Ruhsal hastalık ve idam fermanı…

Amerika’nın 32 eyaletinde idam cezası uygulanır. Teksas eyaleti ise sert ceza yasalarıyla tanınır ve idam cezasını geciktirmeden uygulayan eyaletlerin başında gelir. Geçtiğimiz yıl bir Çarşamba günü akşam üstü saat 6.00 da gene bir kişi idam edilecekti, fakat üst Federal Mahkemeye yapılan bir başvuru ile idam ertelendi.

Aslında konu 1992 yılına kadar giden bir olayla başladı

Scott Panetti isimli 34 yaşında bir adam arası bozuk olan ikinci eşi Sonya Alvarado ve kız çocuğunun gözleri önünde Sonya’nın babasını ve annesini öldürür. Karısını ve kız çoğunu rehin alıp bütün gece polise direnir. Ertesi gün polise teslim olur. Üç yıl sonra idamlık suç gerekçesiyle bir mahkemede yargılanır. Mahkemeye avukatsız çıkan Scott Panetti’nin davranışları onun ruh halinin normal olmadığını ortaya koyar. Mahkeme sanığın cezai ehliyetinin saptanması için konuyu tıp uzmanlarına havale eder. Uzmanlar kaynana ve kayınpeder katili olan Scott’ın “çok kişilikli, şizofren ve hayali düşmanlar gören” bir ruhsal durum yaşadığını ortaya koyar. İlk karısı Jane Perry, eski kocasının 1986 yılında psikolojik sorunlar yaşadığını "hatta evlerinin şeytanlar tarafından işgal edidiğini iddia ederek, evi şeytandan temizleme ayinleri düzenlediğini” belirtir. Buna rağmen mahkeme Teksas yasalarına göre idamı gerektiren bir suç işlediğine kanaat getirir. Bilindiği gibi Teksas’ta idam dar ağacı kullanılarak değil, özel bir kimyasal karışım mahkumun vücuduna enjekte edilerek yapılır.

Scott’un avukatları müvekillerinin ruhsal bozukluk içinde olduğunu, iyi ile kötüyü birbirinden ayırt edemeyecek durumda olduğunu, hukuki deyimle “Mümeyiz” olmadığını ileri sürdüler. Savcı ise sanığın rol yaptığını, cezadan kurtulmak için bu yola başvurduğunu iddia eder.

Resmi belgeler Scott’un cinayetten önce de şizofreni ve başka ruhsal hastalıkları olduğunu ve en az 10 kere hastanede yattığını tıbbi tedavi gördüğünü ortaya koyuyor.

Şimdi 56 yasında olan ve yaşamının 22 yılını hapishanelerde geçiren Scott Panetti’nin avukatları Teksas yasasının ruhsal sorunları olan ve iyilik ile kötülük arasındaki farkı bilemeyecek derecede hasta olanlara uygulanamayacağını ispatlamak ve müvekkillerini kurtarmak için yeni bir şans daha kazanırlar.

Amerikan Yüksek Mahkemesi-ki bizdeki Yargıtay ile Anayasa Mahkemesinin toplam yetkisini taşır-“İyilik ile kötülük arasındaki farkı bilemeyecek derecede hasta olan kişilerin idam edilmeyeceğine” dair emsal kararlar almasına rağmen 2004 yılında Teksas mahkemesi kararında ısrar eder ve Scott Panetti’nin öldürücü kimyasal karışım verilmek yoluyla idamına karar verir fakat üst eyalet mahkemesine yapılan itiraz üzerine iki kişilik bir bilirkişi Scott Panetti’nin rol yaptığını iddia eder ve idam tarihi de 3 Aralık 2014 Çarşamba günü olarak saptanır.

Bu defa savunma avukatları konuyu gene başka bir üst mahkemeye götürürler, yapılan itirazlar, savunmalar ve bilirkişiler derken Federal Üst Mahkeme Teksas mahkemesinin gerekli yöntemleri tam kullanmadığı gerekçesiyle idamı durdurur ve savunma yapılmasına karar verir.

Zamanın Teksas valisi Rick Perry aralarında kendi partisinin ileri gelen üyeleri de dahil çeşitli kişi ve idam karşıtı örgütlerin affetmesi için yaptıkları başvurulara rağmen harekete geçmez ve yetkisini kullanmaz.

Şimdi tüm Amerika’da idama karşı olanlar ve değişik hukuk kurumları konu ile ilgili tartışmaları yeniden başlattılar. Bakalım Federal Üst Mahkemedeki duruşma sonucu ne olacak?

Federal Hükümet ve ABD ordusunun yanı sıra Amerika’da aşağıdaki eyaletlerde idam cezası uygulanmaktadır.

Alabama

Arizona

Arkansas

California

Colorado

Delaware

Florida

Georgia

Idaho

Indiana

Kansas