İngiltere, Güney Afrika, Brezilya derken dünyanın çeşitli yerlerinde koronavirüsün daha bulaşıcı ve saldırgan varyantları görülmeye başladı. Uzmanlar ilk başta bunun normal bir süreç olduğunu ve virüsün aşılara dirençli hale gelecek kadar mutasyona uğramasının yıllar sürebileceğini söylemişti ancak kimse bu kadarını beklemiyordu. Araştırmacılar, aşıların yeni varyantlar üzerindeki etkisinin zayıf kalmaya başladığı konusunda uyarılarda bulunarak panik içinde şu çağrıyı yaptılar: Daha fazla mutasyona uğramadan aşılama için elinizi çabuk tutun!
Uzun zamandır beklenen "Koronavirüs mutasyonları orjinalinden ne kadar farklı ve aşılar işe yarayacak mı?" soruları yavaş yavaş yanıt buluyor.
İki Kovid-19 aşısının Güney Afrika'da test edildikleri diğer yerlere göre çok daha az etkili olduğunu gösteren yeni veriler, koronavirüsün aşılardan hızla kurtulmanın yollarını bulduğuna dair korkuları artırdı.
Los Angeles Times'ın haberine göre, ABD şirketi Novavax bu hafta aşısının İngiltere'de yürütülen klinik çalışmalarda yaklaşık yüzde 90 etkili olmasına rağmen, bu oranın Güney Afrika'da yüzde 49'a düştüğünü ve şirketin Güney Afrika'da analiz ettiği neredeyse tüm enfeksiyonların B.1.351'i içerdiğini bildirdi.
Bu varyant geçen yılın sonlarında Güney Afrika'da ortaya çıktıktan sonra ABD ve en az 30 başka ülkeye daha yayıldı.
Johnson & Johnson Cuma günü yaptığı açıklamada, yeni aşısının orta veya ağır hastalıkları önlemeye karşı ABD'de yüzde 72, Latin Amerika'da yüzde 66 ve Güney Afrika'da yüzde 57 etkili olduğunu duyurdu.
BAZI VARYANTLAR DAHA DİRENÇLİ
Laboratuvar testleri, ABD'de izin verilen aşıların - biri Pfizer ve BioNTech'ten, diğeri Moderna ve Ulusal Sağlık Enstitülerinden - Güney Afrika varyantına karşı tetiklenen bağışıklığın daha sınırlı olduğunu ortaya koydu.
Şimdi insanlar üzerinde yapılan testlerde, bazı varyantların belirli aşılara karşı daha dirençli olduğuna dair kanıtlar var.
Harvard epidemiyoloğu Dr. Michael Mina, "Evrimsel biyoloji perspektifinden, bu tamamen beklenen ve öngörülen bir şey" dedi ve ekledi: "Ancak bu kadar korkutucu bir şeyin doğrulanması kesinlikle iyi hissettirmiyor."
Araştırmacılar, virüsün aşılara karşı direnç geliştirmesinin aylar hatta yıllar alacağına inanıyordu. Şu an görülen hızlı evrimin, büyük ölçüde virüsün kontrolsüz yayılmasının bir sonucu olduğunu söylediler.
Dünya çapında 100 milyondan fazla insan enfekte oldu ve bu enfeksiyonların her biri, virüsün rastgele mutasyona uğraması için bir fırsat.
Virüse avantaj sağlayan bir mutasyon - örneğin vücudun doğal savunmasına direnme yeteneği - daha güçlü bir varyanta temel oluşturabiliyor.
Bu sürecin başladığına dair erken bir işaret, koronavirüse ikinci kez yakalanan insan sayısındaki fazlalık oldu. İlk enfeksiyon sırasında gelişen bağışıklık sistemlerinin, onları virüsün yeni versiyonlarından korumada başarısız olduğu ortaya çıktı.
MODERNA VE PFİZER-BİONTECH
Moderna ve Pfizer-BioNTech'teki bilim insanları, aşılarının neden olduğu bağışıklıkta da aynı şeyin olabileceğinden endişeli. Laboratuvarlarda virüsün birkaç versiyonunu denediler ve onları aşılanmış az sayıda insandan kan örnekleriyle test ettiler.
Moderna'nın aşısına yanıt olarak üretilen nötralize edici antikorlar, İngiltere'de ortaya çıkan orijinal koronavirüse ve B.1.1.7 varyantına karşı eşit derecede etkiliydi, ancak Güney Afrika varyantına karşı etkisi çok daha düşük çıktı. Pfizer'ın aşısı, Güney Afrika varyantına karşı diğerlerine kıyasla yalnızca biraz daha az etkiliydi.
Öte yandan uzmanlar, laboratuvar testlerinin insanlardaki bağışıklık tepkisini anlamak için kusurlu bir model olduğu konusunda uyardı.
Covavax, yaklaşık 4 bin 400 hastayı içeren Güney Afrika çalışmasının aşının etkinliği hakkında kesin bir ölçüm sunamayacak kadar küçük olduğu konusunda uyardı.
Johnson & Johnson sonuçları, sorunun ciddi olduğuna dair daha fazla kanıt sağladı.
Uzmanlar, aşının Güney Afrika'daki zayıf performansının - yaklaşık 6 bin 500 kişi üzerinde test edildi - neredeyse kesinlikle, orada yaygın olarak dolaşan varyantın baskın olmasının bir sonucu olduğunu söyledi.
Araştırmacılar, bu varyantın diğer varyantlardan daha bulaşıcı olduğuna ve denemenin Eylül ayında başlamasından bu yana Güney Afrika'da ve başka yerlerde daha yaygın hale geldiğine inanıyor
En endişe verici mutasyonlar, virüsün yüzeyindeki dikenli protein üzerinde olanlar çünkü mevcut aşı bağışıklık sistemini bu proteini tanıması için eğitiyor. Buradaki mutasyonlar ise virüsün fark edilmeden kaybolma olasılığını artırıyor.
Harvard epidemiyoloğu Mina, süreci sadece burnunun ve ağzının görünümünü ezberleyerek bir suçluyu aramaya benzetti.
"İlk başta bu yeterli olabilir ancak suçlu burun estetiği yaptırırsa, polisler artık onun gözleri, kulakları ve saçları hakkında da bilgi sahibi olmak isteyecekler."
İKİ DOZ ÜSTÜNE GÜÇLENDİRİCİ
Bu arada Moderna, Güney Afrika varyantını savuşturmak için mevcut iki doz rejimine eklemek üzere bir güçlendirici üstünde çalıştıklarını açıkladı. Şirket ayrıca orijinal formülden üçüncü doz vurulmasının diğer varyantlar üstüne etkili olup olmayacağını test etmeyi planlıyor.
Pfizer ile BioNTech de benzer bir şekilde ayarlanmış bir aşı geliştirmeyi düşünüyor.
ABD'de bilinen ilk Güney Afrika varyantı Perşembe günü Güney Carolina'da iki kişide görüldü. Daha bulaşıcı olduğu düşünülen İngiltere varyantı da burada dolaşıyor.
ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü yöneticisi Dr. Fauci, bu varyantların ülkede görülmesinin artık "uyanma" çağrısı olduğunu vurgulayarak şu uyardı bulundu
“Virüsün mutasyona uğrama kabiliyetini yavaşlatmanın anahtarı, elimizden geldiğince çok insanı elimizden geldiğince çabuk aşılamak. Virüsler çoğalamazlarsa mutasyona uğrayamazlar."
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri direktörü Dr.Rochelle Walensky, ABD'nin günde ortalama 1,2 milyon insanı aşıladığını söyledi. Uzmanlar bunun çok yavaş olduğunu söylüyor çünkü aşılama kampanyası kritik kitleye ulaştığında ne tür gelişmiş varyantların ortaya çıkmış olabileceği bilinmiyor.
Aşıya, vaka sayıları ihmal edilebilir derecede düşük olana kadar maske takma ve sosyal mesafeyi koruma gibi savunma taktiklerinin eşlik etmesi gerektiği vurgulanıyor.
Etkili bir aşılama kampanyası nihayetinde tüm dünya ölçeğinde olmalı. Gelecek yıl, örneğin Brezilya'daki gibi saldırgan bir tür ortaya çıkarsa, tamamen aşılanmış bir ABD bile tehlike altında olabilir.
UCLA'den epidemiyolog Anne Rimoin, "Karanlıkta bir el feneri yakıp etrafa tutarak tehlikeli varyantları görmemizi umuyoruz," dedi: "Gerçekten yapmamız gereken şey ise, ışıkları açmak."
