Buket TOPAKTAŞ
Gökyüzünün mavi tonları, denizin kayalıklara vuran dalga sesi, çimlerde arkadaşlarla otururken kucağımızda uyuya kalan tekir bir kedinin hissettirdiği huzur… Kahkahalar attığımız tiyatrolardan, karanlıkta düşme tehlikesi yaşadığımız sinemalardan, bir dostun gülümsemesiyle kalbimizin ısındığı kafelerden, sevdiğimiz şarkıları özgürce söylediğimiz konserlerden, söyleşilerden, şiir dinletilerinden ayrı düştük.
Hapsolduğumuz grili sarılı odalarımızda duvarlarla konuşuyoruz, anlamasını beklemeden.
‘Dönülmez akşamın ufkunda’ olmak isterken Birhan Keskin’in ‘Ben bu geçitte, susan bu cümlelerde ne arıyorum?’ dediği yerdeyiz.
Kalabalığın yalnızlığında, herkese uzak fakat her şeye yakın olduğumuz bir zamanda Clubhouse hayatımıza dahil oldu. Clubhouse içinden geçtiğimiz bu zor zamanlarda salgının suskunluğuna ses olma görevini üstlendi.
CLUBHOUSE NEDİR?
Clubhouse’ta kullanıcılar sohbet odalarına girerek karşılıklı olarak konuşmakta. Odaların hepsinin bir konusu var. Konuşmak isteyenler moderatörden izin almak zorunda. Uygulamada herkes kendisi. Takma isim kullanımına izin verilmemekte..
Clubhouse'un internet sitesinde yer alan gizlilik politikasını incelediğimizde, bazı verilerin toplandığının bilgisi verilmekte. Bu durum kişisel verilerin güvenliği açısından akıllarda soru işaretlerinin belirmesine yol açtı.
İletişim Bilimci Yalçın Arı ve Avukat Ezgi Köksal ile Clubhouse uygulamasının getirilerini ve yasal zemindeki konumunu konuştuk.
“UYGULAMA KULLANICI DOSTU”
İletişim Bilimci Yalçın Arı, Clubhouse uygulamasını, “Uygulama kullanıcı dostu, her yaştan ve sosyo-ekonomik gruptan insanın kullanabileceği bir ara yüze sahip. Sosyal ağların önemli bir kısmı ya yazı ya da video bazlı içerik üretebilecek şekilde dizayn edilmişti. İşte Clubhouse bu trendin dışına çıkarak çoklu sesli uygulamasıyla insanların dikkatini çekmeyi başardı” diyerek tanımladı.
Clubhouse uygulamasının gelişmesinde pandeminin etkisinin önemli olduğunu vurgulayan Arı, uygulamanın kullanımının artması hakkında, “Yaklaşık bir buçuk yıldır topluluklar halinde sohbet edemedik, toplanamadık. Clubhouse bize kalabalıkların rahatça sohbet edebildiği bir platform sundu. Biz de konuşmanın özlemiyle oraya akın ettik” dedi.
YENİ BİR İLETİŞİM ŞEKLİ
Yalçın Arı, Clubhouse ile birlikte diğer sosyal medya ağlarından farklı, yeni bir iletişim şeklinin oluştuğunu belirtti.
Arı, bu konu hakkındaki düşüncelerini, “Bir araya gelmesi zor olan kitlelerin burada hoşgörülü bir şekilde konuştuklarını gördüm. Mesela Twitter’da kavga konusu olabilecek bir konu Clubhouse’da rahatlıkla konuşulabiliyor. Bunun nedeni insanların konuşurken yanlış anlaşılma ihtimallerinin yazılı iletişime göre daha az olması. Çok kültürlü ve hoşgörülü bir ortamın şimdiden oluştuğunu söyleyebilirim” diyerek açıkladı.
HERKES EŞİT
Clubhosue sayesinde ulaşılamaz gibi görülen ünlü insanların da ulaşılabilir olduğu bir kez daha kanıtlandı.
Yalçın Arı, bu konu hakkındaki fikirlerini şu sözlerle açıkladı:
“Ünlü insanlar da Clubhosue’da diğer sosyal ağlardakinden farklı bir özellik gösteriyor. Daha mütevazı daha sade ve odalarda bulunan diğer insanlardan biri gibi davranıyorlar. Mesela bir odada Atilla Taş, diğerinde Dilara Gönder, bir başka odada da Serdar Ortaç vardı. Hepsi de saatlerce odalarda bulunan insanlarla sohbet etti. Sıranın kendilerine gelmesini bekledi.”
Clubhouse platformunun diğer sosyal ağların kullanımını da etkileyeceğini belirten Arı, “Günün her saatinde başka insanlarla sesli konuşabileceğiniz binlerce farklı konuda tartışabileceğiniz bir platform var. Bu özellikle pandeminin bu zor günlerinde deşarj olmak için paha biçilemez” dedi.
FARKLI KİŞİLERİ SANSÜRSÜZ DİNLEME İMKANI SUNUYOR
Avukat Ezgi Köksal, Clubhouse uygulamasını, bilgi almak, fikir teatisinde bulunanların sohbetlerini dinlemek ve sohbetlere katılmak amacıyla yoğun şekilde kullandığını belirtti.
Clubhouse uygulamasının yeni bir deneyim yaşattığını vurgulayan Köksal, uygulamanın alternatif medyaya yeni bir örnek teşkil ettiğini dile getirdi.
Köksal, uygulama hakkındaki düşüncelerini, “Özellikle güncele ve gündeme dair bilgi almak ve yorum yapan farklı kişilerin fikirlerini sansürsüzce dinleyebilmek çok ilgimi çekti. Hem eğlendiğimi hem de bilgilendiğimi söyleyebilirim. İnteraktif bir biçimde insanlarla iletişime geçebilmek çok güzel” diyerek ifade etti.
“KİŞİSEL VERİLERİ PAYLAŞIYOR”
Clubhouse'un internet sitesinde yer alan gizlilik politikasını incelediğimizde, bazı verilerin toplandığının bilgisi veriliyor.
Av. Ezgi Köksal, Clubhouse'un kişisel veriler hakkındaki tutumunu şu şekilde açıkladı:
“Şirket, ABD dışında bir ülkede yaşıyorsanız, toplanan bu verilerin depo edildiği veya saklandığı diğer ülkelerdeki yasaların, yaşadığımız ülkedeki hukuki haklarımızı kapsamayabileceği uyarısını yapıyor. Topladığı bu bilgileri bir faaliyet raporu hazırlayarak, Google Analytics gibi şirketlerle paylaştığını da ifade ediyor. Yani bu uygulamayı kullandığımızda bazı kişisel verilerimizin paylaşılmasına da izin vermiş oluyoruz.”
KONUŞMALAR GEÇİCİ OLARAK KAYDEDİLİYOR
Clubhouse’ta kullanıcılar ses kayıtlarını tutamamakta. Sohbetler sadece yapıldığı sırada, odada olanlar tarafından dinlenebilmekte. Uygulama bu konu hakkında, olay incelemelerini destekleme amacıyla, oda canlıyken bir odadaki sesin geçici olarak kaydedildiği bilgisini paylaşmakta. Yine de kullanıcılar ‘Ya sesimiz kaydedilirse?’ diye sormadan duramıyorlar.
HUKUKİ BOYUTU VAR
Bir kimsenin kamuya açık olsun veyahut olmasın, görüntü veya sesini izinsiz şekilde kayıt altına almanın suç olduğunu hatırlatan Köksal, olası ses kayıtlarının durumunu özel hayatın gizliliğini ihlal suçu (TCK. Madde 134) kapsamında değerlendirmek gerektiğini açıkladı.
Avukat Ali Gül, Clubhouse uygulamasında Boğaziçi Üniversitesi ile ilgili yayın yapan 4 kişinin gözaltına alındığını duyurmuştu. Avukat Ezgi Köksal, Clubhouse'ta yaşananların hukuki boyutları hakkında bilgi verdi.
Av. Köksal, bu gibi durumlarda Yargıtay’ın, bu suça ilişkin olarak alenilik, konuşulan konunun özel hayatı ilgilendirip ilgilendirmediği, sesi kayda alınan kişinin başka kimselerin de kendisini dinlediğinden haberdar olması gibi birden çok hususta değerlendirme yaptığını vurguladı.
Köksal, uygulamada ses kaydı alınması ihtimalinin hukuki boyutunu şu şekilde anlattı:
“Clubhouse'ta bir gizli bir de herkesin girebileceği konuşma odaları açabiliyorsunuz. Kapalı bir odada yapılan konuşmanın sadece odadaki kişilerle yapılması aleni olmadığı anlamına gelir ve kanımca burada, kişinin sesinin kaydedilmesi özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturur. Öte yandan alenilik unsurunu içeren herkesin girebildiği odalarda konuşma yapıyorsanız zaten sizi dinleyen başkaca insanların olduğunu biliyor ve aleni bir konuşma yapıyorsunuzdur. Bu biçimde değerlendirecek olursak, sesinizin kaydedilebileceğini biliyor olarak kabul edilebilirsiniz. Fakat herkese açık bir odada da olsa özel hayatınıza dair bir mevzuyu konuşuyorsanız bu durumda sesinizin odadaki kişilerce kaydedilmesinin, Yargıtay'ın kararları ışığında özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturabileceğini düşünüyorum.”
“SUÇ DUYURUSUNDA BULUNABİLİRSİNİZ”
Av. Köksal, hukuka aykırı olan ve adli makamlarca makul şüphe barındırdığı düşünülen her türlü sohbet hakkında soruşturma açılabileceğini de ifade etti.
Köksal, “Yeterli şüphe barındırdığı düşünülen durumlarda Savcılık tarafından iddianame hazırlanarak ceza davası açılabilir. Başka türlü delil elde edilemeyeceği hususuna dayanılarak sesiniz, adli makamlarca da kaydedilebilir. Kanımca bu kayıt hukuka aykırılık oluşturur” şeklinde konuşarak düşüncelerini paylaştı.
Köksal, ayrıca seslerinin üçüncü kişilerce hukuka aykırı biçimde kaydedildiğini düşünen kişilerin Özel Hayatın Gizliliğini İhlal, (TCK 134.) maddesine dayanarak suç duyurusunda bulunabileceklerini dile getirdi.
TEMSİLCİ ATANABİLİR
Clubhouse son dönemdeki yükselişi ile Twitter gibi önemli uygulamaların önüne geçti. Clubhouse'un yükselişi akıllara Türkiye'deki sosyal medya düzenlemesini de getirdi.
Av. Ezgi Köksal bu konu hakkında, Clubhouse'un her internet sitesi gibi 5651 sayılı İnternet Kanunu ve diğer tüm sosyal medya mecralarının bağlı olduğu yasal düzenlemelere tabi olması gerektiğini belirtti.
