Muhalif. Dış Haberler
Litvanya, mektubun konu başlığında Ukrayna'daki durumun soruşturulmasına ilişkin olarak Roma Statüsü'nün* 14. maddesine atıfta bulunuyor.
Litvanya Cumhuriyeti soruşturmanın başlatılması için Sayın Khan’ın 28 Şubat 2022 tarihli duyurusunu kaynak gösteriyor. Bu duyuruda Savcı Khan soruşturmanın devamı için Ön Dava Dairesi'nden soruşturma izninin istenmesi gerektiğini ancak UCM'ye taraf devletlerden birinin Ukrayna'daki durumu sevk etmesi halinde ayrıca bu iznin istenmesinin gerekli olmayacayağını açıklamıştı.
Soruşturmanın daha hızlı devam etmesi ve Khan tarafının söz hakkı olması amacıyla Litvanya Cumhuriyeti, Ukrayna'daki duruma ilişkin bir soruşturma başlattı. Bu soruşturma Roma Statüsü'nün 14. Maddesine dayanarak gerçekleştiriliyor. Mektubun sonunda gönderilen taleplerin ve delillerin kabul edilmesi istenirken, gönderim tarihi olarak 28 Şubat 2022 tarihi belirtiliyor.
Son olarak ise Litvanya Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı adına Evelina Dobrovolska, Savcı Khan’a yüksek saygılarını iletiyor.
Ne olmuştu?
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Savcısı Karim Khan, Ukrayna'daki durumu soruşturacağını açıklamıştı. Khan, önceki yıllarda Ukrayna tarafından UCM'nin yargı yetkisi tanındığı için "Ukrayna topraklarında işlenen suçların" üzerinde yetkisi olduğunu belirtmişti.
Khan, soruşturmanın devamı için Ön Dava Dairesi'nden soruşturma izninin istenmesi gerektiğini belirtmiş ancak UCM'ye taraf devletlerden birinin Ukrayna'daki durumu ayrıca sevk etmesi halinde bu iznin istenmesinin gerekli olmayacayağını açıklamıştı.
Litvanya veya Letonya'nın ise durumu sevk edebileceği zaten konuşulan bir konuydu.
Ukrayna -UCM Roma Statüsü'ne taraf olmamakla beraber 2014'te RS m. 12(3) uyarınca bir bildiriyle UCM'nin yargı yetkisini tanımıştı. Ancak soruşturmanın yürütülebilmesi için savcılığın UCM Ön Dava Dairesi'nin iznini alması gerekiyordu. Savcı Khan, 28 Şubat tarihli açıklamasında "taraf devletlerin" de Ukrayna'daki durumu UCM savcılığına sevk etmesi halinde UCM Ön Dava Dairesi'nden izin almayı gereksiz kılacağını açıklamıştı. Nitekim beklenen oldu Litvanya’nın da savcılığa sevk etmesi ile soruşturmanın devamı için bir engel kalmadı. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Savcısı Khan 38 devletin Ukrayna'daki durumu UCM'ye sevk ettiğini açıkladı.
Roma Statüsü nedir?*
Roma Statüsü 15 Haziran 1998 - 17 Temmuz 1998 tarih aralığında toplanan Birleşmiş Milletler Konferansı'nın İtalya'nın başkenti Roma'da karara bağladığı Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Kuruluş Statüsü'dür. Uluslararası anlaşmalar genellikle statü olarak adlandırılır ve söz konusu belge günlük kullanımda Roma Statüsü olarak geçer. Anlaşma için yapılan oylamada 160 oy kullanılmış; 120 kabul, 21 çekimser, 7 karşı oy verilmiş ve oy çokluğu ile kabul edilmiştir.
