ABD, Ulusal İstihbarat Direktörlüğü’nün raporunda, gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin sorumlusu olarak gösterilen Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'a yönelik herhangi bir yaptırım kararı almadı. ABD’de yaşayan Dış Politika Analisti Ali Çınar, Sputnik’e yaptığı değerlendirmede, kararı ‘sürpriz değil’ diyerek yorumladı.
Çınar değerlendirmesinde, geçen cuma günü kamuoyuna açıklanan Cemal Kaşıkçı raporunda yer alan üç ismin, raporun güncellenen ikinci versiyonunda silindiğini hatırlatarak “Biden yönetiminden Kraliyet ailesini kızdıracak bir adım beklenmesi yanlış olurdu” dedi.
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, açıklamasında, "Tarihsel olarak ABD, Demokrat ve Cumhuriyetçi başkanlar aracılığıyla diplomatik ilişkilerimizin olduğu ülkelerin hükümet liderlerini genellikle yaptırıma maruz bırakmamıştır" ifadelerini kullanmıştı.
Çınar, bu konu hakkında ise “Bu açıklama tatmin edici değil. O zaman neden iki Türk bakana daha önceden yaptırım uygulanmıştı. Önceki Başkan Donald Trump’a bu konuda kızan Biden yönetimi, istenilen adımları atamadığı için hem kendisine yakın medya hem bazı Demokrat kongre üyelerinden tepki çekti. Bugünkü açıklamalar ile Kaşıkçı olayı, ABD’de bitmiştir yani konu kapanmıştır” yorumunda bulundu.
ORTAK ÇIKAR İLİŞKİSİ
Peki, Biden yönetimi, Kaşıkçı raporunu, Suudi Arabistan üzerindeki vesayetini artırmak için bir koz olarak mı kullanıyor? Analist Ali Çınar, bu konuda şunları söyledi:
“Biden yönetimi, Yemen'deki savaşta Suudi Arabistan'a verdiği askeri desteği sona erdirdiğini ve ilgili silah satışlarını durdurduğunu açıklamıştı. Bilhassa Yemen savaşı konusunda Suudilere bir mesaj verdi. Aynı şekilde Biden yönetimi, insan hakları konusunda duyulan rahatsızlıkları zaman zaman Suudilerin aleyhine gündeme getiriyor. Burada bir ortak çıkar ilişkisi var. Bunu, Biden yönetimi de inkâr etmiyor. O nedenle vesayeti artırmaktan ziyade dengeli bir politika uygulayacak.”
“Yemen’de savaştan önceki beş yılda, ABD'nin Suudi Arabistan'a silah satışı 3 milyar dolardı; 2015 ile 2020 yılları arasında ise Riyad'a 64,1 milyar dolarlık silah sattılar” diyen Çınar, şunları ekledi: “Unutmayalım ki Suudi Arabistan'ın silah ithalatının yüzde 73'ü ABD'den, yüzde 13'ü ise İngiltere'den. Suudiler, ticari anlamda ABD’lilerin ilgisini biliyor. Onun dışında İran’a gözdağı verme rolleri var. Yani Ortadoğu’daki dengelerde Suudi Arabistan’ın ayrı bir konumu var. ABD ordusu, Suudi Arabistan'ın batısında bir dizi liman ve hava üssü kullanıyor. Bunlar, İran ile bir çatışma durumunda kullanılacak temel seçenekler. ABD’nin yaklaşık 3.000 askeri, Suudi Arabistan’da konuşlandırılmış durumda. Hem ticari hem askeri anlamda Suudiler, ABD’nin kendilerini kaybetmek istemeyeceklerini biliyor. Trump döneminde nasıl Suudilerin el üstünde tutulduğunu da unutmayalım.”
Çınar, Biden’ın Muhammed bin Selman'ı muhatap alacağını düşünmediğini de ifade ederek “Bakan seviyesinde Veliaht Prens Selman ile görüşmeler olur. Ancak ABD, belli zaman sonra Veliaht Prens Selman’ın kral olacağını biliyor. O nedenle denge politikası ile diplomatik bir yolla Suudilerle ilişkilerini bozmayacak” diye ekledi.
NE OLMUŞTU?
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman'a yönelik eleştirileriyle bilinen ve Washington Post gazetesinde köşe yazarlığı yapan Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018'de gittiği Suudi Arabistan İstanbul Başkonsolosluğu’ndan bir daha çıkmamıştı. Kaşıkçı'nın daha sonra konsoloslukta öldürüldüğü ve cesedinin parçalandığı ortaya çıkmıştı.
Amerikan kamuoyunda ve medyasında ABD istihbaratının raporuna rağmen Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman'a yönelik herhangi bir adım atmadığı için tepki toplayan Biden yönetimi, aralarında cinayete karıştıkları belirtilen kişilerin de olduğu toplam 76 Suudi vatandaşına yaptırım getirmişti.
