İzlanda’da kaplıcalara gömülerek pişirilen lav ekmeği hverabrauð’ı biliyor musunuz?

Oğuz Büber – Muhalif Özel

İzlanda İskandinavya bölgesinde olduğu için doğal olarak oldukça soğuk bir iklime sahip. Şaşırtıcı olan ise en büyük dertlerinin soğuktan değil sıcaktan geliyor olması.

Şöyle ki, İzlanda’nın en büyük sorunlarından birisi yanardağ patlamaları…

Ülke aynı anda 30 aktif volkanın bulunduğu dünyanın en volkanik bölgelerinden birisi arasında yer almaktadır.

Örnek olarak, İzlanda’nın Reykjanes Yarımadası’nda bulunan Grindavik kasabası yakınlarındaki bir yanardağda son 4 ayda 4 kez patlama yaşandı. Yaşanan bu patlamalar sonrasında yayılan lavların büyüklüğü ve şehre ulaşması sebebiyle polis tarafından olağanüstü hal ilan edildi, bölge halkı şehirden kaçmaya başladı ki, bu nadiren gerçekleşen bir durum da değil. 

Söylenenler bizim açımızdan baktığımızda kulağa korkunç ya da uğraştırıcı geliyor belki ama İzlandalılar bu duruma alışkın. Bu kadar meşakkatli duruma katlanan insanlar olaya iyi tarafından bakmaya da çalışmışlar. Bu çabanın sonucunda da garip bir pişirme yöntemi ve mamul bulmuşlar. Lavların yaşamlarını zor kılan yönleri olduğu gibi olumlu etkisi de var. Yeraltından gelen jeotermal enerji, İzlanda’nın elektriğinin yüzde 30’una güç sağlıyor ve 300 Fahrenheit dereceye kadar çıkan jeotermal içme suyu alanları ülkenin dört bir yanını süslüyor.

İzlandalılar uzun zaman önce toprağın aynı zamanda bir fırın olarak da kullanılabileceğini fark etmişler.

Sıcak toprak altında ekmek pişirme geleneğinin geçmişi 100 yılı aşkın bir süreye dayanıyor.

İzlandalıların basit olarak çavdar ekmeği ya da yerel dilde hverabrauð dedikleri ekmek türü aynı zamanda lav, volkanik veya kaplıca ekmeği olarak da adlandırılmaktadır.

Ekmeğin yapımına; koyu çavdar ve tam buğday unu, yayık altı suyu, altın şurup, kabartma tozu, karbonat ve biraz da tuz ile başlanır.

Hamur, mühürlenmeden önce metal bir kap içerisine konulur ve 24 saat boyunca pişmesi için toprağa gömülür.

Tadını bu kadar mükemmel yapan şeyin ne olduğu sorusuna ürünü deneyenler “Yer altında geçirilen bir gün olabilir mi acaba?” diyorlar. Çünkü tarifte baharat bulunmuyor.

Yoğun kıvamlı ekmek, altın şurup sayesinde kıvamında süngerimsi ve bir miktar da karamelimsi hisse sahip oluyor. 

En iyi servis edilme şekli ise ekmeğin üzerine biraz tereyağı sürdükten sonra füme kuzu ya da alabalık konularak tüketilmesi.

Dünyaca ünlü şef Gordon Ramsay de bir bölümünde hverabrauð’ın yapımına yer vermişti:

Anlatılanlara göre nasıl isimlendirirseniz isimlendirin ya da nasıl dilimlerseniz dilimleyin ürünü tek parçada mideye indireceksiniz ve bu size yetmeyecek…