26 Eylül'ün önemi: Dil Bayramı

Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün 1932 yılında verdiği talimatla açılan Birinci Türk Dil Kurultayı, Türkçenin önemini pekiştirmek amacıyla 26 Eylül'ü ‘Dil Bayramı’ olarak ilan etti. Her yıl bu tarih, ülkemizde Dil Bayramı olarak kutlanıyor.

Yaşamı boyunca Türk diline büyük önem veren Atatürk, Türk Dili Tetkik Cemiyeti kurulmadan önce de düşüncelerini çeşitli platformlarda dile getiriyordu. 12 Temmuz 1932'de kurulan bu cemiyet, daha sonra Türk Dil Kurumu ismini aldı ve 26 Eylül-6 Ekim 1932 tarihleri arasında Birinci Türk Dil Kurultayı’nı gerçekleştirdi.

Atatürk, Birinci Türk Tarih Kongresi sonrasında katıldığı bir toplantıda, “Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti gibi bir de ona kardeş bir dil cemiyeti kuralım. Adı Türk Dili Tetkik Cemiyeti olsun” diyerek bu önemli adımı attı. Cemiyetin kurucuları arasında Samih Rifat, Ruşen Eşref (Ünaydın), Celal Sahir (Erozan) ve Yakup Kadri (Karaosmanoğlu) gibi önemli isimler yer aldı. Cemiyetin amacı, Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini ortaya çıkarmak ve onu diğer diller arasında hak ettiği yere ulaştırmaktı.

Kurultayda, her meslek grubundan insanlar yer aldı. Dönemin dil bilimcileri, yazarlar ve halk temsilcileri, çeşitli çalışma kollarında görev aldı. Bu kollar arasında Ahmet Cevat 'Sözlük-Terim Kolu', Ragıp Hulusi 'Derleme Kolu', Hasan Ali 'Linguistik-Filoloji Kolu' ve İbrahim Naci 'Yayın Kolu' başkanları olarak görev yaptı.

Türk Dil Kurumu, 92 yıl önce gerçekleştirilen Türk Dili Kurultayı’nda Türkçe’nin önemini vurgulamak amacıyla 26 Eylül’ü 'Dil Bayramı' olarak ilan etti. 1934'te yapılan kurultayda cemiyet, ‘Türk Dili Araştırma Kurumu’ adını aldı ve 1936'daki kurultayda bugünkü adı olan Türk Dil Kurumu (TDK) olarak değiştirildi. Atatürk, vefatından kısa bir süre önce yazdığı vasiyetname ile mal varlığını TDK ve Türk Tarih Kurumu’na (TTK) bıraktı. TDK ve TTK, 1982 Anayasası ile oluşturulan Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’na bağlandı.