10 ülkenin büyükelçisi 4 yıldır tutuklu bulunan iş insanı Osman Kavala'nın serbest bırakılması için "çağrı"da bulunmuştu. Bu çağrı üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, büyükelçilerin "istenmeyen kişi" ilan edileceklerinin Dışişleri Bakanlığına talimat verdiğini açıklamıştı.
Büyükelçilikler, sosyal medya hesapları ve internet siteleri üzerinden Viyana Sözleşmesi'nin 41'inci maddesine riyaet edeceklerini duyurmuştu. Bu açıklamadan sonra gün içinde 9.80 seyreden Dolar/TL kuru 9,60 seviyelerine geriledi.
Ne olmuştu?
18 Ekim 2021 tarihinde aralarında ABD ve Almanya'nın bulunduğu 10 ülkenin büyükelçisi iş insanı Osman Kavala'nın serbest bırakılması için "çağrı"da bulunmuştu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, söz konusu bu açıklama üzerine 23 Ekim'de Eskişehir'de yaptığı konuşamada büyükelçilerin "istenmeyen kişi" ilan edileceklerini duyurmuştu. Bugün 10 ülkenin büyükelçisi sosyal medya ve elçilik siteleri üzerinden Viyana Sözleşmesi'nin 41'inci maddesine riayet edileceğini duyurmuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AK Parti'den ilk gelen tepkiler olumlu olmuş ve hiçbir ülkenin Türkiye'nin içişlerine karışamayacağının altı çizilmişti.
Viyana Sözleşmesi'nin 41'inci maddesi nedir?
Büyükelçiliklerin şaret ettiği Diplomatik İlişkiler Hakkındaki Viyana Sözleşmesi’nin 41. Maddesi, diplomatik misyonların, bulundukları ülkelerin içişlerine karışmayacağına yönelik ifadeleri içeriyor. Açıklamalarda yer alan 41. Madde şöyle: 1. Ayrıcalıklarına ve bağışıklıklarına hâlel gelmeksizin, bu gibi ayrıcalıklardan ve bağışıklıklardan yararlanan bütün şahıslar kabul eden Devletin kanunlarına ve nizamlarına riayet etmekle yükümlüdür. Anılan Devletin iç işlerine karışmamakla da bu şahıslar keza yükümlüdür. 2. Gönderen Devlet tarafından kabul eden Devlet nezdinde yapılması misyonun uhdesine tevdi olunan bütün resmi işler, kabul eden Devletin Dışişleri Bakanlığı veya mutabık kalınacak diğer bir Bakanlık ile veya aracılığıyla yürütülür. 3. Misyonun binaları, misyonun bu Sözleşmede belirtilen görevleri veya diğer genel uluslararası hukuk kuralları veya gönderen ve kabul eden Devlet arasında yürürlükte olan özel anlaşmalar ile bağdaşmayacak bir tarzda kullanılmaz.
"İstenmeyen kişi" kavramı nedir?
Milletlerarası hukukta yer "misilleme" kavramı, bir devletin uluslararası hukuka aykırı olan fiiline karşı, hukuka aykırı olmayan yollarla cevap verilmesidir. Buna göre, devlet başka bir devletin hukuka aykırı olarak başvurduğu fiiline karşı, "misilleme" olarak o devletin diplomatını "istenmeyen kişi" olarak ilan edebilir. Bu ilandan sonra devlet "istenmeyen kişi"yi sınırlarından dışarı çıkarma kararı verir. Bu kavram latincede "persona non grata" terimi ile ifade edilir.
