İstanbul
Orta şiddetli yağmur
7°
Adana
Adıyaman
Afyonkarahisar
Ağrı
Amasya
Ankara
Antalya
Artvin
Aydın
Balıkesir
Bilecik
Bingöl
Bitlis
Bolu
Burdur
Bursa
Çanakkale
Çankırı
Çorum
Denizli
Diyarbakır
Edirne
Elazığ
Erzincan
Erzurum
Eskişehir
Gaziantep
Giresun
Gümüşhane
Hakkari
Hatay
Isparta
Mersin
İstanbul
İzmir
Kars
Kastamonu
Kayseri
Kırklareli
Kırşehir
Kocaeli
Konya
Kütahya
Malatya
Manisa
Kahramanmaraş
Mardin
Muğla
Muş
Nevşehir
Niğde
Ordu
Rize
Sakarya
Samsun
Siirt
Sinop
Sivas
Tekirdağ
Tokat
Trabzon
Tunceli
Şanlıurfa
Uşak
Van
Yozgat
Zonguldak
Aksaray
Bayburt
Karaman
Kırıkkale
Batman
Şırnak
Bartın
Ardahan
Iğdır
Yalova
Karabük
Kilis
Osmaniye
Düzce
35,4848 %0.01
36,6914 %0.27
3.493.600 %2.056
3.065,56 0,40
Ara
MUHALIF GAZETECILIK M. ÖZEL Noel Baba nasıl ortaya çıktı?

Noel Baba nasıl ortaya çıktı?

Orijinal Noel Baba’nın ismi Aziz Nicholas'tır (MS 270-343). Günümüz Türkiye'sinde Antalya Myra'da doğmuş olan Noel Baba mucizeler yaratması ve muhtaçlara yardım etmesiyle ünlenen erken dönem bir Hıristiyan piskoposuydu.

5. yüzyılda Roma İmparatoru II. Theodosius, Aziz Nicholas onuruna bir kilise yaptırmıştır.

Bir rivayete göre çeyiz almak amacıyla babaları tarafından evlendirilmek istenen 3 kadın; Aziz Nicholas’ın pencerelerinden içeri çuvallar dolusu altın atmasıyla bu durumdan kurtuldular.

Başka bir hikayeye göre de; korkunç kıtlığın yaşandığı dönemde bir kasap, üç küçük çocuğu yakalayıp öldürerek onların etini satmayı planlıyor. Aziz Nicholas çocukları bir fıçıda asitli suda buluyor ve hayata döndürüyor.

Her Hıristiyan azizinin bir bayram günü vardır. Aziz Nicholas'ın da 6 Aralık'tı. Tabii ki erken dönem Hıristiyan kilisesinde Aziz Nicholas'ın gününün kutlanması şimdikinden farklıydı.

Noel Baba'ya dair en eski izler bizi Türkiye’de yaşayan hediyeler veren bir piskopasa götürüyor.

Bugün bildiğimiz Noel Baba figürünün yaratılmasında yardımcı olan durum, Pagan Avrupa’nın Hıristiyanlaşması ve dini kültürlerin birleşmesiydi.

Alman Paganizminde Yuletide adlı; içme, yemek yeme ve perili geceleri içeren bir kış ortası festivali vardı.

Yuletide aynı zamanda, Odin veya başka bir mitolojik figür tarafından yönetilen hayaletlerin, valkirilerin ve diğer yaratıkların gece gökyüzünde bir gezinti olan Odin’in Vahşi Avı ile ilişkilendirilmiştir.

Noel Baba’nın gökyüzünde ren geyiğine binmesi bundan kaynaklanıyor olabilir.

Noel Baba'yı etkileyen bir başka pagan figür, bir zamanlar pek çok ülkede olduğu gibi hala varlığını koruyan Krampus'du. Krampus, 5 Aralık'ta kötü çocukları cezalandıran korkunç bir yaratık olarak tasvir edilir. (Aziz Nicholas bayramında iyi çocuklar hediyelerle ödüllendirilmeden önce.)

Aziz Nicholas ve onun hediye verme bayramı; bu ve diğer pek çok pagan geleneğiyle, Hıristiyan yöneticilerin ve vaizlerin Noel Bayramı olarak Yule'nin yerini aldığı ve aynı zamanda eski pagan geleneklerini koruyup benimsediği bir süreçte birleşim yaşadı.

Örneğin, pagan tapınmasında Ocak (şömine) önemli bir rol oynamaktadır. Aziz Nicholas’ın genç kadınlar için altın vermesiyle ilgili hikayede de baca önemli bir yer tutmaktadır.

Aziz Nicholas figürü Hollanda’da; tıpkı Odin ve atı Sleipnir gibi, bir piskoposun kırmızı cüppesini giyen ve beyaz bir ata binen Sinterklaas oldu.

6 Aralık'taki Aziz Nicholas'ın bayram günü, özellikle çocuklara çılgın şenlikler ve hediyeler verilmesini içeriyordu.

Pek çok ülkede 6 Aralık - Aziz Nicholas'ın orijinal bayram günü - hediye verme zamanı olmaya devam ediyor.

Öyleyse bu tarih diğer ülkelerde 25 Aralık'a, İsa'nın doğum gününe ve esasen Aziz Nicholas ile ilgisi olmayan bir güne nasıl taşındı?

Protestanlık yükseldikçe ve Katolik adetleri bir kenara atıldıkça böyle bir Reform yaşandı.

1500’lü yıllarda Martin Luther, 6 Aralık’ta olan kutlamaları 25 Aralık’a taşıdı. Katoliklerin azizlere hürmet göstermesini onaylamayan Luther, İsa’nın doğumunun daha uygun bir tarih olacağını düşündü.

Aynı şey İngiltere’de de yaşandı; Yule Noel haline gelmiş ve Aziz Nicholas Bayramı kutlamaları 25 Aralık’a taşınmıştı.

Alegorik olarak, Aziz Nicholas Paganist figür “Noel Baba” ile birleşmişti.

Bu hikayenin bir başka önemli parçası da, Orta Çağ'ın ziyafet ve eğlence kültürüdür.

Orta Çağ'da bayram günleri; özel yiyeceklerin yenildiği ve insanların bol bol içtiği önemli günler olarak biliniyordu.

Ancak yüzyıllar boyunca Noel tartışmalı bir kutlama oldu.

Pagan geleneklerinin kullanılması ve toplu sarhoşluğu içeren abartılı, ahlaksız kutlamalar; birçok ülkede farklı zamanlarda yasaklanmasına neden olmuştu.

17. yüzyılda İngiliz İç Savaşı'ndan sonra Oliver Cromwell yönetimindeki yeni Püriten rejim, tüm bu nedenler ötürü Noel'i yasakladı.

Aynı rejim düştükten sonra Noel eski haline döndü. Üstelik Noel Baba, ziyafet ve şenliklerle daha da yakından ilişkili hale geldi.

Bu versiyon Charles Dickens’ın A Christmas Carol isimli eserinde eğlenceyi simgeleyen büyük bir göbeği olan yaşlı ve neşeli bir adam olarak tasvir edilmiştir.

Ancak modern Noel Baba’nın Avrupa’ya yeniden girişi ABD üzerinden olmuştu.

17.  ve 18.  Yüzyıl Amerika’sında Hollandalı göçmenlerin Noel figürü Sinterklaas, Noel Baba olarak İngilizleştirildi. Ayrıca İngiliz göçmenler de 25 Aralık’ta Noel Baba kutlaması yapmak için bir araya geleceklerdi.

Avrupa'nın birçok farklı pagan ve Hıristiyan geleneği Amerika'da tek bir figürde birleşmişti.

ABD'de bu temanın üzerine yeni şeyler de katılmıştı. Noel Baba'nın yardımcıları - elfler - görünüşe göre İskandinav folklorunun Tomtenisse'inden geliyordu.

Noel Baba'nın imajını ve birçok Kuzey Amerika Noel geleneğini oluşturmaya yardımcı olan da Clement Clarke Moore'un 1823 tarihli "Aziz Nicholas'tan Bir Ziyaret" adlı şiiriydi.

Görünüşü, Thomas Nast'ın 19. yüzyılın sonlarına ait karikatür çizimleriyle daha da pekiştirildi.

Çizimler; Noel Baba'nın Aziz Nicholas'ın piskopos cübbesinin kırmızısına, neşeli Noel Baba'nın koca göbeğine ve pek çok pagan figürünün sakalına sahip olduğu kültürel parşömendir.

Tüm bu bilgilerin ışığında şunu diyebiliriz: Noel Baba, sayısız farklı gelenekten yüzyıllar boyunca şekillenerek bugünlere gelmiş bir figürdür.

Eski bir Hıristiyan piskoposunun hediye vermesi, pagan mitolojisinin ve İskandinav elflerinin tanrısal avları, Orta Çağ şenliklerinin alegorileri, hepsi son olarak ABD'de damıtılmıştır.

Yorumlar
* Bu içerik ile ilgili yorum yok, ilk yorumu siz yazın, tartışalım *