CHP’nin oyları nasıl yükselir?

Seçim yaklaşırken, CHP’nin oylarının, AKP’yi bir-iki puan geçip geçmediği tartışılırken, asıl sorulması gereken sorular nedense hiç sorulmuyor.

CHP’nin oyları, bu kadar ağır ekonomik şartlara rağmen, neden hala yüzde 40’ları bulamadı?

CHP’nin oylarının, yüzde 40’lara ulaşma ihtimali var mı, eğer böyle bir ihtimal yoksa, neden?

CHP, 1923’te Atatürk tarafından kurulan ve cumhuriyet ile yaşıt bir parti. Geçmişinde, Atatürk dönemindeki hem siyasi hem ekonomik başarılar dışında, Kıbrıs Barış Harekatı ve terör örgütü liderinin Türkiye’ye getirilmesi gibi iki önemli tarihi olay var.

Buna rağmen CHP,  AKP’nin, “en iyi savunma, saldırıdır” kuralını uygulamasıyla, başarılar değil, hep olumsuzluklarla gündemde oldu. AKP, CHP’nin başarılarına sahip çıksa bile, “Truman Show”daki gibi gerçeklerden uzaklaşmış, yadırgamayacak bir kitle oluştu.

Anketler arasında farklar olsa da genel tablo, AKP’nin oylarındaki düşme eğilimine rağmen, hala CHP’nin tartışmasız birinciliğini göstermiyor. Bunda, AKP’nin, bir “düşman” üretip, hatalarını “düşman”a yıkması ve CHP’yi “birinci düşman” olarak seçmesinin önemli bir etkisi var. AKP, bunun sonuçlarını, geçtiğimiz yirmi yıllık seçimlerde iktidarda kalarak aldı.  

Ancak 2019 yerel seçimleri, AKP’nin, “CHP eşittir düşman” modelinin değişmesine neden oldu.

Bunun en önemli nedeni de, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, yeni rejimle tüm yetkileri elinde toplayan, “tek adam” konumu oldu.  Hem “tek adam” olup hem de bütün hataların sorumlusunun CHP olduğunu anlatmakta AKP zorlanmaya başladı.

Ecevit nasıl başardı?

CHP, Türkiye’de seçmenin yüzde 30’nun sol, yüzde 70’nin merkez ve sağ olduğu tezine aykırı bir şekilde, 2002’den bu yana en fazla yüzde 25 oy alan bir parti oldu.

Bunda, Ecevit hükümetinin, ağır ekonomik krizin çözümü için gerekli tedbirleri alarak, bunun siyasi bedelini ödemesi etkili oldu.

Oysa şimdi AKP, büyük oy kaybına ve seçimde DSP’nin durumuna düşmesine neden olacağı için, ekonomik kriz için alınması gereken tedbirleri almayarak, ağır siyasi sonuçlarını ödemeyi, seçim sonrası gelecek iktidara bırakıyor. 

CHP, 1973’te yüzde 33.29, 1977’de yüzde 41.38 oy alarak iktidara gelmişti.

1983’te Halkçı Parti yüzde 30.46 oy almıştı.

CHP, 2002’den bu yana en fazla 2011 seçiminde yüzde 25.98, Kasım 2015 seçiminde yüzde 25.32 oy aldı.

CHP, son birkaç yıldır geçmişte olmadığı kadar, yerel seçimlerin verdiği moral ile daha aktif çalışmaya ve politika üretmeye başladı. Bu da oyların yüzde 30’lara çıkma ihtimalini gündeme getirdi. Ancak hala bu oranı bulup bulamayacağı tartışmalı.

CHP’nin bu başarıya ulaşmasındaki en büyük engel, kitlelerde, geleceğe dönük umut yaratamaması. Seçmenler beklentileri için oy kullanır.

Ecevit, “komünizm” kelimesinden bile korkulduğu 1970’lerde, “ortanın solu” görüşünü savunmasına ve “ortanın solu Moskova’nın yolu” sloganıyla karşı çıkılmasına rağmen, “Ne ezen ne ezilen, insanca, hakça bir düzen” vaadiyle iktidara gelmişti.

Ecevit’in bu başarısında, ekonomi, dış politika konuları başta olmak üzere belli konularda, partili olmayan uzmanlarla, öğretim üyeleriyle çalışmasının katkıları oldu.

“Helalleşme” etkili oldu

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun açıkladığı önerilerden şu ana kadar geniş kesimlerde en büyük ilginin “helalleşme” kavramına olduğu görülüyor. Bunun dışında, birçok vaadin yapılmasına rağmen, geniş kitlelerde etkili olmuş başka bir kavram ya da slogan yok.

Ekonomik kriz ortamında, insanların beklentilerini karşılayacak ve bir CHP iktidarında, bugünkünden daha iyi bir durumda olacaklarına ilişkin kitlelere güven verilmediği takdirde, CHP’nin yüzde 30’ları aşması zor görünüyor.

Kılıçdaroğlu’nun yaptığı birçok vaadin, anlatılmasında, sloganlaştırılmasında ve geniş kitlelerce benimsenmesindeki eksiklik giderilebilmiş değil.

Öğretim üyeleri ve uzmanlardan oluşan “beyin fırtınası” yapacak gruplarla, AKP düzeni yerine CHP düzeninin ne demek olduğunu anlatacak, beklentileri karşılayacak bir model ve slogan bulunmaması halinde, birbirinden bağımsız vaatlerin kamuoyunda etkisinin sınırlı olduğu anket sonuçlarıyla görülüyor.