Akşam Gazetesi, bir haftalık süreç içerisinde Fenerbahçe’nin yeni transfer ettiği bazı futbolcularla ilgili haberler paylaştı. Bu haberlerin ortak noktası ise Dusan Tadic, Cengiz Ünder ve Sebastian Szymanski isimleri kullanılarak içeriklerle tam tersi yönde, dezenformatik paylaşımların yapılmasıydı. Haberlerin başlık ve içerikteki tezatlığının nasıl olduğu haberimizde yer alıyor.
Muhalif Özel – Oğuz Büber
İngilizce'den Türkçe'ye geçen bir kelime olan ‘dezenformasyon’, yanlış veya doğruluğu olmayan ve kasıtlı olarak yayılan bilgi, bilgi çarpıtma anlamlarına geliyor.
Basındaki karşılığı ise; sosyal medya ya da basın yayın organları vasıtasıyla halkı yanlış yönlendirmek amacıyla kirli bilgilerin kasıtlı olarak yayınlanması.
Yöntemin kullanım amacı; çarpıtılmış ve yanlış bilgi ile kamuoyu oluşturmak veya kaosa yol açmak.
Yakın zamanda çıkarılan dezenformasyon yasası ile de halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçundan 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası bile getirildi. İnternetten yayın yapan kuruluşlar da, basın kanunu kapsamına dahil edildi.
Peki, tüm bunları neden anlattık?
Bir gazetenin spor biriminin yaptığı bazı haberler üzerinden örnek vermek amacıyla hepsi.
Durum öncelikle sosyal medyada kullanıcılarının dikkatini çekti.
Akşam Gazetesi 1 hafta içerisinde yaptığı üç haberde aynı başlık formatını kullanmış, Fenerbahçe Spor Kulübü’nün yeni yaptığı üç transfer üzerinden yalnızca isimlerini değiştirerek haberler yapmıştı.
Haber başlığı formatı şuydu:
Daha imzası kurumadan -Transfer edilen futbolcunun ismi- krizi! Bin pişman oldular...
Transfer edilen ve haberlerde yer verilen futbolcuların ismi sırasıyla şöyle: Dusan Tadic, Cengiz Ünder ve Sebastian Szymanski.
Başlıkların birebir aynı olmasının hiç şık olmaması bir yana haberlerdeki asıl sıkıntı ve dezenformatik kısım burası değildi.
“Daha imzası kurumadan -Transfer edilen futbolcunun ismi- krizi! Bin pişman oldular...” başlığını kullandığınızda ve futbolcuların Fenerbahçe formalı fotolarına kapakta yer verdiğinizde direkt olarak krizin transfer olduğu kulüpte yani Fenerbahçe’de olduğu anlaşılıyor. Haber içerisinde de buna dair bilgi arıyorsunuz.
Ancak haberlerin tamamında, içeriği baktığımızda futbolcuların transfer edildikleri kulüplerde sorunların yaşandığı görülüyor. Söylenenler de iddialardan oluşuyor.
Haberlerin yayınlanış tarihi sırasına göre içerikte yer ver metinlerin sayfalarını da sizlerle paylaşacağız, linklerin silinmesi ihtimaline karşı.
İlk olarak “Daha imzası kurumadan Dusan Tadic krizi! Bin pişman oldular...”
Haberin başlığını okuduğunuzda ve Fenerbahçe formasını gördüğünüzde; aklınıza net bir şekilde Fenerbahçe’ye attığı imza kurumadan Tadic’le ilgili bir sıkıntı çıktığı geliyor. “Bin pişman oldular” derken de Fenerbahçe Spor Kulübü’nün Tadic’i transfer ettiği için pişman olduğu.
Ancak haber içeriğinde verilen bilgiler tam tersi bir anlam içeriyor ve dezenformasyona örnek teşkil ediyor.
Peki Tadic krizi ne olarak aktarılıyor haberde?
Ajax’taki eski takım arkadaşı Steven Bergwijn’ın takımdan ayrıldığı için eski kaptanını özlemesi. Başlıkta verilenler ilgili başka hiçbir bilgi mevcut değil.
Gelelim diğer habere: “Daha imzası kurumadan Cengiz Ünder krizi! Bin pişman oldular...”
Haberde krizle ilgili verilen tek bilgi Marsilya taraftarının Cengiz’i sevdiği ve kulüp başkanının Cengiz’i göndererek hata yaptığı. Burada da aynı başlığın geçerli olduğu belirtirsek Fenerbahçe ile ilgili bir kriz bulunmuyor.
.png)
Son habere geldiğimizde: “Daha imzası kurumadan Sebastian Szymanski krizi! Bin pişman oldular...”
Bu haberde de kriz, eski kulübü Feyenoord’un Szymanski’nin yerini dolduramaması olarak gösteriliyor. Yine Fenerbahçe’de krize dair bilgi yer almıyor.
Sonuç olarak:
Akşam Gazetesi’nin birebir aynı haber başlıklarını, farklı futbolcuların haberleri için kullanması oldukça abes kaçtığını söyleyebiliriz.
Dezenformasyonun tanımına baktığımızda ve gazetenin yer verdiği haberleri incelediğimizde, durumun yönteme örnek teşkil ettiği de görülüyor.
Habercilikte kullanılan Türkçe karşılığı ‘tık tuzağı’ olan ‘Clickbait’ isimli içeriğe tıklatmak üzerine kurulu aldatıcı haber başlığı kullanılmak isteniyor da olabilir bu içeriklerde. Ama bahsettiğimiz haberlerde clickbait haberlerde yer alan; abartılı ve yanıltıcı üsluptan çok daha fazlası, ‘yanlış bilgi’ yer alıyor.
Başlıklar merak ettirmekten ve tıklattırmaktan çok içerikteki bilginin tam tersini vaat ediyor bizlere.
Bu yüzden de ilgili haberlerin çok masum durmadıklarını söylemekte fayda var.
Yorum Yazın