Etki yatırımı nedir? Etki yatırımının ölçümleme ve yönetimi?

Etki Yatırımı Nedir? 

Etki yatırımları, finansal getiri elde etmenin yanı sıra, pozitif ölçülebilir sosyal veya çevresel etki yaratma niyetiyle yapılan yatırımlardır. Sosyal etki insan refahını yükseltmeyi ve çevresel bozulmayı azaltmayı hedefler. Bu nedenle etki yatırımları sürdürülebilirliğin üç boyutu olan ekonomik, sosyal ve çevresel etkiyi kapsar.

Etki yatırımlarının sosyal ve çevresel değerinin izlenmesi ve bir yol haritası belirlenmesi Etki Ölçümlemesi ve Yönetimi (IMM) ile mümkündür. Etki yatırımının yönetiminde karar verme süreçlerini besleyen, hedef belirleme ile başlayan, veri toplama, analiz ve onaylamaya kadar uzanan bir süreç olan Etki Ölçümlemesi ve Yönetimi, kaynakların dağılımının doğru yapılması için en önemli araçtır. 

Etki Yatırımı Neden Önemli? 

Etki ölçümlemesi ve yönetimi (IMM) sistemine sahip yatırımlar;

1. Gelecek projeksiyonlarını gerçekçi bir şekilde yapabilirler
2. Kaynak dağılımlarını doğru şekilde yaptıkları için birçok potansiyel riskten kaçınırlar
3. Paydaşları ile sürekli iletişim halinde olmalarından dolayı talebin ne yönde geliştiğini erkenden fark eder, pazar fırsatları doğduğunda takipçi değil lider olurlar
4. Yatırımcılarına yarattıkları değeri somut olarak ifade edebilirler

Etki Yatırımı Nasıl Ölçülür? 

Etki Ölçümlemesi ve Yönetiminin kapsamı STK’ların yürüttüğü sosyal projeler/ programlar veya özel sektör şirketlerinin yürüttüğü kurumsal sosyal sorumluluk projeleri ile sınırlı değildir.

Kalkınma için yapılan tüm yatırımların etkileri ölçülmeli ve yönetilmelidir. Özel sektör şirketlerinin iş süreçleri de bu gruba dâhildir. İş süreçlerinin etkileri toplumsal refahı ve çevreyi doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına giden yolda Etki Ölçümlemesi ve Yönetimine duyulan ihtiyaç özel sektör için acil bir gerekliliktir.

Son on yılda Etki Ölçümlemesi ve Yönetimi alanında 150’den fazla araç, kaynak ve yöntem üretilmiştir. Bu da göstermektedir ki Etki Ölçümlemesi ve Yönetimi bir tercih olmaktan çıkmakta, giderek norm haline gelmektedir.

Herkese uyan tek bir Etki Ölçümlemesi ve Yönetimi çerçevesine sahip olmak şu an için mümkün olmasa da sektörde mevcut olanlar arasında tutarlılık ve uyum sağlanmaya başladığı görülmektedir. Farklı çerçeveler ve metodolojilerdeki örtüşmeler göstermektedir ki sektörler ve kuruluş ölçekleri farklı olsa da Etki Ölçümlemesi ve Yönetiminde ihtiyaçlar ortaktır.

Etki Ölçümlemesinde sıklıkla kullanılan çerçeveler ve metodolojilere örnekler:  Yatırımın Sosyal Geri Dönüşü (SROI) çerçevesi Etki Yönetimi Projesi (IMP) Etkinin beş temel boyutu Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları IFC’nin Beklenen Etki Ölçümleme ve İzleme Değerlendirmesi (AEÖY) JIM – Ortak Etki Ölçümlemesi EVPA EÖY’ye giden beş aşamalı süreç GECES EÖY’ye giden beş aşamalı süreç Getiri Etki Oranı (IRR)

Etki Yönetiminde sıklıkla kullanılan çerçeveler ve metodolojiler:  CERISE-IDIA (Etki Odaklı Yatırımcı Değerlendirmesi) Bir yatırımın etkisini sınıflandırmaya yönelik IMP kılavuzu

Etki Yatırımı Ölçümü Ne Zaman Yapılmalı?

İdeal olan girişimin ve/ya projenin kurgulanması aşamasından itibaren etkinin ölçümleniyor ve yönetiliyor olmasıdır. Ancak bu her zaman mümkün olamayabilir. Etkiyi yönetmek ve maksimize etmek için harekete geçmek isteyen tüm kuruluşlar bu kararı verdikleri andan itibaren etki ölçümlemesi ve yönetimini başlatabilirler.

Etki Yatırımı Ölçümlemesi Kimler İçin Uygun? 

Etki ölçümlemesi ve yönetimi tüm sektörlere ve her ölçekteki kuruluşa uygundur.