Çocuklarınızın istekli bir şekilde işbirliği yapmasını ister misiniz? Günlük çatışmalarınızın bitmesini? Onlara değerli yaşam becerileri öğretmeyi? Cevabınız “evet” ise o zaman bu yazıyı mutlaka okuyun.
Çocuklarımızın yapmalarını istediğimiz ve yapmalarına engel olmamız gereken birçok şey vardır! Uyan, giyin, oyalanma, ödevini yap, ye, v.s. Çocuklarınızla işbirliği yapabilir, aynı zamanda onların öz disiplinlerini öğrenmelerine ve isabetli karar verme becerileri geliştirmelerine de izin verebilirsiniz. Nasıl mı? Seçenekler sunarak.
Bir tercih sunmak yürümeye yeni başlamış bir çocuktan, ergenlere kadar kullanılabilen kuvvetli bir araçtır. Bu, her ebeveynin sürekli bir hatırlatıcı olarak zihninin arkasına bir dövme gibi kazıması gereken bir yetenektir. Ebeveynler bu beceriyi her gün, hatta gün içinde birçok defa kullanmalıdır. Çocukların işbirliğini sağlamada onlara seçenek sunmak oldukça etkili bir yoldur çünkü çocuklar tercih haklarının olmasından hoşlanırlar. Seçenekler, isteklerinizin çocuğunuzun üzerinde yarattığı baskıyı alıp ona kontrolün kendisinde olduğu hissini vermekle birlikte bunları daha istekli olarak yerine getirmesini sağlar.
Tercih kullanmak, sonuca başarıyla ulaşmak için etkili bir yoldur ve seçenek sunmayı alışkanlık haline getirdiğinizde çocuğunuza büyük bir iyilik yapmış olursunuz. Çocuklar basit tercihler yapmayı öğrendiklerinde- süt ya da meyve suyu?- daha büyük tercihler için pratik yaparak –iki tişört ya da bir kazak satın almak?- büyüdüklerinde önemli kararlar verme yeteneği kazanırlar- parayı biriktirmek ya da harcamak? Ders çalışmak ya da sınıfta kalmak?-. Bu, yetişkinliklerine kadar yanlarında taşıyacakları değerli bir beceridir.
Çocuğunuzun yaşına ve sizin amacınıza göre tercih sunmalısınız. Okul öncesinde olan bir çocuk iki seçenek ile okul çağındaki çocuk üç veya dört seçenek ile baş edebilir. Bir ergene genel prensipler sunulabilir. Öyle seçenekler sunun ki, çocuğunuz hangi seçeneği seçerse seçsin siz memnun olun. Aksi takdirde adil olmazsınız. Örneğin; anne ya da baba ”ya bezelyeni ye ya da odana git” diyebilir fakat çocuk masadan kalkınca “otur ve yemeğini ye genç adam!” diye bağırır. (Bu gerçek bir seçenek değil, öyle değil mi?)
Burada seçenek sunmada kullanabileceğiniz bazı yollar verilmektedir:
* Büyük kuşlu pijamanı mı yoksa Mickey Mouse pijamanı mı giymek istersin?
* Bugün hangi şortunu giymek istersin?
* Ödevini mutfak masasında mı yoksa odanda mı yapmak istersin?
* Paltonu giyebilirsin, taşıyabilirsin ya da bir kazak giyebilirsin. Hangisini tercih edersin?
* Köpeği bahçeye mi bırakmak yoksa onu yürüyüşe mi çıkarmak istersin?
* Yatağa atlayarak mı yoksa tavşan gibi sıçrayarak mı girmek istersin?
* İlk önce ne yapmak istersin: çöpleri çıkarmak mı yoksa bulaşıkları kurulamak mı?
* Beş dakika mı yoksa on dakika mı daha TV seyretmek istersin?
* Ödevini şimdi mi, yemekten sonra mı yapmak istersin ya da seni yarın sabah altı da mı uyandırayım?
Seçimlerle ilgili tipik problem çocukların kendi tercihlerini yapmalarıdır! Örneğin; “Tuna, önce pijamanı mı giymek istersin yoksa dişlerini mi fırçalamak istersin? Küçük Tuna; “TV seyretmek isterim.” diye yanıtladığında “Ne yapmak istersin?” diye tatlı bir şekilde gülümseyerek “Bu seçeneklerden biri değildi. Şimdi önce ne yapmak istersin, pijamanı mı giymek yoksa dişini mi fırçalamak?” diye tekrarlayabilirsiniz.
Eğer çocuğunuz hala sunduğunuz seçeneklerden birini seçmemekte ısrar ediyorsa basitçe “Sen mi seçeceksin yoksa senin yerine ben mi seçeyim?” diyebilirsiniz. Eğer hala uygun bir yanıt gelmiyorsa o zaman “Görüyorum ki senin yerine benim seçmemi istiyorsun.” diyebilirsiniz.
Sonra devam edin ve seçiminizi yapıp çocuğunuza da sizinle işbirliği yapacağı şekilde yol göstererek yardımcı olun.
