PORT SUDAN (AA) GÖKHAN KAVAK/AHMED SATTİ Sudan'da ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında 21 aydır süren çatışmalar nedeniyle ülkenin doğusundaki Port Sudan şehrine sığınanlar, zor şartlara rağmen hayatlarına devam etmeye çalışıyor.
Doğu Afrika ülkesinde ordu ile HDK arasındaki çatışmalar, 15 Nisan 2023'ten beri başkent Hartum başta olmak üzere ülkenin birçok eyaletinde sürüyor.
Dünyanın en büyük yerinden edilme krizine yol açan çatışmalar sebebiyle altyapı, ekonomi, eğitim ve sağlık gibi alanlar ciddi şekilde zarar gördü.
Birleşmiş Milletlere (BM) göre, çatışmalar sonucu 20 binden fazla kişi hayatını kaybetti, ülkeden ayrılanların sayısı 3 milyonu geçti, 9 milyona yakın kişi ülke içinde yerinden edildi.
Sudan halkı, bu çatışmalardan dolayı türlü zorluklarla karşı karşıya kalırken bir yandan da hayatlarını idame ettirmeye çalışıyor.
Ülkenin doğusundaki Kızıldeniz eyaletinin merkezi Port Sudan'daki okula sığınan Sudanlılar, AA muhabirine yerinden edilme yolculuklarını ve sığındıkları okulda verdikleri yaşam mücadelesini anlattı.
Bazı aileler, 3 kez yerlerinden edildi
Kızıldeniz eyaleti Barınak Sorumlusu Tuka Bad Emin Ali, bazı ailelerin Hartum, Cezira ve Sinnar'daki çatışmalardan dolayı 3 kez yerinden edildiği bilgisini paylaşarak, "Burada 90 aile yani 288 kişi kalıyor." dedi.
Bu kişilerin Port Sudan'a geldiklerinde sokaklarda yattıklarına işaret eden Ali, onlar için şehirdeki okulları açtıklarını, psikolojik ve gıda desteğinde bulunduklarını dile getirdi.
Ali, "Nakdi desteği Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Gıda Programından (WFP) alıyoruz. Türkler de bize gıda yardımı yaptı. BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) çocukları destekliyor. Alman kuruluş da su ve tuvalet desteği yapıyor. Çocukları Kurtarın (Save the Children) da yardımcı oldu." bilgisini paylaştı.
Ali, buradaki çocukları, eğitimlerine devam etmeleri için şehirdeki okullara aldıklarını sözlerine ekledi.
Sudanlı Hüsna Abdullah Ahmudi, çatışmalardan dolayı 7 ay önce başkent Hartum'un Umdurman bölgesinden buraya geldiğini söyleyerek, "Bizzat yaşamasam da gördüğüm ve özellikle çocukların maruz kaldığı şiddet tablosu bizi çok etkiledi." dedi.
"Utanç verici şeyler gördük. Çok fazla hakaret ve küfür işittik"
Hamile olduğu için doktorların kendisine çok hareket etmemesi gerektiğini söylediğini aktaran Ahmudi, gözyaşları içinde şunları kaydetti:
"Kızım bir aylık iken yola çıktık. Çok zor bir yolculuktu. Ben ve kızım sağ salim çıkabildik diye Allah'a çok şükür ettim. Ailemin gerisi Hartum'da kaldı. Milisler ve isyancılardan çok fazla aşağılama ve utanç verici şeyler gördük. Çok fazla hakaret ve küfür işittik. Ne kadar anlatsam yaşadığım şeyleri aksettiremem. Çocuklara ve yaşlılara çok kötü davranılıyordu. Onları aşağılıyor ve darbediyorlardı."
Ahmudi, "Oradaki çocuklar, birbirleriyle oynarken birbirlerini yaralıyorlardı çünkü biri ordu ve diğeri isyancı diye oyun oynuyorlardı. Birini bizzat gördüm. Bir çocuk diğerini bıçakladı 'isyancı' diye. Çocuk engelli oldu ve ona 9 dikiş atıldı. Bu çocuklar bunu gördükleri için uyguluyorlardı." diye konuştu.
EşŞiteyla Ahmed Hüseyin de Hartum'un doğusundaki Hac Yusuf bölgesinden olduğunu, çatışmaların başında Cezira eyaletinin merkezi Vad Medeni'ye geçtiklerini ve çatışmaların orada da başlamasıyla Port Sudan'a geldiklerini anlattı.
"Yabancılık çekmedik"
Yolda karşılaştıkları zorluk ve maddi sıkıntıların yanı sıra çok fazla arama yapıldığını dile getiren Hüseyin, Port Sudan halkının onlara çok güzel davrandığını ve yabancı olduklarını hissettirmediklerini ifade etti.
Hüseyin, okulda aile gibi yaşadıklarına dikkati çekerek, son günlerde yardım kuruluşlarının desteğinin azaldığını, bunun dışında hiçbir sorunla karşılaşmadıklarını anlattı.
Hüseyin, "Yaşamaya çalışıyoruz. Çocuklarımız beraber oynuyor, biz de sohbet ediyoruz. Evlerimizi özledik. İnşallah bir gün döneriz diye ümit ediyorum." ifadelerini kullandı.
"HDK mensupları yolda paralarımızı alıyordu"
Vicdan Ahmed Siracuddin de Umdurman'dan buraya geldiğini, HDK mensuplarının yolda ellerindeki parayı aldıklarını, (ordu kontrol noktalarında) onları etraflıca aradıklarını anlattı.
Siracuddin, lise bitirme sınavına gireceğini de söyledi.
Muhammed Ali de Umdurman'dan önce batıya gittiklerini, sonra orada da çatışmalar başlayınca Ubeyd şehrine, daha sonra Port Sudan'a geldiklerini ifade etti.
UNICEF'in onlara destekte bulunduğunu kaydeden Ali, burada zamanlarını geçirdiklerini belirtti.
"Hayat, insanların birbirlerine gösterdiği dayanışma sayesinde kolaylaşıyor"
Hayırsever elHac Cibril Hammad da kendisinin de Cezira eyaletinden yerinden edildiğini, diğer insanlara nazaran durumunun iyi olduğunu dile getirerek, Port Sudan'daki hayırseverlerin desteğiyle barınaklarda kalanlara kıyafet, gıda desteğinde bulunduklarını anlattı.
Kıyafetleri kura yoluyla dağıttıkları bilgisini paylaşan Hammad, hayatın, insanların birbirlerine gösterdiği dayanışma sayesinde kolaylaştığını kaydetti.
