Hiranur Vakfı'nda yaşanan istismarla ilgili Meclis Araştırma Komisyonu Raporu ‘sıfırlandı’

Hülya Özmen- Muhalif Ankara

TBMM’de iktidar ve muhalefet gruplarının ortak mutabakatıyla kurulan İsmailağa Cemaatine bağlı Hiranur Vakfı Başkanı’nın kızının çocuk yaştan itibaren uğradığı cinsel istismarla ilgili kurulan, “6 yaşındaki bir kız çocuğunun 'evlilik' adı altında cinsel istismara maruz bırakılması olayının araştırılarak benzer olayların yaşanmaması ve her türlü çocuk istismarının önlenmesi için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi" başlıklı Meclis Araştırma Komisyonu Raporu hükümsüz kaldı. Meclis’in, Araştırma Komisyonlarına ilişkin sayfasında, komisyonla ilgili “Son durumu: “Raporunu Verdi / Basılamadı (hükümsüz)” bilgisine yer verildi.

 CHP: Hiçbir bakan gelip bilgi vermedi

 Komisyonda görev yapan eski Tekirdağ Candan Yüceer, eski Hatay Milletvekili Suzan Şahin, Kütahya Milletvekili Ali Fazıl Kasap, Ankara Milletvekili Murat Emir’in hükümsüz kalan rapora  yazdıkları şerh yazısından bazı noktalar şöyle:

Altı Yaşındaki Bir Kız Çocuğunun Evlilik Adı Altında Cinsel İstismara Maruz Bırakılması Olayının Araştırılarak Benzer Olayların Yaşanmaması ve Her Türlü Çocuk İstismarının Önlenmesi İçin Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan (10/6818, 6819, 6821, 6822, 6823, 6824, 6825) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonunu raporuna aşağıda belirtilen sebeplerle katılmıyoruz.

Altı Yaşındaki Bir Kız Çocuğunun Evlilik Adı Altında Cinsel İstismara Maruz Bırakılması Olayının Araştırılarak Benzer Olayların Yaşanmaması ve Her Türlü Çocuk İstismarının Önlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Kahramanmaraş merkezli depremler ve 14 Mayıs 2023 seçimlerinin vuku bulması sebebiyle istenilen çalışmaları tam manasıyla gerçekleştirememiş ve Komisyon amacına ve sonuca ulaşamamıştır.

Ensar Vakfı hatırlatması

Hatırlanacağı üzere TBMM’de 2016 yılında Ensar Vakfı’nda çocuklara yönelik cinsel istismarın ortaya çıkmasının ardından “Başta Cinsel İstismar Olmak Üzere Çocuklara Yönelik Her Türlü İstismar Olaylarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla bir Meclis Araştırma Komisyonu kurulmuş ve Komisyon 3 ay boyunca çalışma yürütmüş, 442 sayfalık bir rapor hazırlamıştı. Raporda mevcut duruma ilişkin çok sayıda tespit ve çocuklara yönelik istismarın önlenmesi için 88 öneri sunulmuştu ama bunların hemen hemen birçoğu hayata ne yazık ki geçmedi. İktidar partisi Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) bazı değişiklikler yaptı. Ancak TCK’de değişiklik yapmak, cezaları artırmak da bu konuda herhangi bir çözüme maalesef yol açmadı.

Komisyon çalışmaları sırasında Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremler gerçekleşmiş, yaşadığımız büyük felaket komisyonun çalışmalarını aksatmıştır. 17 Ocak 2023 tarihinde ilk toplantısını yapan ve 14 Mayıs 2023’te yapılacak seçim nedeniyle süresi kısıtlı olan araştırma komisyonu çalışmalarını sağlıklı bir şekilde yürütememiştir. Öyle ki, komisyon çalışma süresi içerisinde yalnızca 6 toplantı gerçekleştirebilmiştir, bu toplantılardan ilki ise komisyonun çalışma prensiplerine ilişkindir. Hatta komisyonun kurulmasına sebep olan olayla ilgili herhangi bir ziyaret, yerinde inceleme gerçekleşmediği gibi olaya ilişkin vakıf yetkilileri de dinlenmemiştir. Öte yandan komisyona gelen Bakanlık yetkililerinin yer yer konunun bağlamından çıkan sunumları, Komisyon üyelerinin sorularının yanıtsız bırakılması neticesinde ortaya çıkan komisyonda Bakanların dinlenmesi talepleri karşılanmamıştır. Hiçbir Bakan gelip Komisyona bilgi vermemiştir.

Göstermelik komisyon

Bu çerçevede, çocuk istismarını araştırmak için daha önce kurulan komisyonun bir tek önerisi bile gündeme alınmamışken, komisyonun çalışmalarında gösterilen anlayış bir kez daha komisyonun göstermelik olarak kurulduğunu göstermiştir.

---

Yeşil Sol: Suçun işlendiği tarikat ve vakıfta benzer vakaların yaşanıp yaşanmadığı araştırılamadı

 Yeşil Sol Parti eski Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu, eski Mersin Milletvekili Fatma Kurtulan’ın hazırladığı muhalefet şerhte, “Komisyonun kuruluş sebebi olan 6 yaşındaki kız çocuğunun evlilik adında cinsel istismara maruz kalması vakasının sağlıklı biçimde değerlendirilmesi için yeterli olmamıştır. Suçun işlendiği tarikat ve vakıfta benzer vakaların yaşanıp yaşanmadığı araştırılamamış ve denetimden uzak benzer yapılarda çocuk istismarının nasıl önlenebileceğine ilişkin bir çalışma yürütülmemiştir” denildi.

Şerh yazısından bazı noktalar şöyle:

Münferit olduğu iddia edilen çocuklara yönelik cinsel istismar, saldırı ve taciz vakaları ülkenin kronikleşen ve toplumsal infial yaratan sorunlarının başında gelmektedir. Son olarak İsmailağa Cemaatine bağlı Hiranur Vakfı Başkanı’nın 6 yaşındaki kızı H.G.K.’nın evlilik adı altında cinsel istismara maruz kaldığı, H.G.K’nın şikayeti üzerine olay hakkında soruşturma başlatıldığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın durumdan haberdar olduğu ortaya çıkmış ve kamuoyunda büyük tepki çekmiştir. Gelen tepkiler sonucunda Meclis’te grubu bulunan tüm partilerin sunduğu araştırma önergeleri birleştirilerek komisyon kurulmasına karar verilmiştir.

Yapılan sunumların Komisyona katkısı ve faydası önemli ve değerlidir. Ancak bu toplantılar, komisyonun kuruluş sebebi olan 6 yaşındaki kız çocuğunun evlilik adında cinsel istismara maruz kalması vakasının sağlıklı biçimde değerlendirilmesi için yeterli olmamıştır. Suçun işlendiği tarikat ve vakıfta benzer vakaların yaşanıp yaşanmadığı araştırılamamış ve denetimden uzak benzer yapılarda çocuk istismarının nasıl önlenebileceğine ilişkin bir çalışma yürütülmemiştir.

Önerimiz; Komisyonumuzun -bugün itibariyle reşit bir birey olan- H.K.G., onun avukatı, annesi Fatıma Gümüşel, Hiranur Vakfı yetkilileri ile görüşme gerçekleştirmesi; nikaha iştirak eden, şahitlik eden kişilerin araştırılması ve onlarla görüşmeler yapılmasıdır. Bu görüşmeler Komisyonumuzun çalışmasında temel olacak işlerdir. Komisyonun kuruluşundan itibaren vakfa inceleme ziyareti başta olmak üzere, bu görüşmelerin yapılması için önerilerde bulunulmuş, ancak önerilerin dikkate alınacağı söylenmesine rağmen gündeme alınmamıştır.  

Bakanlıkları, Sivil Toplum Kuruluşlarını, uzmanları tekrar tekrar dinlemek yerine mağdurun kendisinin ya da avukatının dinlenmesi için sunmuş olduğumuz bu dilekçe de kabul edilmedi. Hatta komisyon bu dilekçeden sonra hiç toplanmadı.

Oysa bu Komisyon, adında da açıkça ifade edildiği gibi altı yaşındaki bir kız çocuğunun evlilik adı altında cinsel istismara maruz bırakılması olayının araştırılarak benzer olayların yaşanmaması ve her türlü çocuk istismarının önlenmesi için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonudur ve öncelikle araştırılması gereken konu da bu somut olayın gerçekliğinin ortaya çıkarılmasıdır. Ancak niyetin böyle olmadığı ve tıpkı Deprem Araştırma Komisyonu’nda, Amasra Maden Faciasını Araştırma Komisyonu’nda olduğu gibi toplumsal tepkiyi bastırmak amacıyla bu komisyonun kurulduğu gün yüzüne çıkmıştır.

Komisyonun raporunda nelere yer verildi

Mayıs ayında Kamuoyu ile paylaşılan Raporda, "Çocuk ihmal ve istismarının önlenmesine yönelik tespit ve öneriler" kısmındaki 8 ana başlık altında 246 maddelik önerilere de yer verildi. Raporda, 6 yaşında "evlilik" adı altında cinsel istismara uğrayan 23 yaşındaki H.K.G. ile ilgili erken yaşta evlilik, istismarla mücadele ve psiko-sosyal destek mekanizmaları kapsamında yürütülen adli ve idari süreçlere ilişkin bilgilere de yer verildi.

Yaşanan sürecin ardından 8 Aralık 2020'den itibaren İstanbul dışındaki bir kadın konukevine yerleştirilen H.K.G'nin, travma mağduru olması göz önünde bulundurularak psikolojik iyilik halinin güçlendirilmesine yönelik pek çok kez kendisiyle mesleki görüşme gerçekleştirildiği belirtilen raporda, psikolojik destek verilen H.K.G'nin, kadın konukevi hizmeti almaya başladıktan sonra psikolojik olarak rahatladığını ve kendisini iyi hissettiğini ifade ettiği vurgulandı.

Erken yaşta evlilikler dahil her türlü ihmal ve istismarın kabul edilemez olduğuna dair toplumun tüm kesimlerinde farkındalık ve sorumluluk bilinci oluşturulması gerektiği anlatılan raporda, farkındalığı artırmak için kamu spotu, eğitim, seminer, tiyatro, sergi gibi topluma yönelik eğitimsel, sanatsal ve kültürel etkinliklerin teşvik edilmesi istendi. "Zorunlu eğitim çağında olan öğrencilerin okul devamsızlığının önlenmesine yönelik tedbirler arttırılmalı ve bunların nedenleri hakkında araştırmalar yaygınlaştırılmalı." ifadesi yer alan raporda, okul terkinin önlenebilmesine yönelik tedbirlerin alınması, İlköğretim ve Eğitim Kanunu gereğince öğrencinin okula devamından sorumlu veli, vasi, muhtar, mülki idari amir, müfettiş ve eğitim yöneticilerine yönelik bilgilendirme çalışmalarının yaygınlaştırılması önerildi.

 Komisyonun kuruluşuyla ilgili bilgiler şöyle:

Önerge Adı: Altı Yaşındaki Bir Kız Çocuğunun Evlilik Adı Altında Cinsel İstismara Maruz Bırakılması Olayının Araştırılarak Benzer Olayların Yaşanmaması ve Her Türlü Çocuk İstismarının Önlenmesi İçin Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu

Önerge Sahibi HDP Grubu adına Grup Başkanvekili İstanbul Milletvekili Hakkı Saruhan Oluç ve Grup Başkanvekili Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş (10/6818),İYİ Parti Grubu adına Grup Başkanı Bursa Milletvekili İsmail Tatlıoğlu (10/6819),Eskişehir Milletvekili Jale Nur Süllü ve 20 Milletvekili (10/6821),İstanbul Milletvekili Engin Altay ve 131 Milletvekili (10/6822),Şırnak Milletvekili Hüseyin Kaçmaz ve 19 Milletvekili (10/6823),MHP Grubu adına Grup Başkanvekili Sakarya Milletvekili Muhammed Levent Bülbül ve Grup Başkanvekili Manisa Milletvekili Erkan Akçay (10/6824),Tokat Milletvekili Özlem Zengin ve 110 Milletvekili (10/6825)

Kuruluş Tarihi 03/01/2023

Kurulduğu Birleşim   

Kuruluş Karar No        1351

Göreve Başlama Tarihi          12/01/2023

Görev Süresi   3 Ay

Ek Süre Başlangıç Tarihi        

Ek Görev Süresi         

Görüşülme Tarihi      

Görüşüldüğü Birleşim

Rapor Durumu            Raporunu Verdi / Basılamadı (hükümsüz)