Atatürk’ün gösterdiği çağdaş medeniyetler hedefine ulaşmak için önemli bir adım olarak atılan köy enstitüleri, açık kaldıkları 14 yıl boyunca Cumhuriyet aydınlanmasını tüm yurda yaydı.
KÖY ENSTİTÜLERİ 84. YAŞINDA
Köy Enstitüleri, Türkiye'de ilkokul öğretmeni yetiştirmek üzere 17 Nisan 1940 tarihli ve 3803 sayılı yasa ile açıldı ve 28 Aralık 1954 tarihinde ise kapatıldı.
Tamamen Türkiye'ye özgü olan bu eğitim projesini Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel bizzat yönetti.
Ülkenin gelişmesinde ve modernliğe ayak uydurmasında büyük katkılar sağlayan Köy Enstitüleri ile köylerde öğretmen açığını önemli ölçüde kapatıldı. Köylüye modern eğitim ve tarım teknikleri ulaştırıldı. Köylerde kalkınmayı teşvik edildi. Köylü ve şehirli arasındaki uçurumu kapatmaya katkıda bulundu.
Dünyada eşi benzeri görülmeyen bir sistem ile yayılan Köy Enstitüleri, karma eğitim ile hem kız hem de erkek öğrenciler kabul ediyordu. Tamamen ücretsiz olarak verilen eğitimlerin yanı sıra öğrencilerin barınma, yiyecek ve giyecek gibi tüm ihtiyaçları karşılanıyordu. Öğrenciler, derslerin yanı sıra tarım, hayvancılık, el sanatları gibi konularda da uygulamalı eğitim alıyorlardı.
Köy Enstitüleri, kapatılmış olsalar da Türk eğitim tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bu kurumlarda yetişen öğretmenler, Türkiye'nin dört bir yanındaki köylere modern eğitim ve tarım tekniklerini ulaştırdı. Köy Enstitüleri'nin deneyimi, günümüzde de eğitim reformları için ilham kaynağı olmaya devam ediyor.
KÖY ENSTİTÜLERİ'NİN KAPATILMA NEDENLERİ
Köy Enstitüleri, 28 Aralık 1954 tarihinde Demokrat Parti iktidarı tarafından kapatılmıştır. Kapatılmalarının çeşitli nedenleri olduğu öne sürülmüştür. Bunlardan bazıları şunlardır:
Siyasi nedenler: Köy Enstitüleri, CHP'ye yakın olarak görülüyordu. Demokrat Parti iktidarı, bu kurumları kapatarak CHP'nin etkisini kırmak istedi.
Dini nedenler: Köy Enstitüleri'nde laik eğitim verilmesi, bazı muhafazakâr çevrelerin tepkisini çekiyordu.
Ekonomik nedenler: Köy Enstitüleri'nin işletilmesi pahalıydı. Demokrat Parti iktidarı, bu kurumları kapatarak bütçeden tasarruf etmek istedi.
