TURYİD Başkanı Demirer ve TESK Başkanı Palandöken, sektör için acil yeni destekler açıklanması gerektiğini belirtirken, TURES Başkanı Bingöl de destek gelmemesi halinde açılma sonrası 300 bin istihdam kaybı yaşanacağını söyledi.
Türkiye’de sayısı 120 bini bulan restoran ve kafeler ile buralarda istihdam edilen 2 milyona yakın çalışan salgından en fazla etkilenen kesimlerin başında geliyor. Pandemi döneminin başlangıcından bu yana işletmelerin yüzde 20’sinin ifl as ettiğini dile getiren Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, geçen sene başlayan kısmi süreli kapatmaların bu senede devam ettiğine dikkat çekerek, bunun sektörde ifl as ve kapanmaları artıracağını söyledi.
Ramazan ayı ve bayram sürecinde kapalı kalınmasının hali hazırda yüzde 20’ye ulaşan iflas ve kapanmaların, yüzde 25 bandının üzerine çıkacağı tahmininde bulunan Demirer, Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) iptali ile çalışanların zorunlu ücretsiz izne çıkmış olmasının da önemli sorunlar arasında olduğunu söyledi.
“Kalifiye elemanlar sektörü terk ediyor”
Geçtiğimiz haftalarda açıklanan bin 500 TL’lik desteğin kalifiye eleman açısından büyük bir sıkıntı yaratacağını anlatan Demirer, “Günlük 50 TL’lik geçim desteğinin yetersizliği nedeniyle, bu arkadaşlar ileriye iyimser bakamayıp sektörü terk ediyorlar. Özellikle 3 bin 600 gün sayısını dolduranlar iş yerleri ile ilişkilerini koparıyor. Bu durum da şu anda büyük nakit sıkıntısı çeken işletmeleri çok zor durumda bırakıyor” diye konuştu.
Peki sektörün bu noktada talepleri neler, bu sorunların önüne nasıl geçilebilir? Kaya Demirer, öncelikli olarak Mart sonu sona eren KÇÖ’nün devam etmesinin çalışanlar açısından önemli olduğunu söyledi. Demirer, diğer beklentilerini ise şöyle sıraladı: “Tükenmiş olan öz sermaye dikkate alındığında başta yeniden yapılandırmaya giren ve taksitlerini ödeyemeyen işletmelere taksit öteleme imkanı, düşük faizli işletme sermayesi niteliğinde uzun vadeli KGF kredisi, açılış sonrası istihdamı koruma şartı ile 2020 yılında ciro kayıpları tutarında SGK-Prim desteği ile indirilmiş KDV’lerin yıl sonuna kadar devam ettirilmesini bekliyoruz.”
“En ağır fatura esnafa çıktı”
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken de pandemi sürecinin en ağır faturasının esnafa çıktığını, esnafın ekonomik gücünün artık kalmadığını belirtti. Önceki gün açıklanan paket servis kararının ise sektörde çoğu restoran için uygun olmadığını anlatan Palandöken, “İftar, çorba ile başlar her yerde. Sulu yemek paket servise çok uygun değil. Bu nedenle birçok restoran ramazan ayı boyunca kapalı kalacak. Bu karar fast food’culardan başka kimsenin işine yaramaz. Evet kapanmaları bekliyorduk ama bir ek destek de olur diyorduk. Esnafın vergisi, dükkan kirası, iş yerindeki elektrik, doğalgaz, yanında çalışanların maaşları ne olacak? Yeni bir problem ile karşı karşıyayız. Ramazan ayı esnaf için çok önemli bir dönem. Bir yıllık beklentinin karşılığı ramazan, insanların en çok alışveriş yaptığı bir dönemdir. Bayram sonrası esnafın işi zor” şeklinde konuştu.
“300 bin çalışan daha işsiz kalabilir”
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl de ramazan ayının kaybedildiğini artık sektörün bayram sonrasına yönelik umutlu olduğunu söyledi. Bingöl, “Bayramdan sonra tamamen açılmayı bekliyoruz. Açılmazsa inanılmaz sıkıntıya girecek sektör. Bu süreçte de bizim sektöre özel bir teşvik lazım. Çalışanların bin 500 TL ile geçinmesi çok zor. Çalışanların yarısı bekliyor şu an. Yasaktan sonra destek gelmezse en az 300 bin kişi işiz kalabilir” dedi.
Yiyecek ve içecek sektörüne prim desteği
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, nisan ve mayıs aylarında yiyecek ve içecek sektörlerinde çalışanlara prim desteği sağlayacaklarını bildirdi. Selçuk, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın duyurduğu “yiyecek ve içecek sektörüne yönelik destek ödemesi”ne ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Ramazanın içinde bulunduğu nisan ve mayısta yiyecek, içecek sektörlerinde çalışanlara yönelik prim desteği sağlayacaklarını belirten Selçuk, mart ayında çalışması olanlardan, nisan ve mayıs aylarında normalleşme desteğinden yararlanamayan ve çalışmaya devam edilen işçiler için işverenlerin SGK’ye ödeyecekleri asgari ücret üzerinden hesaplanan primin Bakanlık tarafından karşılanacağını ifade etti.
Prim desteğinin yanı sıra yine aynı sektörde faaliyet gösteren iş yerlerinde ücretsiz izne ayrılan sigortalılara da destek verileceğini aktaran Selçuk, işverenlerin bu destekten yararlanabilmesi için çalışanlarını e-SGK sistemi üzerinden sigortalılıklarını tanımlaması gerektiğine işaret etti. Bakan Selçuk, ödemelerin, çalışanlara İŞKUR aracılığıyla gerçekleştirileceğini kaydetti.
