Sokak hayvanları düzenlemesinde neler var? Kanun nasıl uygulanacak?

17 maddelik "160 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" 2 Ağustos'tan itibaren yürürlüğe girdi.

Sokak hayvanları düzenlemesinde neler var? Kanun nasıl uygulanacak?

Yeni düzenlemeyle birlikte "topla, aşıla ve kısırlaştır, yerine bırak" metodu yürürlükten kaldırıldı.

Meclis'ten geçen yeni yasa, sokaktaki tüm köpeklerin toplanarak sahiplendirilinceye kadar barınaklarda bakılmasına hükmediyor.

Yerel yönetimlere ise bakımevi kurmaları ve mevcut şartları iyileştirmeleri için 31 Aralık 2028'e kadar süre tanıyor.

Hükümet, mevcut yasadaki "topla, aşıla, kısırlaştır, yerine bırak" ilkesi uygulanmadığı için yasanın ihtiyacı karşılamadığını gerekçe gösterdi.

Pek çok meslek örgütü, hayvan hakları savunucuları ve muhalefet ise hayvanları kitlesel bir şekilde öldürmeden bu yasayı uygulamanın imkansız olduğunu savunuyor.

2004’ten beri yürürlükte olan yasa, belediyelere hem bakımevi açma hem de hayvanları toplayarak düzenli kısırlaştırma yapma sorumluluğu vermişti, fakat belediyelerin çoğu bu görevi yerine getirmedi.

Hayvan hakları savunucuları, 20 yıllık bu tablo göz önüne alındığında, belediyelerin 4 milyon köpek için 4 yıl içinde sağlıklı koşullar sağlayabileceğine ihtimal vermiyor.

Muhalefet de bu düzenlemenin uygulanmasının fiilen mümkün olmadığını ve köpeklerin kitlesel olarak öldürülmesiyle sonuçlanacağını söylüyor.

Kanunda sokak köpeklerinin tamamının toplanarak öldürüleceğine dair doğrudan bir hüküm yer almasa da bu şartı düzenleyen madde “belirsiz ve yoruma açık” ifadeler içermekle eleştiriliyor.

İlgili maddede, “İnsan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen, bulaşıcı hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olan” köpeklerin veteriner hekim tarafından/gözetiminde öldürülebileceği belirtiliyor.

Yeni düzenlemeyle birlikte, mevcut kanunda yer alan “Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir" ve “Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların 3285 sayılı Hayvan Sağlığı Zabıtası Kanununda öngörülen durumlar dışında öldürülmeleri yasaktır” maddesi kaldırıldı.

Benzer şekilde mevcut kanunda yer alan “Tıbbî gerekçeler hariç hayvanlara ya da onların karnındaki yavrularına zarar vermeyi” yasaklayan maddeyi kaldırılarak, yeni bir “kanuni” öldürme hakkı tanındı.

Kanunun gerekçesinde bu kanuni sebeplere “popülasyonun artması”, “kamu güvenliği riski” gibi ifadelerle açıklandı.

Ayrıca eskiden hayvanları korumak devletin göreviyken, şimdi "İnsan, hayvan ve çevre sağlığı gözetilmek” şartına bağlandı.

Belediyeler ne yapacak?

Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Vahit Kirişci, Meclis Genel Kurul görüşmelerinde 105 bin kapasiteli mevcut barınaklara nasıl 4 milyon köpeğin sığacağı sorusunu, “Bu kanun yürürlüğe girdiği andan itibaren belediyeler, 4 yıl içinde belirlenen bütçeyi ayırarak bu barınakları yapacaklardır” diye yanıtlamıştı.

Düzenlemeye göre nüfusu 25 binden fazla olan belediyeler bütçe gelirlerinin binde 5'ini, büyükşehir belediyeleri ise binde 3’ünü kaynak olarak barınaklara aktaracak.

Bu oranların üzerinde yapılan harcamaların yüzde 40'ı Hazine ve Maliye Bakanlığınca belediyeye aktarılacak.

Barınaklar için bu kaynağı ayırmayan ya da farklı amaçlarla kullanan belediye başkanları, belediye meclis üyeleri ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecek.

Kanun ayrıca sahiplendiği hayvanı terk eden kişiye “hayvan başına altmış bin” ceza verilmesini öngörüyor.

Hükümet, bu ödeneklerle birlikte 4 yıl içerisinde yeterli sayıda barınak yapmanın mümkün olduğunu savunurken, CHP’liler ise bunun imkansız olduğunu ve yasayı fiilen uygulamayacaklarını söylüyor.