İstanbul'da İtalya rüzgârı!..

HABER: Emel Seçen (MUHALİF-ÖZEL)
Bu ayın sonu ile başlayan ve haziran ayını kapsayacak iki farklı etkinlikten bahsetmek istiyorum. Salgına rağmen yolumuz, Türkiye- İtalya, hattında.

İlki La Rossignol'un İstanbul İtalyan Kültür Merkezi için özel olarak araştırıp icra ettiği konser-gösteri "Aşk ki zihnimde muhakeme eder" / Dante Alighieri'nin 700 yüzüncü ölüm yıldönümünün anmaları ve Kültür Bakanlığı Kitap Okuma Merkezi (CEPELL)'nin her yıl düzenlediği "Il Maggio dei Libri" etkinliklerinin kapanışı vesilesiyle 31 Mayıs 2021 tarihinde saat 20.00’de gerçekleşecek olan İlahi Komedya’dan bazı mısralar üzerine 13. ve 15. yüzyıllar arasında şarkılar, müzikler ve danslar programı Visconteo di Pandino Kalesi'nin freskler salonundan canlı performans kaydıyla ilgilenenlerle çevrimiçi olacak.

Dünya edebiyatının ilk hikâyecisi olarak anılan şair ve yazar Giovanni Boccaccio’ya göre Dante “gençliğinde seslerden ve şarkılardan fevkalade zevk aldı ve hoş ayrıca ustaca bir notayla giydirmek için yaptığı birçok şeyi besteledi" Dante İlahi Komedya'nın da müzikal boyut büyüleyicidir ve o zamanlarda çağdaş olan derin bir müzik ve dans metaforları ve sembolleri kesin ve tutarlı bir şekilde kullanır. Ne yazık ki kendisine atfedilen ya da kendisi tarafından yaptırılan müzikal eserlerin hiçbiri günümüze kadar ulaşmadı. Kendisinin olağanüstü mısralarını “süsleyen” ilk besteciler, geç İtalyan Rönesansında hayat buldu. Bu sebeple mevcut programda eserin ilk bölümünde 14.yüzyılın sonları ile 15.yüzyılın başlarında moda olan ortaçağ şarkıları, dansları ve müzikleri kullanılmış, ikinci kısımda ise İlahi Komedya’nın bazı dizelerinden esinlenip Geç İtalyan Rönesansının görkemli salonlarında kullanılmış olan dans ve müzik repertuarı mevcuttur.
Program İstanbul İtalyan Kültür merkezinin YouTube ve Facebook sayfalarından izlenebilir.

PROGRAM
•    DUCTIA Anonimo fiorentino, Londra, BM, Add. 29987, Fol. 62, Sec. XIV
•    AMOR CHE NE LA MENTE MI RAGIONA Dante, Convivio III, Contrafactum, Sec. XIV
•    BASSA DANZA REALE Domenico da Piacenza, De arte saltandi et choreas ducendi, 1454
•    BALLO GIOVE Domenico da Piacenza, in De pratica seu arte tripudi, 1463
•    BALLO DEH VOLTATE IN ÇA ROSINA Guilielmus Hebraeus, De pratica seu arte tripudi, 1463
•    BASSA DANZA LAURO Lorenzo de' Medici, in Trattato dell’arte del ballo, Sec. XV
•    SALVE REGINA Gregoriano, Liber Usualis, Abbazia di Solesmes,1896
•    BALLO PETITE RIENSE Domenico da Piacenza, Parigi, Biblioteca Nazionale, Ital 476
•    BASSA DANZA FORTUNOSA Bassadanza di Domenico da Piacenza, musica di D. Baronio
•    TOURDION Anonimo Sec. XV, in Pierre Attaignant, Neuf basse danse, 1529
•    VERGINE MADRE Travestimento spirituale, Marchetto Cara, Petrucci, Libro IX, 1509
•    O CHE NUOVO MIRACOLO / ARIA DI FIORENZA Emilio de' Cavalieri, La pellegrina, 1589
•    ALTA REGINA Fabritio Caroso, Nobiltà di dame, 1600
•    DONNA LEGGIADRA Fabritio Caroso, Il ballarino, 1581
•    AY TRISTE QUE VENGO Juan del Encina, Cancionero de Palcio, 1515
•    SPAGNOLETTA Fabritio Caroso, Il ballarino, 1581
•    IL CANARIO Fabritio Caroso, Il ballarino, 1581
•    AMOR VITTORIOSO G.Giacomo Gastoldi, Balletti a 5 voci, 1591
•    ARDENTE SOLE Fabritio Caroso, Il ballarino, 1581
•    CHIARA STELLA Fabritio Caroso, Il ballarino, 1581
•    ALMANDE Pierre Phalèse, Liber Primus Leviorum, 1571

La Rossignol Hakkında:
Antik dans ve müzikle ilgilenen profesyonel bir oluşumdur. Doğrudan kaynakların incelenmesi, tarihi, organolojik ve ikonografik araştırma ve çalışmalar 1987'den beri topluluğu İtalya, İsviçre, Fransa, Almanya, İsrail, Tunus, Cezayir, Mısır, Rusya, Yunanistan, Hindistan, Çin, Japonya, Romanya, Kıbrıs, İspanya, Suriye, Lübnan, Fas, Slovenya, Macaristan, Bulgaristan, Malta, Türkiye, Pakistan, Avusturya, Polonya, Brezilya, Arnavutluk, Tayvan, Meksika, Vatikan Şehri, Avustralya, Kenya, Slovenya, Hırvatistan, İsveç, Kolombiya, Bolivya, Hollanda, Danimarka, Finlandiya, İskandinavya, Kazakistan, Venezuela, ABD, Suudi Arabistan, Paraguay, Belçika, Endonezya, Vietnam, Bahreyn, Çek Cumhuriyeti ve Myanmar’da yoğun sanatsal faaliyetlere yönlendirmiştir. Prestijli festival ve konserlerde sahne alan topluluk, CID'nin (Conseil International de la Danse) bir parçası olmuştur. RAI, MEDIASET ve TSI ile formasyon, bilgi tazeleme kursları ve tiyatro gösterileri için müzik prodüksiyon gibi alanlarda iş birliği, danışmanlık ve sanat yönetmenliği yapmaktadır. Erken dönem müziğine adanmış 20'den fazla albümü bulunmaktadır.  

KALBİM AYNA GİBİ BOŞ ENSTALASYON SERGİSİ

Dante gibi ömrün ortasından çıkıp Tepebaşı’ndan, Taksim Tarlabaşına doğru yöneliyoruz.

KAPİTALİZMİN GÜRÜLTÜSÜNÜ DUYMAMAK VE YOK OLAN ŞEHİRDE KAYAN BİR YILDIZ KÜMESİ SEMTLER, BİNALAR…
2015 yılında ArtReview tarafından, kendi jenerasyonunun en ilginç 30 sanatçısı arasında gösterilen Gian Maria Tosatti’nin Kalbim Ayna Gibi Boş – İstanbul Bölümü başlıklı enstalasyon sergisi, Tarlabaşı’nda açıldı.
Yine başta İstanbul İtalyan Kültür Merkezi olmak üzere diğer paydaşları The Blank Contemporary Art (Bergamo) ve Depo (İstanbul) olmak üzere 20 dk gezilebilecek olan sergi 25 Haziran tarihine kadar ziyaret edilebilir.
Serginin en önemli özelliği Tosatti’nin güncel sanatsal araştırmasının tamamını kapsayan Kalbim Ayna Gibi Boş adlı projenin Katanya, Riga, Cape Town ve Odessa bölümlerininin ardından gelen İstanbul kısmı olması. Bu etkinliğin küratörlüğünü Devrim Kadirbeyoğlu ve Antonello Tolve üstlenmekte ve Tarlabaşında son 20 yıldır geçen süreç Art Nouveau binanın içinde kurulu olarak sunulmakta.

Kalbim Ayna Gibi Boş, içeriği Tosatti’nin beş yıl iz sürdüğü İstanbul’da ki yolculuğuna başlamadan, araştırma odağına aldığı demokrasi krizi ve bunu takiben Perikles döneminde Atina’da doğan Batı Medeniyeti’nin giderek silinmeye başlaması yer alıyor. Sanatçının 2018 yılında başladığı yolculukta, çağın karmaşıklığını sergilemek için birçok şehir ve ülkeyi dolaştı ve sürecin bir parçası olarak ürettiği her yapıt, rüya, kehanet ile gerçekliğin birbirinden ayırt edilemediği görsel bir romanın bölümlerini oluşturmakta. 

Tosatti’nin gözünden İstanbul, son 20 yılda Avrupa’nın en etkileyici ekonomik büyümelerinden birini yaşadı ve sürekli hareket halinde olan şehre, birkaç sene içinde yüzlerce gökdelen ve birçok finansal bölge inşa edildi. Geniş beton alanlarla kaplanan ve tarihi semtler üzerinde yükselen yatay ve dikey düzlemdeki çarpıcı büyümenin ötesinde, emlâk spekülasyonu araziyi kemiren ve içinde yaşayan toplulukları bölen bir etki yarattı. Yeni evler ve yeni iş yerleri, gitgide daha fazla şehrin çeperlerine itilen eski mahalle sakinleri için çok pahalı. Camdan ve çelikten, dökme demir ve mermerden yapılan yeni İstanbul, hayalet bir şehir. Yeni binalar çoğaldıkça eski mahalleler yüzlerce yıllık geçmişleriyle birlikte tarihe karışıyor. 

Çoğunlukla Kürtlerin yaşadığı bir bölge olan Tarlabaşı ise uzun zaman önce ölüm fermanı imzalanmış bir semt. Tarlabaşı her köşede koşturup oynayan çocuklarıyla şehrin en yaşam dolu bölgelerinden biri. Napoli’nin savaş sonrası dönemine oldukça benzeyen bu bölge, her gün yeni bir şehir ve toplum fikri sunmaya devam ediyor. Buradaki yıkımın kademeli ilerleyişini ve sınırlarını takip etmek, son 20 yılda ülkede gerçekleşen değişimi gözlemleyebilmek için de imkân sağlamakta.  

KAYAN BİR YILDIZI İZLEMEK GİBİ

Sanatçı yapım sürecinden, “Ekibimle birlikte Tarlabaşı’nda yaşamak hepimiz için çok güçlü ve sancılı bir deneyim” diye bahsediyor. “Kayan bir yıldızı izlemek gibi. Enstalasyonu kurduğumuz bina sanki bir gözlem evi ve onun sunduğu ayrıcalık sayesinde bu yıldızın son ışıklarını görüyor gibiyiz. Yaptığımız bu çalışmayla şiirin gözü kara yaşam gücü, önümüzde büyümekte olan çöle karşı bir zıtlık yaratıyor.” Enstalasyon Tarlabaşı’nın ortasında yer alan büyük bir Art Nouveau binanın içinde kuruluyor. Binada yaşayan tek kişi, sağır bir kızdır ve ziyaretçiler içeri girdiklerinde bu zaman dışı yerde, bütün dünyasını, evini kuşatan kapitalizmin gürültüsünü duymaksızın kendi başının çaresine bakmayı öğrenmiş birinin basit yaşantısıyla karşılaşırlar. Bu kız gürültüyü duymuyor olmasına rağmen, dışarıda gümbürdeyen tehdidi, etrafındaki camların titremesiyle hissetmektedir. Bütün camlar çatlamıştır ve pencerenin yanında eski bir gramofon vardır. Kız, gramofonun sesindeki uyumlu titreşimlere, dışarıdaki matkap ve kazı aletlerinin öfkesini dindirecek bir tür dua gibi tutunmaktadır. 

İstanbul Bölümü, Kalbim Ayna Gibi Boş projesinin iki parçasından biri olan Diptych of the Trauma (Travmanın Diptiği) projesinin ikinci bölümünü oluşturuyor. İkinci parçayı oluşturan Odessa Bölümü Aralık 2020’de, Kateryna Filyuk ve Alessandra Troncone küratörlüğünde ve Izolyatsia Platform for Cultural Initiatives (Kültürel Girişimler için Izolyatsia Platformu) iş birliğiyle The Blank Contemporary Art tarafından sunuldu.

Gian Maria Tosatti’nin Kalbim Ayna Gibi Boş – İstanbul Bölümü başlıklı enstalasyon sergisi 24 Mayıs - 25 Haziran 2021 tarihlerinde 15.00-19.00 saatleri arasında, Tarlabaşı’nda Ömer Hayyam Cad. No: 11 adresinde ziyaret edilebilir. Ziyaretçilerin alana teker teker alındığı sergiyi gezme süresi 20 dakika. 

GIAN MARIA TOSATTI HAKKINDA

İtalyan bir görsel sanatçı olan Gian Maria Tosatti (Roma, 1980), projelerinde politik bir bakış açısından spiritüele uzanan bir yaklaşımla, kimlik kavramıyla ilişkilenen spesifik konular üzerine uzun süreli araştırmalar yapıyor. Belirli bir bölgeye özel, büyük çaplı yerleştirmeleri kapsayan işlerinde bir binanın tamamını veya kentsel alanları kullanıyor. Sanatçı, çalıştığı bölgelerde yaşayan toplulukları da çalışmalarına dâhil ediyor. 2015 yılında ArtReview tarafından yapılan kendi jenerasyonunun en ilginç 30 sanatçısı listesinde yer aldı (Future Greats). 2014’te uluslararası Domus dergisi, sanatçının My dreams, they’ll never surrender (Hayallerim, asla teslim olmayacak) yerleştirmesini o yıl dünyada yapılan en iyi 10 sergiden biri olarak seçti. Aynı zamanda bir gazeteci olan Tosatti, Corriere della Sera’da ve Opera Viva dergisinde sanat ve siyaset üzerine köşe yazıları yazıyor. İşleri, Hessel Museum of Art, CCS BARD (New York - 2014), Museo Madre (Napoli - 2016), The Lower Manhattan Cultural Council (New York - 2011), Galleria Nazionale (Roma - 2017), Petach Tikva Museum of Art (Petach Tikva - 2017), Museo Archeologico di Salerno (Salerno - 2014), American Academy in Rome.