Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Kanun Hükmünde Kararnameyle görevden uzaklaştırılan bir grup hakim ve savcı tarafından açılan davalarda hak ihlaline hükmetti.
Aralarında eski Yargıtay ve Danıştay üyelerinin de bulunduğu toplam 427 hakim ve savcının, haklarındaki gözaltı kararlarının kanunsuzluğu temelinde açtıkları davalarla ilgili kararını bugün açıklayan AİHM, davacıların “özgürlük ve güvenlik” haklarının ihlal edildiği sonucuna vardı.
Gerekçeli kararda, hakim ve savcıların, suçüstü halleri hariç, kanunla belirlenmiş özel bir usul ile görevden uzaklaştırılabileceği, davacılar için bu yolun izlenmediği not edildi. Davacıların gözaltına alındıkları tarihlerde 2802 sayılı Hakim ve Savcılar, 2797 sayılı Yargıtay ve 2575 sayılı Danıştay kanunlarına tabi olduklarını ancak bu kanun hükümlerine aykırı biçimde gözaltına alındıklarını kaydeden Mahkeme, bu durumun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) özgürlük ve güvenlik hakkını güvence altına alan maddesiyle bağdaşmadığı hükmünde bulundu.
Ankara’nın tezlerine ret
“FETÖ/PDY” üyesi oldukları şüphesiyle yakalanıp gözaltına alınan davacı hakim ve savcılar, darbe girişimi sonrasında ilan edilen Olağanüstü Hal (OHAL) kapsamında alınan tedbirlere ilişkin 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile görevden uzaklaştırılmıştı. Darbe girişimi sonrası Türkiye’nin OHAL gerekçesiyle AİHS’ye derogasyon kararı ve davacıların iç hukuk yollarını tüketmemiş olmaları nedenleri temelinde davanın reddedilmesi için Türk hükümeti tarafından yapılan başvuru, AİHM tarafından kabul edilmedi. Mahkeme, Ankara’nın, görevden alınan hakim ve savcıların örgüt bağlantılı olmalarının “suçüstü hali” teşkil ettiği tezini de geri çevirdi.
5 biner euro tazminat
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 5’inci maddesinin 1’inci bendinin ihlaline hükmeden AİHM, davacıların her birine 5 bin euro manevi tazminat ve mahkeme masrafı ödenmesini kararlaştırdı.
Karar gereği Ankara davacılara toplam 2 milyon 135 bin euro tazminat ve masraf ödeyecek.
Darbe girişimi sonrası görevlerinden uzaklaştırılan devlet memurlarına ilişkin AİHM gündeminde yaklaşık 5 bin dava başvurusu daha bulunuyor. Bunların yaklaşık bin 200’ünü hakim ve yargıçlar tarafından açılan davalar oluşturuyor.
