Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICT) Rezidüel Mekanizması geçtiğimiz hafta “Bosna Kasabı” lakaplı eski Sırp komutan Ratka Mladic’e verilen ömür boyu hapis cezasını onadı. Mladic, 1990’lı yıllarda Bosna Savaşı’nda yüz binden fazla Boşnakın öldürülmesinden suçlu bulunan Sırp liderler Radovan Karadzic ve (Milosevic 2006’da öldüğü için gıyabında yargılanmıştı) Slobodan Miloseviç’le birlikte merkezi Lahey’de bulunan Eski Yugoslavya Uluslararası Mahkemesi’nde (EYUCM) 22 Kasım 2017’de suçlu bulunmuş ve müebbet hapse mahkûm edilmişti. Ancak Mladic, hakkında verilen ömür boyu hapis cezasına, adil yargılanmadığı ve hakimlerin yargılamada hata yaptıklarını ileri sürerek itiraz etmiş, yeniden yargılanmasını ve beraatını istemişti.
Yaşanan mahkeme sürecini çok iyi bilen Türkiye’nin Avrupa Konseyi Nezdindeki Eski Daimî Temsilcisi Büyükelçi Daryal Batıbay bu konuda aydınlatıcı bir yazı yazarak benimle de paylaştı. Ben de Büyükelçi Batıbay’ın yazısını sizlere aktarmak istedim:
“Sırp Kasabı olarak bilinen ve on yıldır tutuklu bulunan ömrünün kalan bölümünü de hapiste geçirecek. Geç de olsa gelen adalet, Mladic’in katlettirdiği on binlerce Boşnak’ın aileleri ve sevdiklerinin huzur bulmalarını bir ölçüde sağlayacaktır. Adı geçenin 2017’deki ilk mahkumiyeti üzerine yazdığım ayrıntılı notu yeniden anımsatmak istedim.
Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (EYUCM), Bosnalı Sırpların eski komutanı Radtko Mladic’i 22 Kasım 2017’de soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçlarından müebbet hapse mahkûm etti. 24 yıl önce kurulan EYUCM Bosna’da işlenen suçlar ve yapılan katliamlardan sorumlu gördüğü 161 kişiyi yargılama kararı almış, bu kişilerden 83’ünü mahkûm etmiştir.
Diğerleri ya aklanmış ya ölmüş ya da yakalanamamıştır. 84’üncü mahkûm olan Mladic sanıkların en önemlisidir. Zira sekiz bin Bosnalının katledildiği Srebrenica katliamının ve yıllar süren kanlı Saraybosna ablukasının baş sorumlusudur. Yıl sonunda görevi bitecek olan mahkeme bu son kararıyla misyonunu başarıyla tamamlamış olacaktır. Evet, çalışmaları yıllar almış, ancak adalet geç de olsa yerine gelmiştir.
Bosna’da yaşananların elebaşlarının mahkûm olması, kurbanların aile ve yakınlarının acılarını bir ölçüde hafifletecektir, kuşkusuz. Mahkeme, ayrıca, topladığı belgeler, tanık ve uzman ifadeleriyle kapsamlı bir tarihi arşiv oluşturmuştur. Bu arşiv Bosna’da yaşananları Helsinki zirve hazırlık toplantısında ortaya çıktı. İnsanlığın gözü önüne sermekte ve tarihi gerçeklerin inkarını güçleştirmektedir. İleride bir gün Bosna’yı oluşturan milliyetlerin ve özellikle Sırplarla Müslüman Boşnaklar ve bir ölçüde Hırvatların uzlaşmasına katkı yapacaktır.
Bosna’da yaşanan facianın sorumlularını yargılayacak uluslararası bir mahkeme kurulması düşüncesi 1992 AGİT (Avrupa Güvenlik ve İş birliği Teşkilatı- o zamanki adıyla AGİK/ Avrupa Güvenlik ve İş birliği Konferansı) Helsinki zirve hazırlık toplantısında ortaya çıktı.
AB’nin eski Yugoslavya’da akan kana seyirci kalması, ABD’nin ise henüz müdahaleye hazır olmaması zirve hazırlıklarına gölge düşürüyordu. Başkanlık ettiğim hazırlık heyetimizin önayak olmasıyla gayri resmi bir ‘Bosna’nın Dostları Grubu’ oluşturuldu. EYUCM düşüncesi bu grup içinde şekillendi.
Özellikle ABD heyetine, İkinci Dünya Savaşı ertesinde kurduğu Nurnberg Mahkemesi gibi bir yargı yoluna öncülük etmesini biz ve grubun diğer üyeleri ısrarla telkin ettik. ABD heyeti başkanı Büyükelçi John J. Maresca, gruptan gelen bu telkinleri benimsedi ve öneriyi kuvvetle sahiplendi. ABD-Almanya inisiyatifiyle ertesi yıl EYUCM BM Güvenlik Konseyi tarafından oluşturuldu. Mladic’in nihayet suçlarının hesabını yargı önünde vermesi vesilesiyle Büyükelçi John J. Maresca’yı takdir ve saygıyla anıyorum…”
Gördüğünüz gibi insanlık, savaş kışkırtıcılığı, toplu insan öldürülmesine yol açan eylemlerde bulunmak suçlarını işleyenler er ya da geç cezalarını ve belalarını buluyor. Eden bulur diyoruz ya, bu durumda eden belasını çok kötü buldu!
Yorum Yazın