavisi aldı. Orijinal böbrekler daha sonra çıkarıldı ve domuz böbrekleri yerlerine nakledildi. Nakil, böbrekten mesaneye idrar taşıyan üreterin yanı sıra böbrek atardamarlarına ve damarlarına ekleri içeriyordu.
Locke, çalışmanın, UAB'deki ekibin canlı insanlar üzerindeki denemelere daha hızlı geçebilmesi için 1. aşama klinik araştırmanın standartlarını karşılamaya yönelik bir gözle yürütüldüğünü açıkladı.
Locke, bir sonraki adımın bu prosedürü canlı insan hastaları içeren faz 1 klinik denemelerine taşımak olduğunu ve 2022'nin sonuna kadar bu çalışmalara başlamak için yasal izinlere sahip olacaklarını umduğunu söyledi.
Birinci aşama klinik deneyler için Locke, 10-20 katılımcının yeterli olacağını, ikinci aşama ve üçüncü aşama klinik deneylerin ise birkaç yüz kişiyi içereceğini aktardı.
Binlerce kişinin hayatı kurtarılabilir
Öte yandan, bu ayın başlarında, Maryland Üniversitesi, genetiği değiştirilmiş bir domuz kalbini yaşayan bir hastaya başarıyla nakletti. 57 yaşındaki David Bennett adlı hastanın iyi durumda olduğunu ve kendini kendine nefes almaya başladığını belirten doktorlar, operasyon sayesinde dünyada uygun organın bulunmasını bekleyen binlerce kişinin hayatının kurtarılabileceğini söyledi.
