İş yerinde yaş ayrımcılığı ile nasıl mücadele edilir?

Oğuz Büber - Muhalif Özel

Yaptığınız bir iş başvurusuna yaşınızdan dolayı kabul edilmediğinizi düşündünüz mü hiç?

Üzücü bir durum olduğunu kabul etmeliyiz fakat yaşınız iş hayatınız boyunca bir ya da birkaç kez size karşı kullanılacak veya kullanılmıştır.

Hayatınızın bir döneminde karar verici mercide bulunan biri sizi yaşınıza göre değerlendirecek ve siz de bu durumdan olumsuz şekilde etkileneceksiniz.

İş konusunda yaşa dayalı yapılan bu ayrım, toplumsal olarak da en çok kabul görmüş önyargı gibi duruyor.

Yaşlarından dolayı haksızlığa uğradığını düşünen kişilerin toparlanıp yeniden iş arama sürecine girişmesi ve yeni başvurularda bulunması duygu durumlarından kaynaklı kolay olmamaktadır. Peki, yaşınızın bir sonraki işe girme şansınızı düşürmemesi için neler yapabilirsiniz?

İşte iş ararken yaşınızdan dolayı damgalanmamak için mücadele etmenin yolları…

Esnek olma ve öğrenme isteği

Hem genç hem de yaşlı çalışan adaylarının sergilediği benzer bir davranışın var olduğu düşünülüyor. O da değişime direnmeleri ve istedikleri konusunda inatçı olmaları. Bu sorunla mücadele etmenin ve işverene bu durumu yansıtmamamın bir yolu mevcut: Hızlı bir şekilde yeni beceriler kazanmak ve öğrenme konusunda ne kadar istekli olduğunu işverene göstermek. Şirkette çalışırken sorular sorarak yeni kabiliyetler ekleyerek öğrenme konusunda ne kadar arzulu olduğunuzu gösterebileceğiniz gibi; eğitim kurslarına kaydolarak, yeni sertifikalar edinerek de bunu sağlayabilirsiniz. Yaşlı çalışanlar günümüzün hızlı ortamına yani çağa ayak uydurma diyebileceğimiz sisteme entegre olabilmek için farklı teknolojik araçların kullanımını öğrenebilirler.

Teknoloji konusundaki yeteneğinizi göstermek ve çalıştığınız pozisyona uygun uygulamaları kullandığınızı göstermek oldukça faydalı olacaktır.

Şirket felsefesine saygı göstermek

Birkaç yıllık ya da onlarca yıllık deneyiminiz olabilir; ne kadar tecrübeli olduğunuz fark etmeksizin şirket sizden kurumun nasıl işlediğini öğrenmenizi bekleyecektir. Uzmanlar bunu şirketin DNA’sına saygı göstermek şeklinde ifade ediyor.

İş görüşmelerinde kendinizi sıkıntılı bir karaktermiş gibi göstermeyin. Sizden de yaşlılara heyecanınızı ve alçakgönüllü karakterinizi aşılayın, çünkü yüksek enerji genç çalışanlarla ilişkilendirilir…

Tecrübe edindiğiniz yılları paylaşmak zorunda değilsiniz

İş tecrübemiz her zaman bizim yararımıza olmayabilir. Tecrübe iyidir ama olumsuz anlamda baktığımızda bizi yaşlı işçi sınıfına da sokabilir, bilgi ve hazırlık eksikliğini de ifade edebilir.

Özgeçmişte yer alan iş ve mezuniyet tarihlerini kaldırmak; yalnızca yaşınızdan dolayı damga yemenizi engellemez ayrıca ön incelemelerde otomatik olarak reddedilmenizin de önüne geçer. Şöyle açıklamak gerekir; benzer eğitim seviyesi ve iş deneyimi kıyaslamasına girildiğinde yaşça büyük olduğunuzda tercih edilme şansınız daha düşüktür. Bu bilgiyi ilk etapta paylaşmak gibi bir zorunluluğunuz yok. Bu şekilde kariyerinizde yaşadığınız boşlukları da kapatmış olursunuz.

Kullanılan dil bugüne ayak uydurmak için oldukça önemli

Çağın gerisinde kalmamak önemlidir. Yaşlılar söylemlerini geçmişe göre yansıtmak yerine bugüne uyarlamalıdır. Yaşını yansıtan stereotip ifadelere yer vermemelidir. Enerjilerini diri tutmalı, güncel kalma yeteneklerine vurgu yapmalıdırlar. Örnek olarak; “Ben senin baban olacak yaştayım” gibi bir ifade asla lugatımızda olmamalıdır. Onlarca yıl önceyi anlatan bir hikayeyi kullanacaksanız da bugüne göre düzenleyip sunmalısınız.

Empati kurmak açısından düşünürsek genç çalışanlar da; yaşlı meslektaşlarının anlamayabileceği ya da takdir edemeyeceği güncel modaya uygun argo ifadeler tercih etmemelilerdir.

Olmadığınız biri görünmeyin ve davranmayın

İş arama sürecinde yapılabilecek en büyük hatalardan birisi olmadığınız biri gibi davranmaya çalışmaktır. Üzerinden seneler geçmiş fotoğrafınıza ya da çeşitli programlar aracılığıyla sizden çok farklı biri gibi görünmenizi sağlayan düzenlemiş görselinize CV’nizde asla yer vermeyin. İşveren gerçek fiziksel görüntünüzle karşılaştığında sizi ağzınızdan çıkan kelimelere bakmadan görünüşünüzle yargılayacaktır.

Profesyonel kıyafetler giyinmeli ancak kimliğinizden tamamen farklı da imaj çizmemelisiniz.  Yaş grubunuzdan dışarı çıkmamalı; daha genç ya da daha olgun görünmek için ekstra çaba sarf etmemelisiniz.

Her mülakat bir şanstır

Belki o işe girmeyeceksiniz ve bunu da önceden biliyorsunuz. Yine de her bir mülakatı fırsat olarak görmekten kaçınmayın. Mülakatta kuracağınız ilişkiler sadece o iş için değil sonrası için de önemlidir. Diğer işlerle bağlantı kurmanızı sağlayabilir. Mülakatlar yorucu olabilir evet ama fırsatın nereden çıkacağını bilemezsiniz…

Kendine güvenmek

Basit gibi görünen ancak en zor olan uygulamalardan birisidir kendine güvenmek. İş başvurusunda ya da iş görüşmesine giderken; yani iş sürecinin her anında kendinize güvenmeniz fakat bunu kendini beğenmiş gibi göstermeden yapmanız gerekir. Hem genç hem de yaşlı çalışanlar bu çekişmeleri yaşarlar.

Tavsiye alın

Her yaş grubunun diğerinden öğreneceği dolusuyla şey vardır. Bu sebeple, iş başvuru sürecinde farklı yaş gruplarından ve farklı sektörlerden insanlardan tavsiye almaya dikkat edin.

Çünkü mülakat anında yaşayacağınız istemsiz kıpırdanmalar, kötü duruş, ağzınızdan kaçan gereksiz sözler ve göz teması kurarken yaptığınız hatalar gibi birçok detayı inceleyecek ve doğru tavırlar konusunda yanıtlar arayacaksınız.

Söylemek istediğimiz tavsiye alın ve tanıdıklarınızla mülakat denemeleri yapın.