Bakanlık tarafından yapılan açıklamada; 20 Temmuz 1936’da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin; ticaret gemilerinin Türk boğazlarında geçiş serbestisi ilkesini korunmakla birlikte boğaz geçiş rejiminin, Türkiye’nin güvenliği dikkate alınarak yeniden düzenlendiği kaydedildi.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin, imzalandığı tarihten bu yana ayakta kalabilen nadir çok taraflı anlaşmalardan biri olduğu aktarılan açıklamada, ”Türkiye’nin 86 yılı aşkın bir süredir tam bir tarafsızlık içerisinde ve titizlikle uyguladığı Montrö Sözleşmesi, ülkemizin yanı sıra Karadeniz’e kıyıdaş devletlerin ve üçüncü ülkelerin tümü için makul ve uygulanabilir bir çıkar dengesi oluşturmaktadır. Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin 2’nci maddesi, Türk boğazlardan uğraksız geçecek gemilerden alınacak vergi ve harçları düzenlemektedir. Buna göre, Türk boğazlarından uğraksız geçecek gemilerden sağlık denetimi hizmeti, fener hizmeti ve tahlisiye hizmeti olmak üzere 3 kalem üzerinden ücret alınmaktadır. Bu ücretlerin hesaplanmasında 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi hükümlerinde belirtilen ’Altın Frank’ biriminin esas alınması gerekmektedir. Ayrıca Sözleşme’nin Ek-1’inde ’Türk hükümetinin bu vergilerde ve harçlarda kabul edeceği indirimler, bayrak ayırımı gözetilmeksizin uygulanacaktır’ hükmü yer almaktadır” denildi.
”Gemilerden alınan fener hizmeti ve tahlisiye hizmeti ücretleri 5 katına çıkarılmıştır”
1983 yılında Türkiye tarafından alınan kararla Türk hükümetine verilen indirim yetkisine binaen ücretlerde yüzde 75’lik indirim yapıldığı ve o gün belirlenmiş olan indirimli altın frank değerinin 2022’ye kadar kullanıldığı aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
”Aradan geçen süre zarfında, indirimli Altın Frank değerinin güncellenmesine ilişkin herhangi bir güncelleme yapılmamıştır. Nitekim Türk boğazlarından geçecek gemilerin ödeyeceği sağlık denetimi hizmeti, fener hizmeti ve tahlisiye hizmeti ücretlerine esas olacak Altın Frank değerinin güncellenmesi kararlaştırılmıştır. Buna göre, 1983 yılında ’1 indirimli Altın Frank: 0,8063 dolar’ şeklinde belirlenen değer, 2022 yılında 7 Ekim 2022’den itibaren uygulanmak üzere 4,08 doları olarak güncellenmiştir. Bu suretle halihazırda uğraksız geçen gemilerden alınmakta olan fener hizmeti ve tahlisiye hizmeti ücretleri 5 katına çıkarılmıştır. Yine bu karar ile bundan böyle Altın Frank’ın sabit bırakılmaması ve belirlenen yöntem ile her yıl haziran ayı sonunda Ulaştırma Bakanlığı tarafından 1 Temmuz tarihi ile güncellenmesi kararlaştırılmıştır.”
