Bu sene Avrupa’nın doğalgaz sıkıntıları her ne kadar bizim gündem yoğunluğumuzdan dolayı arka plana atılsa da sıklıkla yer aldı basında. Avrupa’da soğuyan hava ve Rusya’dan gelen doğalgaz miktarının azalmasıyla fiyatlar 1 yılda yüzde 800 zamlandı.
Gelir giderimizi birim fiyat üzerinden değerlendirdiğimizde mevcut enflasyonu bizim kadar hissetmeselerde anlaşılan oralarda da durum karışık.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 2022 yılı bütçe sunumunda dile getirdiği "Türkiye’nin Avrupa’nın en ucuz doğalgazını tükettiği" cümlesinden yola çıktım. Hatırlayanlar vardır yıllar önce Burhan Kuzu’nun da sosyal medya hesabından benzer bir açıklaması vardı, Kuzu; “Avrupa’da doğalgazı en ucuz kullanan ülke Türkiye. Almanya başta olmak üzere birçok AB ülkesi, Rusya’dan doğalgazı Türkiye’den daha ucuza aldığı halde, Türkiye’den daha pahalı olarak tüketiciye satıyor.” demişti. Yükselen kur ve peş peşe zamlar dolayısıyla 2019’daki bu açıklama bir kesimden tepki görmüştü. Ancak satın alma gücüne ve Euro’ya göre paritelendirildiğinde farklı sonuçlar çıksa da Kuzu’nun açıklamalarında doğruluk payı vardı.
Bazı kaynaklara göre Türkiye, "ticari sır" gerekçesiyle doğalgaz ithalat fiyatlarını resmi olarak açıklamıyor. Uzmanlık gerektirmesi, karışık süreç, farklı anlaşmalar ve adı üstünde ticari sır olması sebebiyle bu işin peşine düşmüyorum. Ama gençliğimden aklımda kalan bir soruyu hatırladım. “Doğalgaza geçiyor, evlerden diğer ısınma gereçlerini ayıklıyoruz peki ya bir gün doğalgaz sıkıntısı yaşanırsa? Nasıl ısınacağız?” O zamanki bilgimle doğalgaz gözümde sadece ısınmak içinmiş. Farklı formlarını, temin ettiğimiz ülkelerle ilişkilerimizi, sanayi üretimimizle doğrudan bağlantılı olduğu ise sonralarda şekillendi bende.
2000'li yıllarda 5 şehirde kullanılmaktayken, bugün 81 ile ulaşmış durumda olan doğalgaz gerçekten ülkemizde vatandaşlara daha ekonomik şartlarda mı sunuluyor?
Bu yılın ve geçen yılın aynı ayında gelen doğalgaz faturasını önüme koyduğumda mevcut enflasyon farkını bulamadım. Faturam çok artmamış? Geçtiğimiz yılın aynı ayında hava daha sıcaktı, kullanım oranı düşüktü ya da geçen yıl ödediğimiz miktar aslında hakkından fazlaydı şimdi ancak normale yaklaştı yorumları gelecektir. Her ne olursa olsun bugün ekmekten, benzine A’dan Z’ye her şey zam görmüşken doğalgaz faturasındaki seyir hane bütçesinde kısmi ferahlama sebebi…
Botaş’ın sırasıyla yüzde 15, yüzde 40’ ve yüzde 20’lik zammı meskenlere değil sanayiye ve elektirik üreten santrallere uygulaması zamlı ürünler olarak karşımıza çıkıyor ama hane faturasına henüz yansımıyor.
Kıyaslamam bilimsel açıdan doğru olmayabilir ama vatandaş gözüyle şunu görüyorum “bir depo benzinden daha ucuza ailece 1 ay ısınıyoruz”.
Doğalgazda uygun fiyatın son günleri mi?
Zengin zenginliğini katlarken ortada orta halli kalmadı. Kurda 17’ye kadar TL’ye güvenip ancak önünü göremediği için belki son birikimini dövize çevirenin karışık duygular beslediği bugünlerde, ne olursa olsun güzel haber kurlar kısmen düştü. Zamlarda geri adım yok, uzmanlar enflasyonun normale dönmesi için önümüzde 5-6 aylık süreçten söz ediyor. Her şey yolunda gitse bile biraz daha sıkmak gerekecek dişimizi, gerekirse simit yenecek eski bir starın tabiriyle….
Bebek bezinden kadın pedine, ekmekten benzine, sütten alkole…. Her şey pahalı ama doğalgaz fiyatları iyi gidiyor diye başladığım bu yazı AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş’ın kademeli doğalgaz tarifesini dile getirmesiyle başka bir yöne evrildi. Kademeli tarife hem tasarruf bilinci aşılanması hem de bireysel ve ulusal ekonomik avantajları sebebiyle kabul görmeyecek bir uygulama değil. Ancak haberlere konu olduğu gibi “bir villada oturanla bir gecekonduda oturanın aynı fiyattan doğalgaz tüketimini uygun bulmuyoruz” açıklaması akla şöyle sorular getiriyor…
-Bedelini ödeyen, legal olarak evini satın alıp düzenli vergisini veren bir ev sahibi ile, adı üstünde “gecekondu” sahibi arasında bir fark olacaksa avantaj kimden yana olmalı?
- Enerji verimliliğine uygun inşa edilmiş, daha az tüketim yapan evlerin avantajlı durumda olması gerekmez mi?
-Aileden kalmış lüks kabul edilen ancak şu an geliri düşük olan kişiler için süreç nasıl işlemeli?
- Villa görünümlü gecekondular ya da kaçak katlı rezidanslar için nasıl bir tarife uygulaması olacak?
-Kayıp kaçak bedeli adıyla yıllardır faturalarımızda “hırsızlık yapanın” cezasını da ödediğimiz gibi, doğruyu adili seçenin cezalandırıldığı düzenlemeler doğalgazda da mı karşımıza çıkacak?
Doğalgaza ilişkin teklif 4 Ocak’tan itibaren mecliste görüşülecek, neler olacak, hep birlikte göreceğiz…
Yorum Yazın