Rusya-Ukrayna savaşında yeni bir evreye girildiğini gösteren gelişmeler peş peşe geliyor. Bunların en önemlisi ve dikkat çekeni, Rusya’nın Tahıl Anlaşması’ndan çekilmesinden sonra Batı’nın (İlke olarak NATO’nun) sergilediği tavır ve ona Rusya’nın sahadaki (Karadeniz’deki) yanıtı. Bu gelişmeler Türkiye için yaşamsal soruları ve sorunları da beraberinde getiriyor.
Rusya’nın NATO’nun genişlemesine tepkisi
Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğinin arkasından Vilnius NATO Zirvesi’nde, Türkiye’nin, İsveç’in NATO üyeliğine ilişkin çekincesinin kalkacağının anlaşılmasının, Rusya’yı yeni adımlar atmaya ittiği görülüyor. Rusya’nın ilk tepkisi, Tahıl Anlaşması’ndan çekilmek oldu. Rusya’nın bu kararında, yine Batı’nın yani ABD güdümündeki NATO’nun yönlendirmesi ve teşviki ile Ukrayna’nın savaşı Rusya topraklarına hatta Moskova yakınlarına taşımasının da etkisinin olduğu kuşkusuz. Belki hala bazıları, Erdoğan’ın Putin ile görüntüdeki dostluğunu düşünerek, gelişmelerin Türkiye’ye önemli bir etkisi olmayacağını ileri sürebilirler. Bu büyük bir yanılgı olur. Nitekim oldu da.
Montrö Sözleşmesi üzerinde yeni oyun
Rusya’nın Tahıl Anlaşması’ndan çekilmesi, ABD’ye ve peşinden sürüklediği AB-NATO üyelerine, Ukrayna buğdayının Türk Boğazları’ndan geçip, geleneksel pazarlarına ulaşması kisvesi altında, Montreux (Montrö) Sözleşmesi’ni yine bir etkisiz kılma fırsatı vermiş olduğu görülüyor. Her ikisi de alelacele NATO ve AB üyesi yapılmış olan Bulgaristan ve Romanya’nın karasuları ve ekonomik bölgeleri ile birbirine ve nihayet Türk Boğazları’na bağlanması, bu koridorun kuzey ucunun Ukrayna karasularına açılması bu fırsatı daha da çekici kılıyor.
