Amerika Birleşik Devletleri’nin yıllardır Küba’ya uyguladığı ambargo nedeniyle, dünyanın birçok ülkesinde uygulanmaya başlanan koronavirüse karşı adada aşılama henüz başlamadı.
Pfizer-BioNTech ve Moderna aşılarının da ülkeye girişi ambargo nedeniyle engelleniyor. Ancak Kübalılar, nüfusunu aşılamak için şu anda klinik deneyleri devam eden dört farklı aşı üzerinde çalışmalarından umut verici sonuçlar almaya başladı. Bu dört aşı arasında en gelişmiş aşı Soberana 02 aşısı. Soberana, İspanyolca’da ‘egemenlik’ anlamına geliyor. Küba’da Soberana 02 dışında test aşamasında olan Soberana 01, Abdala ve Mambisa adlı üç koronavirüs aşısı daha bulunuyor.
‘Mambisa’ aşısı, 19. yüzyılda bağımsızlık savaşını yürüten kadınlara ithaf ediliyor. Virüsün vücuda girdiği noktada ciddi bir bağışıklık yanıtı oluşturmayı hedefleyen burun spreyi formundaki bu aşı, bu nedenle dünyada bir ilk olma özelliği taşıyor. Küba’nın dördüncü aşısı ‘Abdala’ da bağımsızlık savaşı kahramanlarından Jose Marti’nin 15 yaşındayken yazdığı bir şiirden geliyor. Bu iki aşı da Dünya Sağlık Örgütü’nün Faz 1 için klinik onay alan güncel aşı çalışmaları listesinde yer alıyor.
İLK ÜLKE OLACAK
Yakın zamanda adadan umut verici bir haber geldi: Kübalı ilaç şirketi BioCubaFarma’nın başkanı Dr. Eduardo Martínez Díaz, ABD’nin adaya dönük ablukasının artmasına karşın ülkesinin tüm nüfusu aşılayacak ilk ülke olacağını söyledi.
Finlay Aşı Enstitüsü Genel Direktörü Dr. Vicente Vérez Bencomo da, ülkenin Covid-19’a karşı geliştirilen Soberana 02 aşısından 100 milyon doz üretim kapasitesi oluşturmaya hazırlandığını kaydetti. Pedro Kourí Tropikal İlaç Enstitüsü’nde görevli epidemiyoloji uzmanı Dr. María Eugenia Toledo Romaní ise Küba Komünist Partisi’nin resmi yayın organı Granma’ya, konuya ilişkin açıklama yaptı. Toledo, ABD’nin ülkesine dönük yaptırımlarını kınadı ve bu yaptırımların aşı üretim kapasitesini artırmayı zorlaştırdığını belirtti.
Toledo, “Faz 3 çalışmalarını gerçekleştirebilmek için gerekli ölçümleri yapabilmeli ve üzerinde karşılaştırma yapabileceğimiz gerekli istatistiki verileri elde edebilmeliyiz” diye ekledi.
ÇALIŞMALARIN DİĞER AYAĞI İRAN
Küba’nın Soberana 02 adlı aşısının 22 Aralık’ta başlayan Faz 2nin ilk bölümü tamamlandı, faz 2b aşamasına geçildi. Soberana 02’nin Faz 2b denemeleri ise Havana’nın La Lisa ve Plaza de la Revolución bölgelerinde sürüyor. Ancak aşının etkili bir şekilde denenebilmesi için yüksek düzeyde enfeksiyon oranı gerekiyor. Küba’da ise halkçı sağlık politikaları sayesinde bu vakalar oldukça düşük. Faz 3 denemeleri ise Havana’da 150 bin kişi üzerinde gerçekleştirilecek. Ancak bu sayı doğru sonuçlar alabilmek için yeterli değil. Yetkililerin ülke içindeki vaka sayılarının düşük olması nedeniyle yurtdışında da denemeler yapılması gerektiğini söylemesi üzerine harekete geçildi.
Küba’daki Finlay Aşı Enstitüsü’nden yapılan açıklamaya göre, bu sebeple İran’daki Pasteur Enstitüsü ile işbirliği anlaşması imzalandı. Havana da Küba’da geliştirilmekte olan aşılardan birinin Faz-3 denemeleri İran’da da yapılacağını duyurdu. Bunun karşılığında İran’a teknoloji transferi gerçekleştirilecek ve aşının başarılı olması halinde ortak üretime geçilecek.
(Birgün)
