Çocukluğumda öğrendiğim bir şarkıydı Santa Lucia. Bir kaç yüzyıllık geçmişi olsa gerek. Napolili denizcilerin şarkısı. İlk kez geçen yüzyılın başlarında ünlü İtalyan tenor Enrico Caruzo’nun sesinden plak kaydı var. Ardından İtalyan asıllı Amerikalı tenor Mario Lanza da Santa Lucia’yı plağa okumuş. Şarkıda Napoli açıklarında bir gece vakti teknesiyle dolaşan bir denizcinin yolunun mehtapla aydınlatılması anlatılıyor. Mehtabın ışığı da Santa Lucia’nın ışığı olarak kabul ediliyor.
Latince Lucia ya da lux ışık demek. Azize Lucia’nın ışıkların, körlerin azizesi olduğuna inanıldığından yüzyıllar önce İskandinavya’da halk yılın en uzun gecesinin 13 Aralık olduğunu sanarak o tarihi Santa Lucia yortusu olarak kutlamaya başlamış. Yani akıllarınca Azize Lucia o karanlık geceyi ışıklandıracakmış. İsveç’te bir Santa Lucia kutlama törenini izlemiştim. Ondört-onbeş yaşlarında, sarışın, mavi gözlü bir genç kıza tepeden tırnağa beyazlar giydiriyorlar. Belinde bakirelik simgesi kırmızı bir kuşak. Başına da yanar mumlardan bir taç takıyorlar.Santa Lucia rolündeki kızın arkasında da beyazlar içinde,bellerinde kırmızı kuşaklar aynı yaşlarda kızlar var. Ama onların başında mumdan taç yok. Santa Lucia rolünü üstlenen kızın çevresinde dans edip Santa Lucia şarkısını söylüyorlar.
Santa Lucia ya da Türkçesiyle Azize Lucia MS 283’te çok zengin ve soylu bir ailenin kızı olarak Sicilya Adası’nda, Siraküza kentinde doğmuş. Babası Roma kökenliymiş. Lucia’nın parlak, mavi gözleri varmış. Kendisi de pek güzelmiş. Santa Lucia hakkında anlatılan iki farklı efsane var. İkisi de şiddet içeriyor.
Lucia daha küçük yaştayken babasını kaybetmiş. Annesiyle baş başa kalmış. Ailede onları koruyacak bir erkek akraba da yokmuş. Bu arada bir not düşelim Kayıtlarda annesinin adı Eutychia’ymış. Kadının isminden dolayı Hellen kökenli olduğu sanılıyor. O dönem Hıristıyanlık yasak olduğundan Hıristiyanlar sürekli baskı altında tutulur, işkence görür, hatta öldürülürmüş. Lucia Büyüdüğünde Hıristıyanlığı benimsemiş. Bu arada da çok güzel bir genç kız olmuş. Etrafında erkekler pervane oluyormuş.
Derken bu erkeklerden bir soylu Lucia’ya evlenme teklif etmiş. Lucia’nın annesi de bu evliliğe sıcak bakıyor, onu evlenmeye zorluyormuş. Lucia reddetmiş. Bu zengin soylu aslında Lucia’nın parlak mavi gözlerine vurulmuşmuş. Son derece özgür ruhlu olan Lucia, ailesinin ve istemediği adamın sürekli evlilik baskılarını özgürlüğüne müdahale olarak algılamış. Batsın bu mavi gözlerim, diyerek gözlerini oyup bir çanak içinde peşini bırakmayan adama göndermiş. Efsane bu ya, tutuculuk derecesinde Hıristiyan olan Lucia’nın bu cesur davranışı Tanrı’ya çok dokunmuş ve ona gözlerini geri vermiş. Rönesans döneminde resmedilen Santa Lucia’nın tablolarında elinde tuttuğu çanağın içindeki gözleri görülüyor.
Bir başka efsaneye göre Hıristiyanlık dinini benimsedikleri için çeşitli işkenceler görerek öldürülen öbür azizeler gibi Lucia da bakire kalmaya karar vermişmiş. Annesinin ise Lucia’nın kendini Hıristiyanlığa ve Tanrı’ya adadığından haberi yokmuş. Kadıncağızın sağlığı da bozukmuş. Hayattayken kızımı baş göz edeyim de içim rahat bu dünyayı terk edeyim kaygısıyla Lucia’nın isteği dışında onu genç ve zengin bir adamla nişanlamış.
Öte yandan hastalığı iyica artan Eutychia Catania’da Azize Agatha’nın mezarına giderse iyileşeceğini öğrenmiş. Gerçekten de bir süre sonra Eutychia’nın hastalığı tamamıyla geçmiş. Bunun üstüne Lucia annesine servetlerinin bir kısmını yoksullara dağıtmalarını söylemiş. Tam bu sırada Lucia’nın nişanlısı bu haberi öğrenip doğru Siraküza Valisi Paschasius’a ihbar etmiş. Paschasius da Lucia’ya bu fikrinden vaz geçmesini, imparatorun resmi önünde bir bağış yapmasını emretmiş. Lucia bunu reddedince Paschasius kızı bir geneleve gönderip fahişe olmaya mahkum etmiş.
Efsaneye göre Lucia’yı almaya gelen silahlı nöbetçiler kızı yerinden kıpırdatamamışlar. Yakmaya kalkmışlar, Ama alevler Lucia’nın vücuduna dokunmuyormuş. Sonunda boğazına kılıç sokarak öldürmüşler.Bir başka efsaneye göre Paschasius Lucia’nın gözlerini oydurtmuş. Zaman içinde Katolik Kilisesi Lucia’yı azize mertebesine yükseltmiş. Bugün Santa Lucia körler ve ışık azizesi. Her 13 Aralık’ta da Hıristiyan dünyasında yortusu kutlanıyor.
Yorum Yazın