Prostat içerisinde daha önce MR ve MR-füzyon biyopsi ile tespit edilen tek odakta veya birkaç odaktaki yerleşimli prostat kanserinin ameliyatsız tedavisinde fokal tedavi tekniklerinin en etkilileri olan HIFU (High Intensity Focused Ultrasound) ve Nanoknife /IRE Ablasyon işlemlerinin detaylarını ve avantajlarını Liv Hospital Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Murat Tüken anlattı.
Klasik tedavilerin dezavantajları fokal tedavilere eğilimi arttırdı
Prostat kanserinin klasik tedavisinde yıllardır uygulanan, prostat bezinin ameliyatla tamamının çıkarılması (Radikal Prostatektomi) veya ışın/şua tedavisi (Radyoterapi)’dir. Bu iki tedavi yönteminin en sık görülen yan etkileri sertleşme bozuklukları ve idrar kaçırmadır. Söz konusu yan etkilerden kaçınmak ve aynı zamanda tümörden kurtulmak için günümüzde tüm dünyada fokal tedavilere eğilim artmıştır.
Fokal Tedavilerin Avantajları
Prostat kanseri tedavisinde fokal tedavilerin avantajları;
⦁ Ameliyatsız bir işlem olması,
⦁ Herhangi bir kesi, yara izi olmaması,
⦁ Sertleşme ve idrar kaçırma gibi yan etkilerin klasik tedavilere göre çok daha nadir görülmesi,
⦁ Organ kaybına neden olmaması,
⦁ Kolay uygulanabilirliği,
⦁ Günlük yaşama ve sosyal hayata erken dönüş sağlaması.
HIFU Tedavisi
HIFU nedir?
HIFU, prostat kanserinde sadece kanserli prostat dokusunun yakılarak yok edildiği, prostatın tamamının alınmasına gerek olmayan bir yöntemdir. Bu yöntemde yüksek enerjili ses dalgaları kullanılarak kanserli dokular yok edilir. Lokalize prostat kanseri yani kanserin henüz tamamının prostat dokusu içinde olup çevre dokuların salim olduğu evrede HIFU tedavisi uygulanabilir.
HIFU tedavisi hangi hastalar için uygundur?
Prostat kanserinde gereğinden fazla tedavi durumları (overtreatment) görülür. Daha az invazif ve yeterli tedavilere ihtiyaç çok yüksek düzeydedir. Bu nedenle de prostatta tek odakta düşük riskli tümörü olan hastalara bu tip bir tedavi stratejisi uygulamak tercih edilir.
Amaç tek odaklı, lokalize prostat kanseri vakalarında nokta atışı ile kanserli dokunun yok edilmesidir. Sadece kanserli dokunun yok edilmesi, geri kalan normal prostat dokusunun korunmasının sayesinde idrar tutmayı sağlayan sfinkter fonksiyonu ve seksüel performans korunur. “Gereğinden fazla tedavi” sorusuna karşı prostat kanserinin fokal tedavisi, non-invazif bir yöntemdir.
HIFU tedavisi nasıl uygulanır?
HIFU işlemi, genel anestezi altında yapılan, non-invazif, tek seansta bitirilen bir tedavidir. İşlemde rektuma yerleştirilen ve açılı piezoelektrik kristal içeren kaşık şekilli bir aplikatör ile yayılan ultrasonografik dalgaları bir noktaya odaklayan ultrasonik tarayıcı kullanılır. Aplikatörlerin HIFU ateşleme sıralaması, yoğunluğu ve süresi her vaka için özeldir. Aplikatörlerin işlem esnasındaki intrarektal pozisyonu 3 boyutlu olarak bilgisayarlı algoritmayla belirlenir, yapılan ölçümler 3 boyutlu görüntü ile kontrol edilir, düzeltilir ve tedavi planına göre her lezyon için otomatik ve anlık gerçek zamanlı ultrasonik görüntüleme yapılır. Böylece HIFU uygulamasında en yüksek intraoperative keskinlik sağlanır.
Nanoknife /IRE Ablasyon
Nanoknife/IRE nedir? Avantajları nelerdir?
Nanoknife/IRE yeni ve güncel bir uygulamadır. Nanoknife/IRE tedavisi düşük enerjili elektrik atımları (LEDC) kullanarak hücre zarında defektler (porlar) oluşturur. Bu yöntemde, dokuya kısa süreli ancak çok yüksek elektrik akımı verilir. Uygulanan elektrik akımı hedef hücrelerde hemostaz (hücre içi denge) kaybına ve bunu takip eden hücre ölümüne (apoptoz) yol açarak tahribat yaratır. Yaratılan tahribata “Ablasyon” adı verilir. Prostat içerisinde yerleşmiş sadece kanserli dokular yok edilirken, sağlam prostat dokusu, prostat içerisinden geçen üretra dediğimiz idrar yolu ve cinsel fonksiyonları, idrar tutmayı sağlayan prostat etrafındaki sinirler ve damarlar korunur. Nanoknife /IRE tedavisi etkinliği ve güvenilirliği kabul edilmiş en yeni ve güncel Lokalize Prostat Kanseri fokal/odaklanmış ablasyon tedavisidir.
Nanoknife/IRE nasıl uygulanır?
Hastaya hafif bir sedasyon verilerek, prostat bölgesinden özel aparatlar vasıtasıyla ciltten yerleştirilen elektrik akımı ileten iğneler ile işlem gerçekleştirilir. Eş zamanlı ultrasonografi ve daha önceden MR ve MR- füzyon biyopsi ile hastanın tespit edilen tümörlü/kanserli dokuları belirlenir. Tümörlü dokuların bulunduğu alanlara iğneler yerleştirilir. Isı vermeden sadece elektrik akımı ile tümörlü dokular yok edilir. Hastalar aynı gün veya ertesi gün taburcu edilir.
