Şanghay Beşlisi nedir?
Rusya, Çin, Tacikistan, Kırgızistan ve Kazakistan tarafından 1996’da kurulan Şanghay Beşlisi, ilk aşamada güvenlik amaçlı ve üye ülkelerin teröre karşı birlikte hareket etmelerini amaçlayan bir çerçevede kuruldu. Bu dönemlerde içinde Rusya’nın ve Çin’in bulunması, Şanghay Beşlisi’nin NATO’ya alternatif bir örgüt olduğu düşüncesini pekiştirdi.
Şanghay Beşlisi, 2001’de Özbekistan’ı da tam üye yaparak Şanghay İşbirliği Örgütü adını aldı. Örgütün işbirliği kapsamında ekonomi, ticaret, enerji ve diğer stratejik alanlar da yer alıyor.
İlk kez 2017’de Hindistan ve Pakistan’ı tam üye yapmasının ardından örgüt, 2021’de İran’ı da tam üye yaparak üye sayısını dokuza çıkardı. Örgütün üç gözlemci üyesi arasında Afganistan, Moğolistan ve Belarus bulunuyor. Türkiye, Azerbaycan, Sri Lanka, Ermenistan, Kamboçya ve Nepal ise örgütün diyalog ortağı olduğu ülkeler.
Üye Ülkeler:
Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Kırgızistan, Tacikistan, Kazakistan, Özbekistan, Hindistan, Pakistan, İran*
Gözlemci Ülkeler:
Afganistan, Moğolistan, Belarus,
Diyalog Ortağı Ülkeler:
Türkiye, Azerbaycan, Sri Lanka, Ermenistan, Kamboçya, Nepal, Suudi Arabistan, Mısır ve Katar
Şanghay Beşlisi'nin amacı nedir?
Üye ülkeler arasında karşılıklı güven, iyi komşuluk ve dostluk ilişkilerinin güçlendirilmesi, bölgesel barış, güvenlik ve istikrarın korunması için ortak çaba sarfedilmesi, terörizm, köktencilik, ayrılıkçılık, örgütlü suçlar ve yasadışı göçle ortak mücadele edilmesi, ayrıca siyaset, ekonomi, bilim ve teknoloji, kültür ve eğitim, enerji, çevre konularında işbirliğinin geliştirilmesidir.
