Bosna Hersek seçimleri
Cumhurbaşkanlığının yanı sıra ulusal ve bölgesel hükümetleri belirlemek için Pazar günü Bosna-Hersek'te seçimler yapıldı.
Bosna, 1992'den 1995'e kadar süren kanlı bir etnik savaştan sonra üç ana grup - Boşnaklar, Sırplar ve Hırvatlar - için siyasi temsili güvence altına alan Dayton Barış Anlaşması'nda tasarlanmış bir güç paylaşımına sahip.
Bu yılki seçim, ekonomik gerileme, işsizlik ve yolsuzluk iddiaları bağlamında gerçekleşti.
Sonuçlar
Boşnak ve Hırvatların yoğun olarak yaşadığı Bosna Hersek Federasyonu (FBiH) ve Sırpların yoğun olarak yaşadığı Sırp Cumhuriyeti (RS) olarak iki entiteye ayrılan Bosna Hersek’te, Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak ve Hırvat üyeleri FBiH, Sırp üyesi ise RS entitesindeki seçmenlerin oyları ile belirlendi. Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak üyeliği için en fazla oyu muhalefetin ortak adayı Denis Becirovic aldı. Sosyal Demokrat aday Becirovic’in oy oranı yüzde 55,7 oldu. Konseyin Sırp üyeliği için yarışan adaylar arasında en fazla oyu Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı’nın (SNSD) adayı Zeljka Cvijanovic aldı. Ayrılıkçı lider Milorad Dodik liderliğindeki SNSD’nin adayı yüzde 51,65 oy aldı. Konseyin Hırvat üyeliği için yarışı ise milliyetçi Hırvat partisi Hırvat Demokratik Birliği’nin (HDZ) adayı Borjana Kristo kazandı. Kristo’nun oy oranı yüzde 51,36 olarak açıklandı.
Brezilya seçimleri
Dünyanın dördüncü en büyük demokrasisi olan Brezilya'da seçmenler sol ve sağ arasında kutuplaşmış bir seçimle karşı karşıya kaldı.
Son dört yıldır iktidarda olan Başkan Jair Bolsonaro, "küçük grip" olarak adlandırdığı COVID pandemisini yönetme biçimi nedeniyle eleştirilerle karşı karşıya kaldı. Ayrıca iklim krizinin ortasında Amazon yağmur ormanlarındaki korumaları da gevşetti.
Rakibi, 2003-2010 yılları arasında cumhurbaşkanlığı yaptığı sırada anketlerde rekor popülerlik elde eden sol görüşlü aday Luiz Inacio Lula da Silva. Lula, görevden ayrıldıktan sonra yolsuzluktan hapse atıldı, ancak daha sonra mahkumiyeti bozuldu.
Sonuçlar
Çeşitli kamuoyu araştırmaları, Lula'nın seçimde Bolsonaro'nun 10-15 puan önünde olduğunu göstermişti. Ancak seçimin ilk turunda yüzde 48,3 ile İşçi Partisi lideri Lula da Silva birinci oldu. Aşırı sağcı rakibi Liberal Parti’nin lideri Jair Bolsonaro'nun yüzde 43,3 oy almasıyla birlikte seçimler ikinci tura kaldı. Eski Brezilya Devlet Başkanı Lula ile mevcut Devlet Başkanı Bolsonaro, 30 Ekim tarihinde yeniden yarışacak.
Letonya seçimleri
Rusya sınırında bulunan Letonya, geçen Cumartesi yapılacak parlamento seçimleri öncesinde Ukrayna'daki savaşın önemli bir konu haline geldiğini gördü.
Güvenlik endişeleri nedeniyle Ağustos ayında iş yerinde ve halka açık yerlerde kullanılan Rusçayı sınırlamak için bir yasa tasarısı önerilmesi Rusça konuşan azınlıkla sürtüşmenin yanı sıra ulusal tartışmalara neden oldu.
Başbakan Krisjanis Karins'in merkez sağdaki Birlik partisinin en çok oyu alacağı tahmin ediliyordu. Geri kalan 18 parti ise Letonya'nın nispi temsil sisteminde gerekli olan en az %5'lik oyu almak için yarışıyordu.
Sonuçlar
Kuzey Avrupa ülkelerinden Letonya'da yapılan kritik parlamento seçimlerinin ilk sandık çıkışı sonuçlarına göre Rusya yanlısı 'Uyum' Partisi oyların yüzde 19,4'ü alarak birinci geldi.
Oyların yüzde 13,4'ü ile Avrupa Birliği ve NATO yanlısını For Latvia's Development (Letonya'nın gelişimi için) Partisi ikinci geldi.
Uyum Partisi'nin lideri ve başkent Riga Belediye Başkanı Usakovs seçim sonuçlarının açıklanmasıyla, "Bu sefer hükümette yer almayı ümit ettiklerini" belirtti.
Son seçimlerde Uyum Partisi yüzde 23,3 ile yine birinci gelmişti ancak Rusya'ya yakınlaşma girişimleri diğer partiler tarafından reddedilince, Cumhurbaşkanı Raimonds Vejonis hükümeti kurma görevini Yeşiller ve Çiftçiler Birliği milletvekili Maris Kucinskis'a vermişti.
Ancak bu sefer, Uyum Partisi'nin bu seçimde yüzde 11,5 alan populist KPV partisinin desteğini alması öngörülüyor.
Birlik Partisi ve koalisyon ortakları Yeşiller ve Çiftçiler Birliği ile Milli İttifak yüzde 29,2'lik skorla, hükümeti kurmak için gerekli oyu bulunmuyor.
Rus azınlığı temsil eden Uyum Partisi'nin parlamento seçimlerinden zaferle çıkması, Letonya’da yaşayan Rus azınlığın yüksek katılım oranıyla sandığa giderek oy kullanmasına bağlanıyor.
Bulgaristan seçimleri
Bulgaristan'da seçmenler iki yıldan kısa bir süre içinde dördüncü parlamento seçimleri için Pazar günü sandık başına gitti.
Artan enerji maliyetleri, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından Bulgaristan’ın ruble olarak ödeme yapmayı reddetmesinin ardından Nisan ayında Rusya'nın doğalgaz arzını kesmesiyle birlikte ana gündem haline gelmişti.
AB üyesi olan ülke, yıllarca süren siyasi kargaşadan sonra yolsuzluk sorunuyla da karşı karşıya kaldı.
Sonuçlar
Bulgaristan’da 2 Ekim’de yapılan erken parlamento seçiminin ardından ülkenin 240 üyeli 48. parlamentosuna yüzde 4 barajı aşan 7 siyasi parti girdi.
Merkez Seçim Komisyonu (ZİK), seçim protokollerinin yüzde 99,4’ünün sayımına dayalı sonuçları açıkladı. Buna göre, seçime katılım oranı yüzde 37,8 olarak kaldı.
Oyların yüzde 25,37’sini alan eski Başbakanlardan Boyko Borisov’un lideri olduğu Bulgaristan’ın Avrupalı Gelişimi Yurttaşlar (GERB) partisi, parlamentonun en büyük gücü olarak birinci sırada yer aldı.
Eski Başbakan Kiril Petkov’un eş başkanlığını yaptığı Değişime Devam (PP) partisi oyların yüzde 20,21’i ile ikinci sırayı aldı.
Seçimde üyelerinin çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) partisi, oyların yüzde 13,66’sını alarak parlamentonun üçüncü büyük partisi oldu.
Rusya yanlısı, Avrupa Birliği ve NATO karşıtı, popülist Yeniden Doğuş partisi oyların yüzde 10,17’si ile dördüncü, eski komünist partinin çizgisinde siyaset yürüten ve yine Rusya yanlısı olan Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) oyların yüzde 9,32’si ile beşinci sırada yer aldı.
Kent soylu sağcı güçlerin desteklediği Demokratik Bulgaristan (DB) partisi yüzde 7,46 oy oranı ile parlamentonun altıncı gücü oldu. DB’nin parlamento kuruluşu öncesi PP ile koalisyon içine girip ortak grup kurması da bekleniyor.
Eski savunma Bakanı Stefan Yanev’in lideri olduğu Rusya yanlısı Bulgar Yükselişi (BV) partisi, yüzde 4,64 oyla parlamentonun en küçük yedinci grubuna sahip oldu.
Seçimde Slavi Trifonov’un Böyle Bir Halk Var (İTN) partisi yüzde 3,8 oyla barajın altında kaldı.
Bulgaristan’da 240 üyeli 48. Parlamentonun oluşturulması için düzenlenen genel seçimde resmi sonuçların 6 Ekim’de açıklanması bekleniyor.
İtalya seçimleri
İtalya'da Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella'nın Başbakan Mario Draghi'nin istifasını kabul etmesi ve ardından parlamentoyu feshetmesi ile ülkede bir kez daha erken genel seçimlerin önü açılmıştı.
Hükümet krizinin ardından İtalyanlar 25 Eylül'de sandık başına gitti.
Sonuçlar
Seçimleri aşırı sağcı İtalya'nın Kardeşleri Partisi (FdI) ve liderlik ettiği sağ ittifak kazandı.
İtalyanlar seçimde 19. yasama döneminde parlamentonun üst kanadı Senato (200 sandalye) ve alt kanat Temsilciler Meclisinde (400 sandalye) kendilerini temsil edecek parlamenterler için oy kullandı.
50,8 milyon seçmenin oy kullanma hakkına sahip olduğu seçime katılım yüzde 63,9 oldu. Bu, "İtalya'daki genel seçimler tarihindeki en düşük katılım oranı" olarak kayıtlara geçti.
İçişleri Bakanlığının paylaştığı sonuçlara göre, Giorgia Meloni liderliğindeki aşırı sağcı FdI, yüzde 26,2'ik oyla seçimlerden birinci parti çıktı.
Ülkede en çok oyu alan ikinci parti yüzde 19,2 ile Enrico Letta liderliğindeki merkez solun çatı partisi Demokratik Parti oldu.
Seçimde en yüksek üçüncü oyu da eski Başbakan Giuseppe Conte liderliğindeki 5 Yıldız Hareketi (M5S) yüzde 15,3 ile aldı. M5S için seçim öncesi yapılan anketlerde daha düşük oy alacağı tahminleri yapılıyordu.
Seçimden önceki anketlerin aksine sağ ittifaktan Lig Partisinin oy oranı yüzde 8,9 oldu. Matteo Salvini liderliğindeki Lig, beklentilerin altında kaldı.
Eski başbakanlardan Silvio Berlusconi'nin lideri olduğu sağ ittifaktan Forza Italia (FI) da yüzde 8'lik oyla beşinci sırada yer aldı.
"Üçüncü Kutup" olarak merkezde konumlayan Carlo Calenda liderliğindeki Eylem Partisi (Az) ile seçime birlikte girdiği ortağı Italia Viva (Iv) yüzde 7,7 oy aldı. "Üçüncü kutup" kısa zamanda yürüttükleri seçim kampanyası neticesinde beklentilerin üstünde oy almalarıyla dikkati çekti.
İttifak bazında ise FdI, Lig, FI ve bazı küçük partilerin oluşturduğu sağ ittifakın oy oranı yüzde 44,3 oldu.
PD'nin çatı partisi olduğu merkez sol ittifak, yüzde 26,1 oyla sağ ittifakın gerisinde kaldı.
Bu sonuçlar doğrultusunda sağ ittifak, hem Senatoda hem de Temsilciler Meclisinde hükümet kuracak salt çoğunluğa ulaşacak sandalye elde etti.
Sağ ittifakın bir bütün halinde Senatoda 114 ile 126 arasında, Temsilciler Meclisinde de 232 ile 252 arasında sandalye sayısına ulaşacağı basında belirtiliyor.
***
Son günlerde gerek komşu ülkelerde gerekse daha uzak konumdaki ülkelerde yaşanan politik gelişmelere bakıldığında, her ne kadar bazı ülkelerde yakın puanları görsek de sol partiler ön plana geçmiş durumda. İtalya’da ise Mussolini hayranlığınla bilinen, bir dönemler Berlusconi’nin partisi Forza Italia üyesi olan Giorgia Meloni liderliğindeki sağ ittifak seçimleri kazandı. Bu seçimlerin sonuçlarında göze çarpan, solun yükselişi, öte yandan sağ kanadın dikkatten kaçmayacak oy oranlarına sahip olması. Dünyada yaşanan bu gelişmelerin Türkiye siyasetini nasıl etkileyeceği ise merak konusu.