Ceza hukukunda yer alan ısrarlı takip suçu hakkındaki detaylı bilgiler, 5237 sayılı TCK’nın 123/A maddesinde yer almaktadır:
“ (1) Israrlı bir şekilde; fiziken takip etmek ya da haberleşme ve iletişim araçlarını, bilişim sistemlerini veya üçüncü kişileri kullanarak temas kurmaya çalışmak suretiyle bir kimse üzerinde ciddi bir huzursuzluk oluşmasına ya da kendisinin veya yakınlarından birinin güvenliğinden endişe duymasına neden olan faile altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Suçun;
a) Çocuğa ya da ayrılık karan verilen veya boşandığı eşe karşı işlenmesi,
b) Mağdurun okulunu, işyerini, konutunu değiştirmesine ya da okulunu veya işini bırakmasına neden olması,
c) Hakkında uzaklaştırma ya da konuta, okula veya iş yerine yaklaşmama tedbirine karar verilen fail tarafından işlenmesi, halinde faile bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
(3) Bu maddede düzenlenen suçun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.”
Aslında bu kanun maddesi, fiziksel ve ruhsal olarak kendisini savunamayacak derecede mağdur olan kişilerin korunmasına yöneliktir. Ancak uygulamaya bakıldığında, daha çok kadınlarla ilgili olduğu görülmektedir.
Suçla İlgili Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaştırma
İlgili İstanbul ceza avukatı, müvekkili adına davaya dahil olabilir ve müvekkili adına suç duyurusunda bulunabilir. Failin suçu öğrenmesinden itibaren 6 ay içinde şikayet hakkının kullanılması gerekir. Eğer mağdur şikayetten vazgeçerse, suç kovuşturmaya yer olmadığına kararıyla sonuçlanabilir. Kovuşturma aşamasında ise kamu davası düşer.
Suçla ilgili davanın zaman aşımı süresi 8 yıldır.
CMK madde 253/3’e göre ısrarlı takip suçu, uzlaşma kapsamında değerlendirilemez.
Israrlı Takip Suçu Hangi Unsurlara Sahiptir?
Israr kelimesi, ceza hukuku kapsamında, aynı suçun tekrarlanması anlamında kullanılır. Kanunlarda ısrar şartının sağlanabilmesi için en az bir defa tekrarlanmış olması gerekir.
Israrlı takip suçunun işlenmiş olması için belirli bir süre tekrarlanmış olması gerekir. Mesela bir kişi eski sevgilisinin karşısına çıkmış ve konuşmak istemiştir. Ancak kadın eski sevgilisini reddetmiştir. Eski sevgili ise kadına: “Birkaç kaç dakika konuşup gideceğim” demiştir. Bu durumda eski sevgili ısrarlı takip suçunu işlemiş sayılmaz.
Fiziksel Takip
Fiziksel olarak mağdurun, fail tarafından takip edilmesi suçudur. Suçun birkaç defa tekrarlanmış olması gerekir. Mesela failin, mağduru alışveriş merkezine, okula ve eve giderken sürekli olarak takip etmesi, suçun oluşması için yeterlidir.
Temas Kurulmaya Çalışılması
Fiziksel olarak ya da fiziksel olmayan yollarla mağdurun, fail tarafından ısrarla taciz edilmesidir. Fail mağdurla temas kurmaya çalışmaktadır. Bu suç ise üç farklı şekilde gerçekleştirilir.
Haberleşme araçlarını kullanma: faks, telefon, mektup, sosyal medya gibi araçları kullanarak failin mağdurla haberleşmeye çalışmasıdır. Failin bu eylemi bir defadan fazla ve ısrarla gerçekleştirilmiştir.
Bilişim Sistemlerini Kullanma Suretiyle: İnternet teknolojilerini kullanarak, mağdur olan kişinin ısrarla rahatsız edilmesi suçudur. Günümüzde genel olarak; Twitter, Facebook, Youtube, Instagram, Whatsapp ve telegram gibi sosyal medya uygulamaları kullanılarak bu suç işlenmektedir. Bu tür mecralarda mağdur olan kişi hedef alınmış ve ısrarla taciz edilmiştir.
Üçüncü Kişilerin Kullanılması: Üçüncü şahısların, mağdurla görüşmek amacıyla ısrarla haberleşme aracı olarak kullanılması suçudur. Üçüncü kişilerin sosyal medya hesapları kullanılarak da bu suç işlenebilir.
Israrlı Takip Suçu Nitelikli Haller
TCK madde 123/A-2’ya göre aşağıdaki haller, ısrarlı takip suçu bakımından nitelikli sayılmıştır:
- Çekişmeli boşanma davaları sonucunda, çocuğun velayeti boşanan eşe verilmişse, eşe karşı suçun işlenmesi ya da çocuğa karşı suçun işlenmesi,
- Mağdurun suçtan dolayı; işyerini, okulunu ya da ikamet ettiği konutunu değiştirmek zorunda kalması,
- Fail hakkında mağdurun; okuluna, işyerine veya konutuna yönelik alınmış uzaklaştırma kararına rağmen failin suçu işlemeye devam etmesi.
Yukarıda sayılan tüm nitelikli haller, ceza kanununa göre cezanın artırılması için neden sayılmıştır.
Israrlı Takip Suçu ve Cezası
Temel olarak suçun cezası TCK madde 123/A-2’ye göre 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıdır.
Suçun nitelikli hali ise aynı kanun maddesine göre 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Failin eylemlerinden dolayı eğer herhangi bir sonuç doğurmamışsa, failin iyi hali de göz önünde bulundurularak, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.
Suçun Ertelenmesi ya da Adli Para Cezasına Çarptırılması
Hapis cezası ile birlikte faile adli para cezası da verilebilir. Ya da mahkeme failin suçunu cezaevinde çekmesinden şartlı olarak vazgeçebilir.
Görevli Mahkeme
Bu tür suçlarla ilgili asliye ceza mahkemesi görevli ve yetkilidir. Israrlı takip suçu, basit yargılama usulüyle gerçekleştirilir. Eğer suç nitelikli halde ise genel yargılama usulüne göre yargılama işlemi gerçekleştirilir.
Israrlı Takip Suçu ile İlgili Örnek Yargıtay Kararları
Yargıtay 14. Ceza Dairesinin 2015-9030 sayılı kararında:
Mağdur olan taraf, eski sevgilisi tarafından ısrarla takip edilmiş ve tacize uğramıştır. Fail olan kişiye TCK madde 123’e göre ceza verilmiştir.
Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 2019/12883 sayılı kararına göre:
Fail ayı gün içinde müştekiye 1 adet mesaj atmış ve 1 defa aramıştır. Mağdurun şikayeti üzerine fail göz altına alınmış ve mahkemeye sevk edilmiştir. Ancak failin eylemi bir defa gerçekleştirmiş olması, mahkumiyet alması için yeterli bir neden değildir. Bu nedenle Yargıtay, huzur ve sükunu bozma suçunun oluşmayacağına karar vermiş ve ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu mahkumiyet kararını bozmuştur.
