Hemşireliğin kurucusu: Florence Nightingale

Florence Nightingale, 1820 – 1910 yılları arasında yaşamış İngiliz sosyal reformcu, istatistikçi ve hemşire. Modern hemşireliğin kurucusudur. Kırım Savaşı sırasında eğitim alan hemşirelerin yöneticisi olarak öne çıkmış, savaşta yaralanan askerlerin tedavi ve bakımlarını yapmıştır. Hemşireliğe son derece olumlu bir itibar kazandırmış ve Viktorya kültüründe bir ikon olmuştur. Özellikle gece gündüz demeden yaralı askerlere baktığı için kendisine "Lambalı Kadın" denmiştir.

1860 yılında Nightingale, Londra'da St Thomas Hospital'da kendi hemşirelik okulunun kurulmasıyla profesyonel hemşirelik vakfının temellerini atmıştır. Yeni hemşireler tarafından alınan Nightingale Andı ile adı onurlandırılmıştır. Doğum günü her yıl "Uluslararası Hemşireleri Günü" olarak kutlanmaktadır. Sosyal reformları İngiliz toplumunun tüm kesimlerine yönelik sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, Hindistan'daki açlık yardımını savunmak, kadınlara aşırı sert olarak gördüğü fuhuş yasalarını ortadan kaldırma ve kadınların iş gücüne katılımını kabul ettirme şekillerini genişletme çalışmaları olmuştur.

Nightingale çok yönlü bir yazardır. Yaşamı boyunca yayınlanan eserlerinin çoğu yayılan tıbbi bilgilerle ilgili olmuştur. Yazınsal becerileri kötü olanlar tarafından kolayca anlaşılabilecek basit İngilizce ile yazılmıştır. Ayrıca istatistiksel verilerin grafiksel sunumunu halka sevdirmeye yardımcı olmuştur. Din ve mistisizm üzerine yoğunlaşmış çalışmaları sadece ölümünden sonra yayımlanmıştır.

Nightingale'in ünlü grafikleri

Nightingale’in en ünlü veri görselleştirmesi, Kırım Savaşı sırasında kaç İngiliz askerinin kolera ve diğer önlenebilir hastalıklardan öldüğünü gösteriyor. Hastalıklar mavi, savaş yaraları kırmızıyla temsil ediliyor. Siyah ise diğer tüm ölüm nedenlerini gösteriyor. Grafikte her dilim bir aya işaret ediyor. Sağdaki grafik, hastane ve kamplarda sanitasyon önlemleri uygulanmadan öncesini, soldaki grafik ise sonrasını gösteriyor. Soldaki grafik, halk sağlığı önlemlerinin nasıl hayat kurtardığını gözler önüne seriyor.

Nightingale, el yıkama gibi basit hijyen tekniklerinin bulaşıcı hastalıkları durdurabileceğini göstermek istiyordu. Bugün koronavirüs pandemisi nedeniyle sık sık dile getirilen bu teknik, 19. yüzyılda pek de yaygın bir önlem değildi. Askerlerin daha çok hijyensiz koşullar yüzünden öldüğünü kanıtlayan Nightingale'i ve hazırladığı grafikleri, tüm dünyanın salgınla savaştığı bugünlerde özellikle hatırlamak gerek.

Nightingale’in çizdiği en ünlü grafikler, “gül diyagramı” diye biliniyor. Londra Üniversitesi'nden istatistik tarihçisi Eileen Magnello’ya göre Nightingale, pasta grafiğin bir çeşidi olan bu şemada Kırım’da savaşan askerlerin savaş yaralarından ziyade, zayıf sanitasyonun neden olduğu salgın hastalıklar yüzünden öldüğünü gösterdi. Magnello, bu grafiğin bulaşıcı hastalıkların ortadan kaldırılabileceği konusunda kesin kanıtlar sağladığını ifade ediyor.

Adına madalya hazırlandı

1907'de Londra'daki Kızılhaç Toplulukları Sekizinci Uluslararası Konferansı'nda, toplanan delegeler, hemşirelik alanındaki seçkinlere verilecek bir Uluslararası Uluslararası "Florence Nightingale Madalyası" hazırlamaya karar verdiler. Daha sonra, Florence Nightingale Madalyası 1912'de Uluslararası Kızılhaç Komitesi tarafından kuruldu. Bir hemşirelere verilen en yüksek uluslararası ödüldür, hemşirelere veya hemşire yardımcılara "yaralılara, hasta veya engellilere olağanüstü cesaret veya bir çatışma ve felaketin sivil kurbanlarına olan yardımlara" göre verilir.

Hemşirelik Andı Florence Nightingale'ye Atfedildi

Modern hemşireliğin ve toplum sağlığının savunucusu, mesleki reformcu ve öncü olarak kabul edilen Gretter başkanlığında Michigan Detroit’teki görev yaptığı Frand Hemşirelik Okulu’nda bir komite kurulmuş ve komite tarafından 1893 yılında Hemşirelik Andı oluşturulmuştur. Gretter’in Florence Nightingale'in hemşireliği kadınlar için bilimsel bir meslek yaptığı ve böylece toplumdaki bireylere en üst düzeyde bakım verilmesini sağladığı için anda "Nightingale Andı" ismini verdiği bildirilmiştir.

Gerçekte Florence Nightingale tarafından yazılmayan, ancak Nightingale’e atfedilen Hemşirelik Andı ilk defa Frand Hemşirelik Okulunun 1893 yılında ilkbahar mezunları tarafından okunmuştur.

Hemşireler için 1893 yılında oluşturulan "Nightingale Andı" şu şekildedir:

“Hayatımda temiz bir duruş sergileyeceğime ve mesleğimi sadakatle uygulayacağıma; zararlı ve istenmeyen her şeyden uzak duracağıma; zararlı bir ilacı almayacağıma veya bilerek uygulamayacağıma; mesleğimin standardını korumak ve yükseltmek için tüm gücümü kullanacağıma; bana verilen tüm kişisel bilgiler ile mesleğimi uygularken edindiğim ailevi bilgileri ve sırları saklayacağıma; hekim ile çalışırken ona sadakatle yardım edeceğime ve bakımından sorumlu olduğum kişilere kendimi adayacağıma Tanrının ve bu meclisin huzurunda yemin ederim”.

Lambalı Kadın'ın Geride Bıraktıkları

• Askeri sahra hastanesinde çalışırken, hastaların mevsimsel ölümlerini göstermek için “polar alan diyagramı”nı geliştirdi ve istatistik alanına katkı sağladı.
   
• İngiliz feminizmine destek verdi. Kadınların oy verme hakkı için çalışmalar yaptı.
   
• Modern hemşireliğe öncülük etti. İlk hemşirelik okulunu kurdu. Hemşirelik alanında verilen birçok ödüle adını verdi. Ayrıca değiştirilmiş bir versiyonu “hipokrat yemini” olan “Nightingale Sözü” onun adına düzenlendi.
   
• Görüntüsü, 1975 ile 1994 yılları arasında 10 Sterlinlik D Serisi Banknot’ların üzerinde yer aldı.