Bir kafadanbacaklı, insanlar için tasarlanan bilişsel bir testi geçti. Mürekkepbalıklarını, zevki erteleme testi diye de bilinen marşmelov testinin değiştirilmiş bir versiyonuna sokan bilim insanları, hayvanların daha kaliteli bir avı tuzağa düşürmek için bekleyerek kendini kontrol edebildiğini tespit etti.
Mürekkepbalıklarının öğrenme ve uyum sağlama kabiliyetlerinin, acımasız deniz dünyasında kendilerine avantaj sağlaması için evrimleştiği düşünülüyor. Bilim insanları bulguların, primat olmayan bir hayvanda özdenetim ve öğrenme arasındaki bağlantının ilk kanıtı olduğunu söyledi.
Proceedings of the Royal Society B adlı bilimsel dergide yayımlanan makalenin başyazarı, Cambridge Üniversitesi'nde davranışsal ekolojist Alexandra Schnell, "550 milyon yıldan daha uzun süre önce omurgalıların soyundan ayrılan bir omurgasız olan mürekkepbalığında özdenetime dair kanıt bulmak şaşırtıcı" dedi.
İlkin 1960'ların sonunda araştırmacı Walter Mischel'ın gerçekleştirdiği marşmelov testinde bir çocuk, marşmelovun olduğu bir odaya yerleştiriliyor. Çocuğa 15 dakika boyunca bunu yememeyi başarırsa, ikinci bir marşmelov daha temin edilip ikisinin de yenmesine izin verileceği söyleniyor. Buradaki zevki erteleme becerisi, geleceği planlama gibi bilişsel yetenekleri gösteriyor.
Uzmanlara göre bu çok basit test, hayvanlara uyarlanabiliyor. Öte yandan, bir hayvana beklerse daha iyi bir ödül alacağını söyleyemezsiniz. Ancak hayvanlar bu konuda eğitilebilir. Zira şimdiye kadar bazı primatlar, köpekler ve kargalar bu testi geçmişti.
Science Alert'ün haberine göre, geçen yıl mürekkepbalığı da söz konusu testin bir versiyonunda başarıya ulaşmıştı. Bilim insanları, mürekkepbalıklarının (Sepia officinalis) akşam yemeğinin daha çok sevdiği karides olduğunu öğrendikten sonra sabahları yengeç eti yemeyebileceğini tespit etmişti.
Schnell liderliğindeki araştırma ekibinin yeni makalesindeyse bu araştırmadaki bir eksikliğe işaret edildi. Söz konusu araştırmada yiyecek arama davranışındaki değişiklikte özdenetimin etkili olup olmadığını belirlemenin zorluğuna dikkat çekildi.
Araştırma ekibi bu yüzden 6 mürekkepbalığı için başka bir test tasarladı. Hayvanlar, şeffaf kapılı iki odası olan bir akvaryuma yerleştirildi. Odaların birine hayvanların daha az tercih ettiği çiğ kral karides, diğerine daha çok tercih ettiği canlı çim karides konuldu.
Ayrıca yaratıklar, bazı sembolleri tanıması için de eğitildi. Kapıların üzerindeki sembollerden daire hemen açılacağı, üçgen 10'la 130 saniye arasında açılacağı anlamına gelirken kare, kapının süresiz olarak kapalı kalacağına işaret ediyordu.
Testte, kral karides açık kapının arkasına yerleştirildi. Hayvanlar canlı karidese ise belli bir süre sonra erişilebiliyordu. Mürekkepbalığı kral karidese giderse, çim karides hemen çıkarıldı.
Deneyin sonunda, söz konusu hayvanların hepsinin canlı çim karidesleri beklemeye karar verdiği görüldü.
Schnell deneye dair şöyle konuştu:
Araştırmadaki mürekkepbalıklarının hepsi daha iyi bir ödülü beklemeyi ve 50-130 saniyeye kadarki gecikmeleri tolere etmeyi başardı. Bu, şempanzeler, kargalar ve papağanlar gibi büyük beyinli omurgalılarla karşılaştırılabilir.
Deneyin diğer bölümünde 6 mürekkepbalığının öğrenmede ne kadar iyi olduğu test edildi. Bunun için hayvanlara biri gri biri beyaz olmak üzere iki farklı işaret gösterildi. Canlılar bu işaretlerden birine yaklaştığında, diğeri akvaryumdan çıkarıldı. Yemek için belirlenen işareti seçince, yemekle ödüllendirildi.
Hayvanlar bir işareti ödülle ilişkilendirmeyi öğrendikten sonra, bunlar değiştirildi. Yani diğer işaret, ödül anlamına geldi. Bu değişime en hızlı uyum sağlayan mürekkepbalığının, çim karidesi ödülünü daha uzun süre bekleyebilen hayvan olduğu görüldü.
Mürekkepbalığında özdenetim tespit edilse de bunun nedeni gizemini koruyor. Papağanlarda, primatlarda ve kargalarda zevki erteleme becerisi yiyecek saklama, alet kullanımı (çünkü önceden planlama gerektiriyor) ve sosyal yeterlilik (çünkü herkesin yiyeceği olduğundan emin olmak gibi grup yanlısı davranışlar sosyal türlere fayda sağlıyor) gibi faktörlerle ilişkilendiriliyor.
Ancak mürekkepbalığının alet kullanmadığı biliniyor. Ayrıca bu hayvanlar yiyecekleri saklamıyor ve sosyal de değil.
Araştırmacılar, zevki erteleme becerisinin mürekkepbalıklarının yiyecek arama yöntemiyle bir ilgisi olabileceğini düşünüyor. Schnell bu konuda şöyle konuştu:
Mürekkepbalıkları zamanlarının çoğunu gizlenerek, oturarak ve bekleyerek geçiriyor. Bunu kısa süreli yiyecek aramalarıyla bölüyor. Yiyecek ararken kamuflajlarını kaldırıyor. Bu yüzden okyanusta onları yemek isteyen yırtıcılara karşı korunmasız kalıyor.
Zevk erteleme becerisinin bunun bir yan ürünü olarak evrimleşmiş olabileceğini, böylece mürekkepbalıklarının daha kaliteli yiyecekler seçmeyi bekleyerek yiyecek aramayı en iyi hale getirebileceğini düşünüyoruz.
(Independent Türkçe)
