Belarus seçim komisyonunun resmî sonuçlarına göre Aleksandr Lukaşenko oyların yüzde 86,82'sini alarak kazandı. Ülkenin ilk cumhurbaşkanı Lukaşenko, elde ettiği galibiyetle ülkeyi 1994'ten bu yana aralıksız 7. kez yönetecek. Seçim komisyonu, 6,9 milyon kişinin oy kullanma hakkına sahip olduğu seçimde katılım oranının yüzde 85,7 olduğunu açıkladı.
Batı’ya sıcak mesajlar
Lukaşenko’ya ilk tebrik Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den gelmiş olsa da yedinci dönemine başlayacak Lukaşenko, yeni döneminde Batı’yla daha sıcak ilişkiler kurma mesajları verdi.
ABD ile ilişkiler konusunda ılımlı bir tavır sergileyen Lukaşenko, Belarus’un uluslararası arenada gerçekçi bir politika izleyeceğini vurgulayarak "Amerika'dan hediye beklemiyoruz, ancak iş birliğini arzuluyoruz" dedi. ABD'nin küresel ekonomideki rolünü kabul etmek zorunda olduklarını söyleyen Lukaşenko, pragmatik bir dış politika yürüteceklerini ifade etti.
Putin ile yakın ilişkilere sahip olmasıyla bilinen Lukaşenko, seçilmesinin ardından "Slav halkları arasındaki bağların farkındayız ve Ukrayna'da barışı destekliyoruz" mesajını verdi. Savaşın uzun sürebileceğini belirten Lukaşenko, 2025 yılı sonunda Rusya-Ukrayna savaşı konusunda olumlu gelişmeler görülebileceği konusunda umutlu olduğunu ifade etti.
Avrupa’dan tepkiler
ABD ve AB, seçim öncesinde Belarus’ta bağımsız medyanın yasaklanması ve önde gelen tüm muhalif figürlerin hapsedilmesi veya yurtdışına kaçmaya zorlanması nedeniyle seçimin özgür ve adil olmadığı görüşünde.
Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Kaja Kallas, cumartesi günü yaptığı açıklamada seçimi “düzmece” olarak nitelendirdi ve “Lukaşenko’nun hiçbir meşruiyeti yok” dedi. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, “Belarus halkının seçme şansı yoktu. Özgürlük ve demokrasi özlemi çekenler için acı bir gün,” ifadesini kullandı.
Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski de Lukaşenko’yu “sadece” yüzde 87,6’lık destekle kazandığı için alaycı bir dille eleştirdi; “Geriye kalanlar hapishanelere sığar mı?” diye sordu.
Muhalefete karşı uzun süredir “tam baskı” politikası uygulanıyor
Lukaşenko’nun siyasi rakiplerinin çoğu hapiste ya da 2020’den bu yana ülkeden kaçan on binlerce Belaruslu gibi sürgünde. Lukaşenko, seçim günü yaptığı açıklamada “Bazıları hapishaneyi, bazıları sürgünü seçti. Eğer hapisteyseler, ağızlarını fazla açtıkları içindir.” dedi.
Batı medyası Lukaşenko’ya karşı yarışan diğer adayların, seçime yalnızca demokratik bir hava katmak için seçildiği, seçim sonuçlarının tamamen hükümsüz olduğu görüşünde.
BM, Belarus’un dokuz milyonluk nüfusundan 2020’den bu yana ülkeyi terk eden 300 bin kişi olduğunu tahmin ediyor. Bu kişiler çoğunlukla Polonya ve Litvanya’ya göç ettiler ve yurtdışında oy kullanma hakları kaldırıldığı için oy kullanamadılar.
Lukaşenko, Putin’in yakın müttefiklerinden
Lukaşenko, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yakın müttefiki olarak, 2022’de Rus birliklerinin Belarus topraklarını Ukrayna’yı işgal etmek için kullanmasına izin verdi. Ertesi yıl, Rusya NATO ülkeleriyle sınır komşusu olan Belarus’a taktik nükleer silahlar yerleştirdi.
Bir zamanlar AB ile Moskova arasında dikkatli bir denge kuran Lukaşenko, 2020’den bu yana siyasi ve ekonomik olarak Rusya’ya bağımlı hale geldi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yakın müttefiki olan Lukaşenko, daha önce muhaliflerin hapsedilmesini savunmuş ve “Batı umurumda değil” demişti.
