Meclis'in gündeminde yeni dönemde neler var?

TBMM Genel Kurulu iki aylık tatilin ardından bu hafta yasama faaliyetlerine yeniden başlayacak.

Meclis Genel Kurulu 29 Temmuz’daki birleşiminden sonra yaz aylarında tatile girmişti. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın hitabı ve TİP Milletvekili Can Atalay’ın durumu için 15 ve 16 Ağustos’ta gerçekleştirdiği iki olağanüstü oturumun ardından Meclis 28. Dönem 3. Yasama Yılı’na 1 Ekim Salı günü başlayacak.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un açılış konuşmasının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Genel Kurul’a hitap edecek.

Yeni anayasada ilerleme olabilecek mi?

28. yasama döneminde TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ile iktidar partisinin gündemindeki en önemli başlıklardan birisi yeni anayasa çalışmaları olacak.

Kurtulmuş’un daha önce yaptığı anayasa turlarını yenilemesi ve sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve düşünce kuruluşlarından yeni anayasaya ilişkin görüş ve önerilerini alması beklenirken, AK Parti grubunun da Meclis’te grubu bulunan siyasi partileri ziyaret edebileceği belirtiliyor.

Ancak TİP Milletvekili Can Atalay’ın durumu ile ilişkin yaz aylarında düzenlenen olağanüstü oturumda yaşanan kavga ile muhalefet partilerinin iktidara önce mevcut anayasaya uyma çağrısı yapması sonrasında bu çalışmalardan somut bir sonuç çıkması şimdilik beklenmiyor.

Meclis açılmadan anayasa ile ilişkin tartışmaları alevlendiren gelişme ise Cumhur İttifakı’nın küçük ortaklarından Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu’nun ”Anayasa’nın dördüncü maddesine karşıyız” şeklindeki açıklamaları olmuştu.

Kurtulmuş, Rusya dönüşü uçakta yaptığı açıklamada anayasa çalışmaları konusunda Ekim ayından başlayan bir yıllık bir takvim oluşturduklarını söyleyerek, bu kapsamda hukuk camiası, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları, kooperatifler, KOBİ ve esnaf örgütleri, sanayiciler, öğrenciler, emekliler gibi toplumun farklı gruplarıyla belli aralıklarla bir araya geleceklerini kaydetti.

9. Yargı Paketi de gündemde

TBMM’nin yeni döneminde önceki yasama yılından kalan tekliflerle ilişkin gelişmeler de dikkatle takip edilecek. Genel Kurul’un yeni yasama dönemine ilk olarak yarım kalan tekliflerle devam etmesi bekleniyor.

Bu çerçevede Genel Kurul’da görüşmelerine başlanan ve bazı maddeleri kabul edilen Öğretmenlik Mesleği Kanunu Teklifi ilk gündeme gelebilecek tekliflerden.

Öğretmenlik Mesleği Kanun Teklifi’nin 22 maddelik birinci bölümü Genel Kurul’da oylanarak kabul edilirken, eğitimcilerin büyük tepkisini çeken teklifin görüşmeleri yarım bırakılarak yeni yasama yılına ertelenmişti.

Önceki dönemde komisyonlardaki görüşmeleri tamamlanıp kabul edilen 9. Yargı Paketi ile Tüketicilerin Korunmasına Yönelik Kanun Teklifinin Genel Kurul görüşmelerine ise başlanamamıştı. Bu tekliflere de yeni dönemde devam edilecek.

9. Yargı Paketi ile gündeme gelen ”etki ajanlığı maddesi” olarak bilinen düzenleme Meclis tatile girmeden önce tartışma yaratmıştı. Bu maddenin yargı paketinin içine yeniden dahil edilip edilmeyeceği yeni dönemin önemli gündem maddelerinden biri olacak.

Bu arada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu yargı paketinden bağımsız olarak Ekim ayında Yargı Reformu Strateji Belgesi’ni açıklaması bekleniyor.

TBMM’yi yeni dönemde bekleyen bir başka mesai ise iç tüzük ile ilişkin olabilir. Meclis İç Tüzüğü’nün yenilenmesi bir süredir konuşulan bir konuydu. TBMM Başkanı Kurtulmuş’un Meclis çalışmalarına başlayınca parti gruplarıyla müzakere ederek bu konuyu gündeme taşıması söz konusu olabilir.

Ekonomi önemli gündem maddesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yeni dönemdeki en önemli gündem başlıklarından birisi de ekonomi olacak.

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan 3 Ekim’de Plan ve Bütçe Komisyonu’nda sunum yapacak. Sunumda son ekonomik gelişmeleri değerlendirecek olan Karahan’ın yüksek enflasyon, küresel gelişmeler ve para politikası ile ilişkin son durumu aktarması bekleniyor.

Meclis’in bu yasama dönemindeki bir başka ekonomi başlığı ise 2025 yılı bütçesi olacak. Bütçenin Ekim ayı ortalarında Meclis’e sunulması öngörülüyor. Gerek Plan ve Bütçe Komisyonu gerekse Genel Kurul’daki bütçe görüşmelerinin sert geçeceği tahmin ediliyor.

Öte yandan Meclis’in açılmasıyla birlikte Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in uyguladığı ekonomi programı kapsamında kayıt dışılıkla mücadele gibi alanlarda yeni tekliflerin sunulması da bekleniyor.

Geçen dönem komisyonda görüşülen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nda değişiklik teklifinin yeni dönemde görüşmelerine başlanması planlanıyor.

Yapay zeka komisyonu kurulacak mı?

Meclis’in yeni döneminde yapay zeka ile ilişkin araştırma komisyonu kurulması da planlamalar arasında.

Komisyonda yapay zeka programlarının geldiği son nokta, programların güvenirliği, şeffaflık prensibine uygun hareket edip etmediği, kişisel verilerin korunmasına ilişkin önlemlerin alınması ve kullanıcılara karşı sorumluluk üstlenmesi gibi başlıklarda çalışmaların yapılması planlanıyor.

Komisyonu’nun kurulma fikri TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı ve AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman tarafından açıklanmıştı. Yayman, Google yetkililerinin sunum yaptığı toplantıda ”Yapay zeka konusunda Meclis’te bir araştırma komisyonu kurulmasıyla ilişkin çalışmalar var” diye konuşmuştu.

Öte yandan Dijital Mecralar Komisyonu’nun da çalışmalarını sürdürmesi bekleniyor. AK Parti hükümeti, Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye’nin öldürülmesi ile ilişkin paylaşımları engellediği gerekçesiyle Ağustos ayında Instagram’ı kapatmış, ancak yüksek ticari kayıplar ve gelen tepkiler sebebiyle 10 gün sonra yeniden açmıştı.

Dijital Mecralar Komisyonu’nun yeni dönemde hazırlıkları bir süredir devam eden Dijital Telif yasasını çalışmaya devam etmesi bekleniyor. Bu yasa ile içerik üreten kişi, kurum ve kuruluşların telif haklarının koruma altına alınmasının hedeflendiği belirtiliyor.

Meclis’te yeni gruplar kurulur mu?

TBMM’nin yeni yasama döneminde siyasetteki sıcak gündem de önemli yer tutarken, küçük partilerin yeni gruplar kurup kurmadığı yakından takip edilecek.

DEVA ve Gelecek Partisi 14 Mayıs 2023 seçimlerinin ardından Meclis’te ortak grup kurmak için görüşmeler yürütmüş ancak sonuç alınamamıştı. Bunun üzerine Gelecek Partisi ile Saadet Partisi, Saadet adı altında bir grup kurmuştu.

Meclis yaz tatilinde iken Gelecek ile DEVA arasında birleşme görüşmeleri yapılırken, liderler Ahmet Davutoğlu ile Ali Babacan da bir araya gelmişti. Ancak en son Davutoğlu ”DEVA şu veya bu modelde birleşmeye henüz hazır değil” derken, iki partinin ortak grup kurmasına ise kapıyı açık bıraktı.

Yeni dönemde Meclis’teki sandalye aritmetiğinin değişip değişmeyeceği de bir başka sıcak gündem konusu olacak.

TBMM’deki son sandalye dağılımına göre AKP’nin 266, MHP’nin 50, HÜDA PAR’ın ise dört milletvekili bulunuyor. Dolayısıyla toplam 593 sandalyeli Meclis’te Cumhur İttifakı’nın oyları 320’yi buluyor.

Öte yandan muhalefet cephesinde ise durum şöyle: CHP’nin sandalye sayısı şu an 128.

DEM Parti ise 57 milletvekiline sahip.

Geçmiş dönemde Millet İttifakı’nda yer alan ancak 28 Mayıs’taki ikinci tur sonrası kopan İYİ Parti’nin son kayıplarının ardından 30 milletvekili bulunuyor.

DEVA’nın 15, Gelecek Partisi ve Saadet Partisinin ortak grubunun ise 20 sandalyesi var.

Şu anda bir partiden olmayan sekiz bağımsız milletvekili de bulunurken, yerel seçimde AK Parti ile ittifaka gitmeyen Yeniden Refah Partisi’nin ise dört vekili var.

Demokrat Parti’nin üç, Türkiye İşçi Partisi’nin üç, Demokratik Bölgeler Partisi’nin iki, Emek Partisi’nin iki, Demokratik Sol Parti’nin de bir milletvekili bulunuyor.