İsrail’de zafer Netanyahu’nun oldu. Partisi Likud önderliğinde oluşturduğu sağ blok, 120 sandalyeli İsrail Meclisinde 64 milletvekiliyle çoğunluğu elde etti. Bu sonuç, kimilerine göre en korkutucu senaryo. Aşırı sağın zaferi, solun çöküşü, İsrailli Arap azınlıkların umutsuzluğu seçimin kısa özeti.
İsrail tarihinin gelmiş geçmiş en sağcı, en faşizan koalisyonu iş başına gelmek üzere. Üstelik bu koalisyonun bileşenleri sadece İsrailli Arapları ve Filistinlileri değil, ılımlı, liberal Yahudileri dahi açıkça hedef alıyor. Küresel pandemi, Ukrayna Savaşı, gıda ve enerji krizi ile bunalan dünya siyaseti bir süredir tozlanmaya bıraktığı Filistin sorununu hatırlamak zorunda kalacak.
* * *
Seçimin kaderini değiştiren en önemli gelişme sosyalist nitelikli Meretz’in seçim barajını aşamaması oldu. İsrail sağının “hain” bakışına karşın inatla barışı savunan Meretz, içinde yer aldığı son koalisyonun “aşırı güvenlikçi politikalarına” yeterince direnememenin bedelini ödedi. İsrail solunun bir diğer kalesi, bir zamanların ana aktörü İşçi Partisi de erimesini sürdürdü. Barajı zar zor geçen İşçi Partisi sadece 4 milletvekiliyle Parlamento'daki en küçük grup.
İsrailli Arapların ise beklenenin üzerinde ama gerekenin altında bir performans gösterdiğini söylemek mümkün. Seçime katılımları %50’yi geçerek tahminlerin biraz üzerine çıktı. Hem komünist laik Hadash, hem de İslamcı Raam 5’er milletvekiliyle Parlamentoda. Yani seçim öncesi tahminlere göre 2 milletvekili fazla çıkardılar. Ama milliyetçi Balad'ın kazandığı 130.000 oy çöpe gitti. Arap Partilerinin Mart 2020 seçimlerinde 15 milletvekili çıkararak Parlamentonun üçüncü büyük grubunu oluşturduklarını düşününce bu son bölünmüşlüğün bedeli ortada.
* * *
Dindar Siyonizm Koalisyonu adıyla seçime giren İsrail aşırı sağı, 14 milletvekili kazanarak İsrail Parlamentosu’ndaki 3. büyük güç oldu. Hareketin önderlerinin sicili kabarık. Irkçılığa teşvik ve terör örgütü üyeliği gibi suçlamalardan birkaç kez mahkûm edilmiş, hatta “aşırı aşırılıkçı” olduğu için İsrail Ordusu'nda görev yapması yasaklanan Itamer Ben-Gvir, Savunma Bakanı olmak istiyor. En azından İçişleri (Kamu Güvenliği) Bakanı. Ama elleri sanıldığının aksine çok da güçlü değil. Aşırı dinci Yahudilerin beklenmeyen başarısı, bu ırkçı sağcıları bir anda oyun dışı bırakabilir.
Seçimin en büyük sürprizini Siyonist-dinci Shas Partisi gerçekleştirdi. Netanyahu yanlısı koalisyonda yer alan Shas, 7 milletvekili kazanacaklarını öngören anketleri darmadağın ederek 11 sandalye kazandı ve aslında Netanyahu’ya salt çoğunluğu sağlayan hareket oldu. Aşırı dinci İsraillilerin bir diğer Partisi olan Birleşik Tevrat Yahudiliği partisinin kazandığı 7 sandalyeyi de eklediğimizde Ortodoks Yahudilerin toplam 18 milletvekili var. Bu sayı onların yeni hükümette etkili pozisyonlar için pazarlık imkânını arttırdı.
Ötesi de var. Bu sayı, ırkçı Dindar Siyonizm Koalisyonu ile yapılacak pazarlıklarda da Netanyahu’nun elini güçlendirecek. Bu sonuçlara göre Netanyahu, bu aşırı sağcılar yerine şu anda muhalif blokta yer alan Ulusal Birlik Koalisyonu ile bir araya gelerek yine salt çoğunluğa ulaşabiliyor. Bir diğer ihtimal yine bu Koalisyondan kopacak 5-6 milletvekilinin yine muhalefet blokundaki İsrail Evimiz Partisiyle “ırkçıları dışarıda bırakmak için” bir araya gelmeleri.
Yani Netanyahu aşırı sağcılar karşısında tamamen çaresiz değil. Amerika ve Avrupa’dan gelecek baskılar ve tabii bu baskılara eşlik edecek bazı vaatler, oyunu değiştirebilir.
