Geç gelen yaz mevsimi, pandemi etkisiyle yaşanan kapanmalar ve süren belirsizlik, konaklama sektöründe yapılan KDV indirimine rağmen artan otel-konaklama fiyatları birçok kişiyi yazlık ev arayışına yöneltti. Yaz boyunca yazılarımda bazı popüler tatil beldelerinde söz edilen kiralık ev fiyatlarına değindim. Duyduğumuzda ya da okuduğumuzda fazladan “0” eklendiğini sandığımız rakamlara maruz kaldık.
Normalde inanmayacağım ama teyit edebildiğim halde hayretle dinlediğim ve belki de durumu en iyi özetleyen bir hikâyeyi paylaşacağım sizinle: “Birkaç yıldır yaz aylarında aynı evi kiralayan kişi, oldukça zamlanmış olsa da yeni fiyatı kabul ediyor ve sene başında aylık 25 bin TL. bedel ile aynı evi tekrar tutuyor, önceleri tüm yazını geçirdiği evi bu sefer sadece bir aylık kiralayabiliyor. Parasını da ocak ayında peşin ödüyor. Bahsedilen 2 katlı villa tipi ev extra lüks olmayan hatta standart denilebilecek konfora sahip ama denize çok yakın, mütevazi ve kaliteli komşuların olduğu bir site içerisinde yer alıyor. Buraya kadar her şey normal görünüyor değil mi? Ya sonrası? Yaz başında ev sahibi kiracıyı arıyor ve ben size bana ödediğiniz bedeli 40 bin TL olarak iade edeyim ve siz bu sene gelmeyin diyor.”
Bu nasıl mümkün olabilir?
Mevcuttaki 40 Bin TL’den vazgeçmek için kaç bin TL kazanıyor olmak gerekir?
Artan fiyatlar evi erken tutan kiracıya bile kar olarak geri dönmüş görünüyor. Kim kaç para kazanmış kaç para harcamış elbet bizi ilgilendirmez ama bazı ev sahiplerinin kira bedelini banka yoluyla değil de elden nakit olarak talep etmeleri haklı olarak farklı soru işaretleri doğuruyor.
Israrla elden nakitçi mülk sahibi ya da emlakçıların acaba kaçı özellikle Ege ve Güney’de yapılan yazlık ev kiralamalardan elde ettikleri fahiş gelirlerini beyan edecek? Vergisini ödeyecek?
Henüz yaz başlamadan konuşulmaya başlanan yüksek fiyatları duyduğum andan beri aklıma bir vergi konusu düştü. Çünkü ben vergi ödememek için türlü oyunlar oynanmasını asla kabul edemiyorum. Az ya da çok vergi kaçırmayı her birimize yapılmış haksızlık olarak görüyorum. 4 kişilik ailenin açlık sınırının 2.865 TL olduğu günümüzde bir asgari ücretle çalışan net 2.825 TL maaş alıyor. Daha maaşını almadan 752 TL vergisini devlete ödüyor. Biz vatandaş olarak vergimizi mutlaka ödüyoruz.
Beyan edilmeyen kiralar
Beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen kira gelirlerinin, beyan döneminden sonra yapılacak vergi denetimleri ve çapraz kontroller sonucu tespit edilmesi durumunda, istisna avantajını kaybetmenin yanında tahsil edilemeyen vergiler gecikme faizi ile birlikte cezalı olarak ödenmek zorunda kalınıyor.
Vergiden kaçınan ev sahibini maliye tarafından tespit edilme ihtimaline bırakmak da var vatandaş olarak ihbar etme hakkımızı kullanmak da. Zor günlerden geçerken, birçok kalemde vergi oranların yüksekliğinden şikayetçiyken, giydiğimiz kıyafetten, içtiğimiz suya, bindiğimiz taşıta her adımımızda vergiler daha biz kullanmaya bile başlamadan tahsil ediliyorken eşit şartlar istemek hakkımız.
Kira bankaya yatar
Unutmayın ki; 1 Ocak 2008’den beri belli bir limitin üzerindeki her işyeri ve konut kiralayanın banka ve PTT üzerinden ödenmesi zorunlu. Limit bu sene için sadece 585 TL. Yani aylık kira bedeliniz 586 TL ve üzeri ise kiracı olarak bankadan ya da PTT’den ödeme mecburiyetiniz var. Bu bilgiye rağmen ev sahibiniz ısrarla kirayı nakit talep ediyorsa gelir vergisinden kaçtığını düşünebilirsiniz.
Öğrencilerin ev derdi başladı
Aylar sonra okullarda yüz yüze eğitim başlıyor. Gençler heyecanlı ama Türkiye'de öğrenci olmak hele üniversiteli olmak zor. Önce sınavda başarılı olacaksın, kazandığın şehre gitmek için aileni ikna edeceksin ardından da kalınacak güvenli ve ekonomik yer bulacaksın. Online eğitime geçilmesiyle üniversite şehrindeki evini ve yurdunu boşaltıp ailesinin yanına dönenler ve bu sene üniversiteye yeni başlayanları da eklersek bu sene geçmiş yıllara göre daha büyük bir arayıştan söz ediyoruz. Yurtlar yetersiz. Ev kiraları yüksek. Evi döşemek de apayrı bir maliyet. Türkiye İstatistik Kurumu’nun paylaştığı verilere göre 2018 yılında 32.493 TL olan yeni ev kurmanın maliyeti Haziran 2021’de 64.896 TL. Genelde evlenen çiftler için baz alınan bu rakamlar aslında komple ev mobilyası ve araç gereçleri kapsıyor. Yani öğrenci evinde ihtiyaç duyulmayacak birçok kalem de bu fiyatın içerisinde yer alıyor.
Kiralar arttı
Endeksacom’un araştırmasına göre; Öğrencilerin de yoğun olduğu şehirlerde senelik kira oranı yüzde 5 ile yüzde 28 arasında yükseldi. Bazı şehirlerde yıllık ve aylık artışları aşağıdaki 2 tablodan inceleyebilirsiniz.
Haftaya buluşmak üzere,
İyi pazarlar.
Yorum Yazın