AFP haber ajansı, AK Parti ile yakın bağlantıları bulunan bir savaş şirketi olarak bilinen SADAT tarafından Afrika ülkesi Nijer’e gönderildiği öne sürülen Suriyeli paralı askerlerle görüştü. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre, son aylarda Nijer’e ”Türkiye’nin projelerini ve çıkarlarını korumak amacıyla” en az bin savaşçı gönderildi.
Nijer’e gönderilen Türkiye destekli yüzlerce savaşçıdan biri olan ve güvenlik gerekçesiyle Ömer takma adıyla AFP’ye konuşan 24 yaşındaki bir Suriyeli, ”Suriye’den ayrılmamın ana sebebi orada hayatın zor olması. Silahlı bir gruba katılıp ayda en fazla bin 500 lira kazanmak dışında bir iş imkânı yok” dedi. Suriye’nin kuzeyinde Türkiye kontrolündeki bölgeden Nijer’e gitmek için geçen Ağustos ayında ayrılan 200 kişilik ilk grupta yer aldığını belirten Ömer, yenilediği altı aylık kontratın bitmesinin ardından eve döneceğini söyledi. Suriye’nin kuzeyinde faaliyet gösteren ve Ankara’ya en sadık silahlı gruplardan biri olarak bilinen Sultan Murat Tümeni’nden olan Ömer’le aynı birlikte savaşan Ahmed de SADAT’ın merkezinde imzaladıklarını belirttiği kontratlarla ilişkin olarak ”SADAT görevlileri odaya girdi ve onlarla sözleşme imzaladık” dedi. AFP’ye konuşan 30 yaşındaki Ahmed, seyahatten konaklamaya kadar her şeyi de SADAT’ın ”hallettiğini” belirtti.
Bin 500 dolar maaş
Şu an ayda bin 500 dolar kazandığını söyleyen Ömer, Nijer’e gidebilmek için önce Gaziantep’e, ardından da kendisini Burkina Faso’ya taşıyacak bir askeri uçağa binmek üzere İstanbul’a götürüldüğünü belirtti. Ömer, Burkina Faso’dan ise kara yoluyla güvenlik korteji eşliğinde komşu ülke Nijer’deki kamplara ulaştırıldığını aktardı. Ömer burada iki hafta askeri eğitim aldıktan sonra, ismini bilmediğini söylediği bir madenin yakınlarındaki bir alanı korumakla görevlendirildi. ”Bizi gruplara ayırdılar. Kimimiz koruma, kimimizse savaşçı olduk” diyen Ömer, ”Boko Haram’la savaşmaya” ve komşu ülkelerden Togo’nun başkenti Lome’ye gönderilen gruplar da olduğunu belirtti. ”Suriye’de öleceğime Nijer’de ölürüm” Suriye’de 10 yılı aşkın süre önce ailesiyle birlikte evlerini terk etmek zorunda kaldıklarını belirten 30 yaşındaki Abed ise Nijer’e ölüm riskini göze alarak gittiğini söyledi. ”Ölmekten korkuyorum. Ama burada da ölebilirim” diyen Abed, iki durum arasındaki farkı tanımlarken ”Suriye’de bin liraya ölecekken Nijer’de bin 500 dolara ölürüm” ifadelerini kullandı.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin başındaki Rami Abdulrahman, Nijer’de yaklaşık 50 Suriyeli savaşçının öldüğü yönünde haberler olduğunu, bu kişilerin çoğunun cihatçılarca gerçekleştirilen saldırılarda öldürüldüğünün bildirildiğini aktardı. Abdulrahman, Suriye İnsan Hakları Gözlemevi olarak kendilerininse sadece dokuz Suriyeli savaşçının ölümünü teyit ettiklerini ve bu kişilerden dördünün cenazesinin ülkesine gönderildiğini ifade etti. Mensupları Nijer’e gönderilen silahlı gruplardan bir kaynak ise AFP’ye önümüzdeki günlerde 50 cenazenin geri dönmesini bekledikleri bilgisini verdi. Ankara’dan yalanlama SADAT’ın Ankara’nın Kuzey Afrika ve Ortadoğu’daki gizli silahı olarak görüldüğünü belirten AFP, Washington’ın 2020 yılında bu şirketi Libya’ya Suriyeli savaşçı göndermekle suçladığını hatırlattı.
Türkiye Savunma Bakanlığına Nijer ve Libya’yla ilişkin iddiaları soran AFP haber ajansı, ”Tüm bu iddialar yanlış. Gerçek değil” yanıtını aldı. Türkiye’nin Nijer’deki nüfuzu Uluslararası analistler, Ankara’nın mineral zengini Batı Afrika ülkesi Nijer’de Temmuz 2023’teki darbeyle iktidara gelen askeri rejimle yakın ilişkileri bulunduğuna dikkat çekiyor. İsveç Savunma Araştırma Ajansı’nda Sahel bölgesi üzerine çalışmalar yürüten Gabriella Korling, AFP’ye yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin son 10 yılda Nijer’de ”insani yardım, kalkınma ve ticaret” yoluyla giderek nüfuzunu artırdığını belirtti. ”Nijer’le Türkiye arasındaki ilişkinin savunma unsuru, 2020 yılında imzalanan askeri iş birliği anlaşması ve silahlı İHA satışından sonra daha da önem kazandı” diyen Korling, Niamey’in Türkiye, Rusya ve Çin için sık sık ”Nijer’in egemenliğine saygı duyan partnerler” tanımlamasında bulunduğunu ifade etti. Nijer’de Temmuz 2023’te iktidara gelen askeri cunta, Fransa dâhil Batılı ülkelerle güvenlik ve savunma anlaşmalarını sonlandırmıştı. Fransa, cuntanın talebi üzerine, cihatçılara karşı savaşan güçlerini de bu ülkeden çekmişti. İlk askeri ataşe ”2023’teki darbe Türkiye ve Nijer arasındaki diplomatik ilişkileri bozmadı” diyen Korling, geçtiğimiz aylarda Türkiye’nin bu ülkeye ilk kez bir askeri ataşe atadığını belirtti. Korling, ”siyasi ya da tarihi bagajının olmaması ve dini yakınlığı göz önüne alındığında”, Türkiye’ye Nijer’de Batılı ülkelere kıyasla ”çok daha iyi bakıldığını” ifade etti.
